محققان :محسن کریم زاده بارده : [1]کارشناسی ارشد مدیریت صنعتی،مدرس آموزشکده فنی و حرفه ای سما نجف آباد

مهناز زمانی : کارشناسی ارشد الهیات، مشاور حوزه علمیه الزهراء(س) خمینی شهر

چکیده

سیر پرشتاب تغییرات و تحولات در تمامی ابعاد زندگی بشر باعث شده تا طی چند دهه اخیر محققان با تعمق و توجه بیشتری به مفهوم هوش و جایگاه آن در زندگی و کار بپردازند.در این بین، یکی از ابعاد هوش تحت عنوان «هوش معنوی» جـزو عرصه­هایی است که تحقیقات چندان منسجم و نظام­مندی در جهت شناخت و تبیین ویژگی­ها و مؤلفه­های آن در حد و اندازه سایر انواع هوش صورت نپذیرفته است و به همین دلیل رابطه میان هوش معنوی و سایر متغیرها نیز کمتر مورد توجه قرار گرفته است. پژوهش حاضر با عنوان بررسی تطبیقی رابطه هوش معنوی و عزت نفس در میان دختران دانشجو و طلاب علوم دینی انجام شده است . روش پژوهش توصیفی – پیمایشی و از حيث هدف کاربردي است و جامعه آماري پژوهش شامل دانشجویان دختر آموزشکده سما نجف آباد و طلاب خواهر حوزه علمیه  در سال 1393 است. در اين پژوهش براي جمع آوري اطلاعات از پرسشنامه استفاده شده که پرسشنامه  در دو بخش ، با مجموع 57 سوال و براساس طیف پنج گزینه ای لیکرت تهیه شده است. ضريب پايايي بدست آمده با استفاده از ضريب آلفاي کرونباخ براي هر يک از پرسشنامه‌ها به ترتيب  926/0و 893/0  به دست آمد و تجزيه و تحليل داده‌ها با استفاده از نرم افزار"spss 21  "انجام پذیرفته است.  نتایج حاصل از یافته های این پژوهش نشان داد که بین دختران دانشجو و طلاب علوم دینی از نظر سطح هوش معنوی تفاوت وجود دارد و سطح هوش معنوی طلاب علوم دینی بالاتر از سطح هوش عنوی دختران دانشجو می باشد . همچنین در ارزیابی سطح عزت نفس دختران دانشجو و طلاب علوم علوم دینی تفاوت معنی داری مشاهده نگردید. میزان ضریب هبستگی بین هوش معنوی و عزت نفس دردختران دانشجو و طلاب علوم دینی به ترتیب541/0 و 638/0 بود که حاکی از وجود  رابطه و تاثیر معنادار هوش معنوی  بر سطح  عزت نفس افراد دارد.

واژگان کليدي: هوش ،  هوش معنوی ، عزت نفس

استاد راهنما:سرکار خانم غفوری

استاد داور:سرکارخانم منانی

پژوهشگر :الهام عسگری

زمستان1394

چکیده

موضوع این پژوهش مهمترین عوامل اخلاقی رفتاری تقویت معنویت می باشد. معنویت اشتیاق نسبت به یک واقعیت فرا هادی و عمل کردن براساس آن است و این اشتیاق غالباً در اوایل دوران کودکی خود را نشان می دهد و در واقع شامل فضایل اخلاقی تعریف شده است و در قالب نوعی الوهیت و نوعی رابطه من و تو با آن، که از طریق نماز و نیایش با معبود برقرار می شود و همچنین یک حقیقتی اختیاری است که معنویت فردی و اجتماعی انسان ها را می توان توسط عواملی از جمله عوامل اخلاقی رفتاری تحقق بخشید و تقویت کرد زیرا معرفت و ایمان حقیقی به خدا سبب می شود که این گرایش به سوی مبدأ کمال هدایت شود و در محبت ارزش های صحیح شکل یابد. هم چنان که خداوند در قرآن در آیات فراوانی با کلید واژه هایی چون تقوا، عمل صالح، ذکر الهی، صدق و … و به طورکلی در قالب فضایل اخلاقی و رفتاری به معنوی بودن انسان اشاره کرده است هرچند برخی معتقدند امری فطری است که در سرشت آدمی نهفته است و زوال ناپذیر است ولی همین معنویت دارای شدت و ضعف است و با عواملی می توان آن را تقویت کرد. این عوامل را می توان در سه بعد اعتقادی، اخلاقی و رفتاری خلاصه نمود. مهمترین عوامل اخلاقی تقویت معنویت عبارتند از: اخلاص، حسن ظن، تواضع، زهد، شکر، ، توکل- صدق، تقوا است و مهمترین عوامل رفتاری عبارتند از: نماز، روزه، توبه، علم آموزی، انفاق، صله رحم، نیکی به والدین، امربه معروف و نهی از منکر، رفق و مدارا. که این عوامل باعث ایجاد معنویت در فرد می گردد.

