یکی از آداب خوبی که از قدیم الایام مرسوم بوده زیارت اهل قبور در روزهای پایانی سال و علی الخصوص پنج شنبه و جمعه آخرسال است. این رسم پسندیده آثار و تبعات خوبی برای ما خواهد داشت که حاضر به تحمل شلوغی و ترافیک سنگین ناشی از آن هستیم. در این نوشتار گزیده ای از این آثار ذکر میشود.

زیارت اهل قبور، سیره پیامبر (ص) و اهل بیت (ع)

· صفوان گفت از حضرت صادق (ع) شنيدم كه فرمود: كار دائمى پيامبر خدا (ص) اين بود كه عصر هر پنج شنبه با عده زيادى از اصحابشان به قبرستان بقيع در مدينه مى رفتند و اهل قبور را زيارت مى كردند.۱

· كار مستمر حضرت فاطمه زهراء (ع) اين بوده كه : هر صبح شنبه به زيارت قبور شهداء مى رفت و از جمله بر مزار حمزه مى رفت و براى او طلب رحمت و مغفرت مى كرد.۲

فوایدی که در زیارت اهل قبور نهفته شده

فوایدی که برای زیارت اهل قبور ذکر شده است را میتوان به سه دسته تقسیم کرد.

الف) فوایدی که ثواب زيارت را عايد صاحبان قبور مى نمايد.

· از حضرت امام باقر (ع) در مورد زيارت اهل قبور پرسيدم . حضرت فرمودند: اگر روح مرده اى در فشار و نگرانى باشد و شما بين طلوع فجر و طلوع خورشيد او را زيارت كنيد خداوند به او وسعت مى دهد و روح مرده را از نگرانى خارج مى گرداند.۳

· گفت : خدمت حضرت صادق (ع) عرض كردم : فلان مرد بر مزار پدر، خويشان ، دوستان و ديگران رفته ، آيا اين كار به مردگان فايده اى مى رساند؟ حضرت فرمودند: بلى اين كه انسان به زيارت آنها برود [و دعا كند] باعث خوشحالى و سرور آنها مى شود، همان گونه كه وقتى زنده اى به زيارت انسان زنده ديگر مى رود و براى او هديه مى برد.۴

ب) فوایدی که ثواب زيارت را عايد زيارت كننده مى داند.

· گفت : رسول خدا(ص) فرمود: كسى كه در مزار مسلمانان يكى از آيات قرآن را براى اموات بخواند، خداوند ثواب هفتاد پيامبر به او مى دهد، و كسى كه براى اهل قبور طلب رحمت و مغفرت نمايد خداوند او را از آتش جهنم نجات مى دهد و او را خندان وارد بهشت مى گرداند.۵

· حضرت حسين بن على (ع) فرمود: اگر كسى به زيارت اهل قبور برود بر مزار مسلمانان بگويد: خدايا اين ارواح فانى ، و اين جسدهاى پوسيده ، و اين استخوانهاى متلاشى شده را كه از دنيا رفته و به تو ايمان داشته اند به رحمت خود برسان و سلام مرا نيز بر آنها نازل گردان ؛ خداوند به عدد تمام بندگان خود از زمان خلقت آدم (ع) تا پايان دنيا براى او ثواب مى نويسد.۶

ج) فوایدی که ثواب زيارت را نصيب دو طرف نموده .

· حضرت صادق (ع) فرمود: حضرت امير المؤ منين (ع) فرموده : مردگان خود را زيارت كنيد؛ زيرا آنها از زيارت شما خشنود مى شوند، و شما هم حاجت هاى خود را هنگام زيارت قبور پدر و مادر از خدا بخواهيد؛ زيرا خداوند بواسطه دعائى كه بر مزار آنها مى كنيد حاجات شما را برآورده مى كند.۷

· حضرت صادق (ع) فرمود: هر مسلمانى كه به نيابت مردگان عمل صالحى انجام دهد خداوند ثواب آنرا براى خود او دو چندان مى كند و از آن عمل نفعى هم براى صاحب قبر مى فرستد.۸

منابع :

۱. بحارالانوار ج ۱۰۲ ص ۲۹۶ حديث ۹.

۲. بحارالانوار ج ۱۰۲ ص ۳۰۰ حديث ۲۷

۳. وسائل ج ۳ ص ۹۳.

۴. بحارالانوار ج ۱۰۲ ص ۲۹۶ حديث ۶

۵. بحارالانوار ج ۱۰۲ ص ۳۰۰ حديث ۲۹

۶. بحارالانوار ج ۱۰۲ ص ۳۰۰ حديث ۳۱

۷. كافى ج ۳ ص ۲۲۹ حديث ۱۰

۸. بحارالانوار ج ۸۲ ص ۶۲ حديث ۲، وسائل الشيعه ج ۲ ص ۶۵۵ حديث ۴.