در آیه ۱۴ سوره آل عمران می خوانیم:
«زُيِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَوَاتِ مِنَ النِّسَاء وَالْبَنِينَ وَالْقَنَاطِيرِ الْمُقَنطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَالْفِضَّةِ وَالْخَيْلِ الْمُسَوَّمَةِ وَالأَنْعَامِ وَالْحَرْثِ ذَلِكَ مَتَاعُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَاللّهُ عِندَهُ حُسْنُ الْمَآبِ.»
«در چشم مردم آرايش يافته است ، عشق به اميال نفسانی و دوست داشتن زنان و فرزندان و هميانهای زر و سيم و اسبان داغ بر نهاده و چارپايان و زراعت همه اينها متاع زندگی اين جهانی هستند، در حالی که بازگشتنگاه خوب نزد خدا است.»

سه نکته کوتاه:
* در ميان نعمتهاى مادى زنان را مقدم داشته چرا كه در مقايسه با ديگر نعمتها نقش ‍ مهمترى در جلب افكار دنيا پرستان و اقدام آنها بر جنايات هولناك دارد!
امام صادق عليه السلام با استناد به «حبّ الشهوات من النساء…» فرمودند: مردم در دنيا و آخرت از چيزى بيشتر از زنان لذّت نمى برند… اهل بهشت نيز بيش از هر چيز به نكاح تمايل دارند تا خوردنى ها و آشاميدنى ها.

** سؤال: با اينكه خداوند زينت بودن مال و فرزند را پذيرفته است؛ «المال و البنون زينة الحيوة الدنيا» پس چرا اين آيه در مقام انتقاد است؟
پاسخ: زينت بودن چيزى، غير از دلبستگى به آن است. در اين آيه انتقاد از دلبستگى شديد است كه از آن به «حبّ الشهوات» تعبير مى‏كند.

*** آيه مورد بحث به شش چيز از سرمايه هاى مهم زندگى كه عبارتاند از:
۱- زن ؛ ۲- فرزند ؛ ۳- هميانهای زر و سيم (پولهاى نقد) ؛ ۴- اسبان داغ بر نهاده (مركبهاى ممتاز) ؛ ۵- چهارپايانى كه در دامدارى مورد استفاده هستند (انعام) ؛ ۶- و زراعتها (حرث )
اشاره مى كند كه اركان زندگى مادى انسان را تشكيل مى دهند.
اما باید توجه کنیم که اینها مصاديقی از جلوه‏هاى دنياست كه در آيه ذكر شده و چه بسا این مصادیق در زمانهای مختلف تغییر کنند. مثلاً همیانهای زر کنایه از ثروت اندوزی و پول نقد و اسب کنایه از مرکب و وسیله نقلیه است.

سخن پایانی اینکه امروز هم بیشتر این امور جزو جلوه های غفلت مردم به شمار می روند. وقتی در خیابانها قدم می زنی زنانی را می بینیم که خود را برای جلب نظر مردان زینت کرده اند و مردانی که دست و پایشان در برابر چنین زنانی سست می شود!
در بازارها که سری بزنیم مشاهده می شود که عشق به همیان های زر چشم خیلی ها را کور کرده و برای ثروت اندوختن دست به هر کاری می زنند از دروغ و دغل کاری گرفته تا غشّ در معامله و ربا!
خیلی ها در دنیای امروز گرفتار علاقه شدید به ماشین های مدل بالا و تجملات زندگی و خانه های آنچنانی با امکانات فوق العاده شده اند.
و تاسف بارتر اینکه این امور را افتخار هم می دانند و حتی در شبکه های مجازی گروه تشکیل می شود تا هرکسی با افتخار از مصادیق حبّ به شهوات و امیال نفسانی خودش تصویر بگذارد و در دنیاپرستی رقابت شود.

امام صادق(ع) فرمودند: «اگر بنده براي‌ خودش‌ مِلكيّتي‌ نبيند، انفاق‌ نمودن‌ در آنچه‌ خداوند تعالی‌ بدان‌ امر كرده‌ است‌ بر او آسان‌ می شود.» این روایت زیبا فرازهای بسیار کابردی دیگری نیز دارد که جا دارد علاقمندان به مطالعه آن اهتمام بورزند.

هرگاه انسان به جایی برسد که گمان برد کسی شده و مال و اموال و آبرویی از خودش دارد و بر خویشتن غرّه شود این اول بیچارگی اوست. مال و اموال و اولاد آزمایشاتی اند از سوی خدای متعال برای بندگان و آن کسی در این آزمایش بزرگ سربلند بیرون خواهد آمد که به این امور دلبستگی پیدا نکند. اگر دلبسته شویم هر روز بیش از روز قبل گرفتار می شویم و زمانی می رسد که غرق در لذات دنیا شده ایم و آن وقت برای بازگشت دیر است. البته مال و اموال و اولاد می توانند در صورت عدم دلبستگی حتی در مسیر رشد و کمال، انسان را یاری نمایند.
در آیه ۱۰ سوره آل عمران می خوانیم
«إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ لَن تُغْنِيَ عَنْهُمْ أَمْوَالُهُمْ وَلاَ أَوْلاَدُهُم مِّنَ اللّهِ شَيْئًا وَأُولَـئِكَ هُمْ وَقُودُ النَّارِ.»
«همانا كسانى كه كفر ورزيدند هيچ گاه اموال و فرزندانشان چيزى از (عذاب) خدا را از آنها دفع نخواهد كرد، و آنهايند كه هيزم آتش (جهنم) اند.»

