موضوع:سنت ابتلا و امتحان از دیدگاه قرآن و روایات

استاد راهنما:سرکار خانم صدیقه غفوری

استاد داور:آقای حسین غفوری

پژوهشگر:فاطمه السادات میرلوحی

چکیده

خداوند در آفرینش انسان اهدافی چون رسیدن به مقام عبودیت و تکامل انسانی را در نظر گرفته است با این حال در این سیر تکاملی و حرکت او به سوی عبودیت موانعی وجود دارد که باید با آزمایش های گوناگون دست و پنجه نرم کند تا از آنها سرافراز بیرون آید و به مقامی که شایسته آن است برسد.ابتلا و امتحان واژه هایی هستند که از سنت های مهم و تغییرناپذیر الهی حکایت می‎کنند و شامل حال همه انسان ها در همه اعصار و حتی تمامی انبیاء و اولیای الهی می گردد. هدف از ابتلا رشد و تکامل استعدادهای آدمی، ظهور لیاقت ذاتی و شئون باطنی، آشکارسازی نقایص و ضعف‎ها و پی بردن به فضایل و کمالات است و درپرتو آن است که اعتراف به ناتوانی‎ها، تضرّع و توبه به درگاه الهی را به همراه می آورد و استحقاق پاداش و یا کیفر مستدل می شود. بدین جهت آزمایش و امتحان بیش ازهر چیز نشانه ای از لطف و رحمت الهی نسبت به بندگان است و موجب بروز و ظهور اسرار درون و عامل مهمی برای سازندگی خویشتن است و به تعبیر کلام الهی، سبب تمحیص و پاکسازی انسان از آلودگی به شرک و نفاق و شک و تردید است و می تواند رضایت الهی را به ارمغان آورد. ابتلائات الهی گاهی فردی و گاهی مربوط به حوزه اجتماع است و نحوه آزمایش نیز بسته به شرایط و ویژگی های افراد و جامعه دارای تنوع و تفاوت می باشد. ابزارهای امتحان الهی شامل نعمات دنیوی همچون مال، ثروت، همسر و فرزند بوده و همچنین می تواند حوادث سخت و ناگوار و زوال نعمت ها را دربرگیرد. برای گذر همراه با سلامت و موفقیت از این ابتلائات صبر و مقاومت، توجه به گذرا بودن حوادث و  مشکلات، دقت در تاریخگذشتگان (پیامبران و امامان)، تمسک به قرآن و تحکیم روابط با اهل بیت و دعا و صدقه به انسان کمک می کند تا از این گردنه های دشوار عبور کرده و نیز تأکید و تنبه به خویشتن درخصوص رخ دادن این سختی ها و مشکلات در منظر الهی و محاسبه آن در دستگاه دقیق جزا و پاداش نقش کلیدی و تعیین کننده ای دارد.