و به وسیله ی اخلاق و رفتارهای شایسته و رشد آنها در خود می توان معنویت را در خود پرورش داد و حضور خداوند را در همه حال حس کرد که ادب حضور در محضر خداوند چیزی به جز مراعات ارزش های اخلاقی نیست که همه ی آنها راهی به سوی لقاءالله و رسیدن به کمال را به ما نشان می دهند.

واژگان کلیدی: معنویت، اخلاق، رفتار.

 استاد راهنما:سرکار خانم غفوری

استاد داور:جناب آقای دکتر نقیه

پژوهشگر :آرزو آقامحمدی

زمستان1394

چکیده

انحرافات اخلاقی، به معنی از اصول اخلاقی دست کشیدن و کارهای ناشایسته کردن می باشد. انحراف یعنی خم شدن، کج شدن و کج راهی است و اخلاق نیز به سجایا و صفات درونی که با چشم دیده نمی شود و آن صفات در گفتار و رفتار فرد ظهور و بروز پیدا می کند. گفته می شود. در عصری که یکی از مشخصه های آن بحران هویت و شیوع و گسترش رذایل اخلاقی است و گستردگی ارتباطات نیز دسترسی به پیام های غیر اخلاقی را تسهیل نموده است، بسیاری از افراد جامعه با فراموشی ارزش های اخلاقی، هر روز پیش از پیش مسیر تنزل در خصایص والای انسانی را طی می کنند از این رو انحرافات اخلاقی و بیان و ریشه ها و عوامل پیدایش آن می تواند بزرگ ترین گام در جهت آگاهی دادن به افراد و تنبیه و بیداری آنها به شمار آید.

مهمترین انحرافات اخلاقی را می توان در مواردی چون حسد، تکبر، ریا و ریبه خلاصه نمود که این صفات بیشتر ریشه در عواملی چون دشمنی، عزت طلبی، تکبر، طمع، جهل و بخل دارند. و مهمترین رذایل و انحرافات رفتاری عبارتند از: اسراف، کفران نعمت و روی آوردن به لهو ولعب که به علت حسادت، وسواس، عدم معرفت و آگاهی و جهل و مشکلات عصبی و شهوت جنسی به وجود می آیند.

شوخی کردن و مسخره کردن افراد، سخن بی ربط گفتن، فرو رفتن در باطل، فحش و بدزبانی، لعن و نفرین و غیبت از دیگر رذایلی است که این رذایل ریشه در کینه و دشمنی، خشم، حسد و حرص دارند.

از انحرافات دیگر قطع صله رحم، ترک امربه معروف و نهی از منکر، دشمنی، خشم و غضب می باشند که بیشتر ریشه در لجبازی، قهرکردن افراد با هم و عداوت، بخل و رفعت طلبی افراد دارد. و در نهایت به این مطلب رسیدیم که هریک از صفات اخلاقی به گونه ای به هم تنیده شده اند که یک نوع رابطه سبب و مسببی بین این صفات برقرار است.

کلیدواژه ها: انحراف، اخلاق، رفتار.

استاد راهنما:سرکار خانم غفوری

استاد داور:جناب آقای دکتر نقیه

پژوهشگر:صدیقه خالویی

زمستان1394

 چکیده

موضوع این پژوهش سور حوامیم و نکات مشترک آنها می باشد. سور حوامیم عبارتند از: غافر (مؤمن)، فصلت، شوری، دخان، جاثیه و احقاف که همگی با حروف مقطعه «حم» «حامیم» آغاز می شوند.

اولین سوره از سور حوامیم سوره ی غافر است که پیرامون کفار و تلاش برای از بین بردن کلامی که بر آنها نازل شده پرداخته و به رسول خدا و مؤمنین وعده ی نصرت و پیروزی بر این تلاش باطل می دهد. نیز از اعراض کفار از کتابی که نازل شده سخن می گوید و در مورد اصول سه گانه دین یعنی توحید، نبوت و معاد نیز سخن به میان می آورد .