در برخی از چاووش خوانیهای کربلا شنیده می شود که: زتربت شهدا بوی سیب می­آید. در پاره ای از اشعار آئینی شاعران پارسی گوی به بوی سیب از حرم امام حسین(ع) اشاره شده است. همچنین مشهور است که هر کس صبح زود به زیارت امام حسین (ع) برود، بوی سیب را از حرمش استشمام می کند. ریشه این گفته ها حدیثی است که در برخی کتابهای حدیثی شیعه آمده است.

ترجمه متن این حدیث این چنین است: روزی امام حسن و امام حسین (ع) نزد رسول خدا(ص) رفتند. در آنجا جبرئیل را دیدند که به شکل فردی به نام دحیه کلبی ظاهر شده بود و در دستانش میوه هایی از بهشت بود، سیب، گلابی، انار. آنها را به حسنین(ع) داد. آن دو خوشحال به سوی پیامبر(ص) دویدند، پیامبر آن میوه ها را گرفته و بویید. سپس فرمود: اینها را به نزد پدر و مادر خود ببرید، آنها چنین کردند. خانوادۀ امام علی(ع) از آن میوه ها نخوردند تا زمانی که پیامبر(ص) به جمع ایشان پیوست و با هم از آن میوه تناول کردند. (جالب اینکه) هر چه از این میوه ها مصرف می شد دوباره جایگزین شده و بر همین حال باقی بود تا زمان شهادت حضرت فاطمه زهرا(س) که پس از شهادت ایشان، انار ناپدید شد و وقتی امام علی (ع) به شهادت رسید، گلابی نیز ناپدید شد. آن سیب باقی بود تا زمان شهادت امام حسین (ع). از زبان امام حسین (ع) نقل شده است: تا هنگامی که من در محاصرۀ دشمن قرار گرفتم و آب به روی ما بسته شد، این سیب نزد من بود و هرگاه تشنه می شدم این سیب را می بوییدم و عطشم فرو می نشست تا اینکه تشنگی ام شدت گرفت و به مرگ یقین پیدا کردم و از آن خوردم.

امام سجاد (ع) فرمود: این سخن را پدرم، لحظاتی پیش از شهادتش بیان فرمود و هنگامی که به شهادت رسید، بوی سیب قتلگاهش را فرا گرفت. در جستجوی آن برآمدم ولی اثری از آن نیافتم، اما بوی سیب همچنان باقی بود. بعدها قبرش را زیارت کردم و دیدم که از قبرش بوی سیب به مشام می رسد. پس هر یک از شیعیان ما که قبر امام حسین را زیارت می کند بوی سیب را سحرگاه در حرم حسینی بجوید، اگر با اخلاص باشد، بوی سیب را استشمام خواهد کرد.( مناقب آل ابی طالب (ع ، ج 3، ص161/ روضة الواعظین، ص 160/ بحار الأنوار، ج 3 ، ص 290)

حجت‌الاسلام والمسلمین محسن قرائتی رئیس ستاد اقامه نماز به مناسبت در پیش بودن ایام سوگواری سید و سالار شهیدان نامه‌ای به واعظان و مداحان، پدیدآورندگان و حامیان حماسه حسینی نوشت که در ادامه می‌آید:

بسم الله الرحمن الرحیم

السلام علیک یا اباعبدالله

محضر مبارک واعظان و مداحان، پدیدآورندگان و حامیان حماسه حسینی دامت برکاتهم

سلام علیکم

چند سطری تذکراتی از قرآن و روایات به شما مبلغین عرضه می‌کنم:

بر خلاف پندار وهابی‌ها که جشن و شادی و عزاداری را نوعی بدعت می‌پندارند، بیان مصائب و مظلومیت دیگران در متن قرآن آمده است.

در قرآن می‌خوانیم: «وَإِذَا الْمَوْءُودَةُ سُئِلَتْ بِأیّ ذَنْبٍ قُتلَتْ»؛ یعنی به چه گناهی دختران کوچک زنده به گور می‌شوند؟

این سؤال در قیامت نشانه آن است که خداوند از مظلومیت یک کودک مشرک سخن می‌گوید.(زیرا مشرکین بودند که دختر خود را زنده به گور می‌کردند).

همچنین در سوره «بروج» بیان می‌دارد که به چه جرمی مؤمنین در گودال آتش سوختند.

