از آنجا که اسلام به ازدواج به عنوان امری مبارک می‌نگرد و بدان تشویق می‌کند، برای برگزاری جشن عروسی نیز آدابی را بیان کرده است.

 این آداب عبارتند از:

۱. اعلام عروسی و دادن ولیمه

کلینی در کتاب الکافی در «باب الولائم» روایاتی را در این زمینه آورده است: مردی به امام صادق علیه‌السلام عرض کرد: «ما در غذای عروسی رائحه‌ای می‌یابیم که در سایر غذاها نیست.» امام فرمود: «هیچ عروسی‌ای نیست که در آن شتر، گاو یا گوسفندی ذبح کنند؛ مگر آنکه خداوند فرشته‌ای را برمی‌انگیزد که با او قیراطی از مشک بهشتی است و او مامور است غذای عروسی را با آن معطر سازد. این همان رائحه‌ای است که تو استشمام کرده‌ای.»

امام صادق علیه‌السلام در روایت دیگری تأکید می‌کند که چون غذای عروسی غذایی برای امر حلال است، رائحه‌ای از بهشت بر آن می‌وزد.

در برخی از روایات آمده است که سور دادن در عروسی یک یا دو روز مستحب است؛ چنان که رسول اکرم (ص) برای ازدواج با میمونه بنت الحارث ولیمه داد.

از سوی دیگر در روایات سفارش شده است که مراسم عروسی را به مردم اعلام کنید و آن را مخفی برگزار نکنید. از مؤمنان نیز خواسته شده است دعوت برای شرکت در مراسم عروسی را بپذیرند.

۲. برگزاری مراسم عروسی در شب

شیخ حر عاملی یک باب از کتاب وسائل الشیعه را به این امر اختصاص داده است. امام باقر علیه‌السلام خطاب به میسر بن عبدالعزیز فرمود: «ای میسر! در شب ازدواج کن که خداوند شب را مایه سکون و آرامش قرار داده است.»

امام رضا علیه‌السلام فرمود: «ازدواج در شب از سنت است.»

رسول اکرم (ص) فرمود:

شب بیداری روا نیست؛ مگر در سه کار: تهجد و عبادت شب به همراه تلاوت قرآن، برای علم آموزی یا برای عروسی که به خانه شوهر فرستاده می‌شود.

به استناد این دست از روایات، افزون بر مراسم عروسی، برگزاری مراسم زفاف نیز در شب توصیه شده است.

۳. شادی و پایکوبی در مراسم عروسی با رعایت موازین شرعی

شماری از فقها - در برابر کسانی که موسیقی را به غنای حلال و حرام تقسیم کرده‌اند - غنا را به صورت مطلق حرام دانسته‌اند؛ اما همین دست از فقیهان به استناد روایاتی که درباره مراسم عروسی رسیده یا روایاتی که چگونگی برگزاری مراسم عروسی حضرت فاطمه علیهاالسلام را تصویر کرده‌اند، پذیرفته‌اند که در مراسم عروسی آوازه خوانی زنان در صورتی که میان زنان و مردان اختلاط نباشد و مردان صدای زنان را نشوند، جایز است؛ چنان که در برخی از روایات خرید و فروش کنیزکان آوازه خوان که در مراسم عروسی آواز می‌خوانند، یا پرداخت مزد در ازای آوزاه خوانی به آنان مجاز اعلام شده است. در برخی از روایات آمده است که در شب عروسی حضرت فاطمه علیهاالسلام اسماء بنت عمیس دف می‌زد و پیامبر (ص) او را به این کار تشویق می‌کرد و در حق او چنین دعا کرد: «خدایا! اسماء بنت عمیس را شاد کن که دخترم را شاد کرده است.»

براساس برخی از روایات برگزاری مراسم عروسی با چنین حال و هوای شاد و فرح بخشی که البته با حرام آمیخته نیست، باعث تشویق جوانان به ازدواج می‌شود.

پیداست که استثنای این موارد و تخفیف‌هایی که برای برگزاری هرچه شادتر مراسم عروسی داده شده است - به رغم تمایل نداشتن شریعت به آوزاه خوانی زنان و استفاده از دف - نشانگر میزان اهتمام شرع به اصل ازدواج و تشویق جوانان به این امر است.

پی‌نوشت‌ها:

محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۶، ص ۲۸۱ و ۲۸۲.

محمد بن علی بن بابویه (شیخ صدوق)، الخصال، ص ۳۱۳ و ص ۱۱۲

محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۶، ص ۲۸۱ و ۲۸۲

محمد بن حسن حر عاملی، وسائل الشیعه، ج ۲۰، ص ۹۵ و ص ۹۱، ح ۲.

محمد محمدی ری شهری، میزان الحکمه، ج ۲، ص ۱۱۹۳.

محمد بن حسن حر عاملی، وسائل الشیعه، ج ۲۰، باب استحباب التزویج و زفاف العرائس لیلا.

همان، ص ۹۱.

مرتضی انصاری، المکاسب، ص ۴۰.

زین الدین بن علی جبعی عاملی (شهید ثانی)، شرح اللمعه، ج ۱، ص ۲۷۲.

محمد حسن نجفی، جواهر الکلام، ج ۲۲، ص ۵۰.

روح الله موسوی خمینی، تحریر الوسیله، ج ۷، ص ۲۵۰.

محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۵، باب کسب المغنیه و شرائها؛ محمد بن حسن طوسی، الاستبصار فیما اختلف من الاخبار، ج ۳، باب اجر المغنیه؛ محمد بن حسن طوسی، تهذیب الاحکام، ج ۶، باب المکاسب؛ محمد بن حسن حر عاملی، وسائل الشیعه، ج ۱۷، ص ۱۲۰، باب تحریم کسب المغنیه الا لزف العرائس.

محمد حسین طباطبایی بروجردی، جامع احادیث الشیعه، ج ۲۰، ص ۱۷۰.

نصیری، علی، (۱۳۸۹)، آیین همسر گزینی، قم، دفتر نشر معارف، چاپ اول.