موضوع اصلی سوره ی شوری حول محور وحی به عنوان رزق معنوی انبیاء الهی شکل گرفته است. چهارمین سوره از این مجموعه سوره ی زخرف نام دارد این سوره در مقام انذار مخاطب بوده و مسئله ارسال رسل را نیز اجمالاً ذکر می کند اما غرض اصلی سوره ی دخان این است که کسانی را که به کتاب خدا شک دارند نسبت به عذاب دنیا و آخرت انذار داده و بر معجزه بودن قرآن نیز تأکید می ورزد. سوره ی جاثیه عموم بشر را به دین توحید دعوت کرده و نسبت به عذاب الهی انذار کرده و حقانیت شریعت رسول خدا را متذکر می شود و بالاخره سوره ی احقاف پیرامون ویژگی انذار دهندگی رسول الله و نیز قرآن کریم نسبت به کفار و بشارت دهنده بدون قرآن و رسول برای مؤمنین سخن به میان آورده.

این سوره ها دارای چهار اسم مشترک عزیز، رحیم، حکیم و رحمن هستند که در این میان دو اسم رحیم و حکیم در آیات این سور مکرراً استعمال شده و ثابت می کند که تنزیل قرآن کریم ناشی از رحمت خاص و حکمت بالغه خداوند است. این هفت سوره دارای فرازهای مشترکی نیز هستند که این موارد را می توان در تنزیل وحی، دریافت وحی و محتوای اجمالی خلاصه نمود.

واژگان کلیدی: سور حوامیم، فرازهای مشترک، اسماء مستقل و اسماء مشترک.

عنوان: آموزه های مشترک در سور مسبحات ازمنظرآیات

استاد راهنما: سرکار خانم غفوری

استاد داور: جناب آقای دکتر نقیه

پژوهشگر: عفت حاج کرمی

زمستان1394

چکیده

موضوع این پژوهش سور مسبحات و نکات مشترک آنها می باشد. برخی از سوره های قرآن کریم دارای سرآغاز مشترک اند، به گونه ای که با همان نام شناخته می شوند. سور هفتگانه مسبحات از این جمله هستند که همگی با تسیبح آغاز می گردند. مسئله ی این تحقیق ارائه نمای جامع از هریک از سور مسبحات و یافتن مشترکات این هفت سوره یعنی سوره های اسراء، حدید، حشر، صف، جمعه، تغابن و اعلی می باشد.

اولین سوره از سور مسبحات سوره اسراء می باشد که این سوره متعرض مسئله توحید خدای تعالی و یکتایی اش از هرشریکی که تصور شود و سوره حدید در واقع دعوتنامه ایی است برای جماعت مسلمین به انفاق تا حقیقت ایمان را در درون خویش تحقق بخشند. سوره حشر اشاره به داستان یهودیان بنی النضیر دارد که به خاطر نقض پیمانی که با مسلمین بسته بودند محکوم به جلای وطن شدند و در سوره صف نیز مؤمنان ترغیب و تحریک به جهاد می شوند اما سوره جمعه که فرض اصلی آن تحذیر از تخلف از نمازجمعه و امربه ترک اموری که انسان را از این بازمی دارد و سوره تغابن نیز به اطاعت خدا و رسول گرامی (صلی الله علیه وآله) فرمان می دهد و نیز ترغیب به انفاق در راه خدا نموده بدون اینکه افراد از منع موانع متأثر و از ملامت شماتت گران بیمی به خود راه دهند و بالاخره در سوره اعلی که هفتمین و آخرین سور از سور مسبحات است اشاره به مراتب و مقامات سه گانه «تسبیح» و منزل گاههای وقوف بر آن را که از تزکیه و تذکر می گذرد و به صلوة می رسد را نشان می دهد. اما در مورد مضامین مشترک سور مسبحات باید گفت که موضوع اصلی در این سوره ها مقامات پیامبر اکرم و امتیازات قرآن کریم است. همچنین از دیگر مشترکات قابل توجه سور مسبحات، اصول پنج گانه دین است که عبارتند از توحید خصوصاً تسبیح خداوند و منزه دانستن او از هرگونه عیب و نقص، عدل، نبوت، امامت و معاد داشته، فروع دین را نیز معرفی نموده و وظایف اخلاقی را نسبت به خدا، فرد و جامعه بیان می دارد. همچنین این سور در بردارنده دو اسم مشترک عزیز و حکیم هستند از بررسی کاربرد این اسماء در این هفت سوره به این نتیجه می رسیم که خداوند با اسم عزیز خود بندگان خود را از ذلت بردگی شیطان و هوای نفس و دنیاپرستی به عزت بندگی خدا رسانده و با اسم حکیم خود آنان را از گمراهی و آلودگی به شرک و نفاق و کفر به رفتار مبتنی بر حق و حقیقت رهنمون می سازد.

واژگان کلیدی: تسبیح، سور مسبحات، فرازهای مشترک سور مسبحات، عزیز، حکیم.