بنابراین بیان مظلومیتی که در متن قرآن آمده، هرگز بدعت نیست.

در سایه مکتب اهل بیت علیهم السلام ایام عاشورا هر سال با رونق بیشتری برگزار می‌شود و از این مائده آسمانی که شهادت امام حسین علیه‌السلام و اصحابش است، باید کل دین ترویج بشود، زیرا پیامبر صلی الله علیه وآله فرمودند: من از حسینم و معنای این جمله آن است که مکتب من در سایه خون امام حسین علیه‌السلام باقی می‌ماند.

در مکتب پیامبر اصل تقواست که باید عزاداری‌های ما از هر گونه گناه دور باشد.

در مکتب پیامبر دروغ و غلو جایی ندارد که باید عزاداری‌ها نیز این گونه باشد.

در مکتب پیامبر عقل و احساسات و شور و شعور و منطق و فریاد در کنار هم هستند که باید عزاداری‌های ما نیز این گونه باشند.

در مکتب پیامبر حق الله و حق الناس باید رعایت شود، نماز عهد الله و حق الله است که باید همان گونه که در این سال‌های اخیر در برنامه‌های عزاداری حتی در وسط بازار و خیابان اقامه می‌شود و مقام معظم رهبری از آن تجلیل کردند توسعه یابد.

شما خود می‌دانید که امام حسین علیه‌السلام با اینکه می‌توانست نمازش را در درون خیمه و فردی بخواند، جلوی چشم دشمن به جماعت آن هم با پرتاب ۳۰ تیر اقامه کرد تا به ما بگوید در هیچ شرایطی از نماز نکاهید.

شما خود می‌دانید که سر مبارک امام حسین علیه‌السلام بر روی نی قرآن خواند تا به ما بگوید باید محوریت قرآن حفظ شود.

شما خود می‌دانید در خطبه‌های حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها برای دفاع از حق شوهرش و در خطبه‌های حضرت زینب سلام‌الله‌علیها چه مقدار از آیات قرآن استفاده شده تا به ما بگوید حماسه و سوز باید از طریق آیات قرآن باشد.

در مکتب پیامبر اخلاق و سعه صدر و وحدت و دوری از تفرقه مورد توجه است، در عزاداری‌ها نیز باید از هر حرکتی که سبب تفرقه، بداخلاقی، تبعیض، اسراف، آزار دیگران، تضییع حق همه اقشار شرکت کننده در عزاداری دوری شود.

شما خود می‌دانید اگر اشک‌های خالصانه همراه با دقت‌های دینی باشد، چه تحولی در فرد و جامعه به وجود می‌آورد.

با هیچ کتاب و نوار و فیلمی نمی‌توان در خیابان‌های نیویورک اقامه نماز کرد، ولی چند سالی است که شیعیان آمریکا در ایام عاشورا نماز ظهر عاشورا را در وسط خیابان می‌خوانند و این امام حسین علیه‌السلام است که در سایه عزاداری او این حرکات در سراسر جهان انجام می‌شود.

حماسه عاشورا باید بستری باشد که مردم با احکام دینی آشنا شوند، زیرا در حدیث می‌خوانیم ذکر مصیبت‌های امام حسین علیه‌السلام و یارانش سبب احیا و اقامه دین می‌شود، یعنی باید نماز و روزه و حج و خمس و زکات در سایه عزاداری زنده شود.

امام صادق علیه‌السلام در آستانه شهادت فرمود: اگر نماز ضایع و سبک شمرده شود، شفاعت اهل بیت علیهم‌السلام دریافت نمی‌شود.

عزاداری‌ها باید یا با نماز شروع شود یا به نماز ختم گردد.

در جلسات عزاداری باید اسلام شناسی از قرآن و همه احکام بگوید.

در هر جلسه عزاداری آیه‌ای از قرآن تفسیر شود، حکمتی از نهج البلاغه بیان شود.

سعی کنیم به جای اینکه بیشتر مراسم با شعر و خواب پر شود، بیشتر وقت منبر و مداحی با قرآن و حدیث و موعظه پر شود.

شما خود می‌دانید که رقابت و خودنمایی و اسراف و سد معبر و تبعیض و عزاداری بی‌موقع و عزاداری که در آن نماز سبک شمرده شود، ذخیره قیامت ما نخواهد بود.

در پایان نیز از قرآن می‌گویم که خداوند می‌فرماید: «إِنَّمَا یَتَقَبَّلُ اللّهُ مِنَ الْمُتَّقِینَ»، هر چه تقوا بیشتر باشد، پاداش بیشتری دریافت می‌شود.

سلام و صلوات خدا بر کسانی که ما را با قرآن و اهل بیت علیهم‌السلام آشنا کردند و سلام و صلوات خدا بر شما که در منابر و مداحی‌ها مردم به خصوص نسل نو را با منطق و حماسه اهل بیت علیهم‌السلام آشنا می‌کنید.

محسن قرائتی