اگر انسان بخواهد به سوی خداوند راهی پیدا کند بایداولا خودش را از صفات رذیله پاک گرداند ثانیا خود را به صفات انسانی آراسته کند و در نهایت به کمالات انسانی نائل گردد. برای رسیدن به این مقام ،انسان باید الگو و مقتدایی داشته باشد،الگویی که خداوند او را تعیین کرده و مظهر اتم و اکمل خداوند باشد و این الگو حضرات معصومین اند که صفات فعل خداوند در آ ن ها بروز کرده است.با این که همه ی این چهارده نور مقدس نور واحد هستند اما به اقتضای زمانشان بعضی از این بزرگواران ،بعضی از صفاتشان بیشتر بروز کرده تا آن جایی که مردم،بیشتر آن امام رابه آن صفت می شناسند.مثلا امام رضا به صفت رضا و رئوف معروفند. پس واجب است که اولا:امام را آ ن طوری که شایسته است بشناسیم و ثانیا:به او اقتدا کنیم و او را در همه ی کارهای خویش الگو قرار دهیم.

زندگانی امام رضا:امام هشتم،علی بن موسی الرضا فرزند موسی بن جعفر در یازدهم ذی قعده سال 148 در مدینه به دنیا آمد.مادر آن حضرت تکتم نام داشت وی از اشراف و بزرگ زادگان عجم بود و از برترین زنان زمان خود و از خرد مند ترین و متدین ترین و با ادب ترین زنان آ ن روزگار بوده است.

بعضی از القاب امام هشتم:رضا،فاضل،رضی،قره عین المومنین،غیظ المجتهدین،عالم آل محمد و غوث الهفان به معنای فریاد رس در ماندگان است.حضرت جواد فرمود((…خداوند پدرم را رضا نامید به این علت که او مرضی و پسندیده ی خدا در آسمان و مرضی رسول او و ائمه ی بعد از آن حضرت در زمین بود.و فرمودند مخالفین از دشمنان ما (یعنی اهل بیت)از پدرم راضی و او را پذیرفته بودند،همچنان که دوستان و شیعیان او را پذیرفته و از او راضی بودند.

تعداد فرزندان حضرت :در اینجا دو قول وجود دارد :اول:فرمایش شیخ مفید در کتاب ارشادش ((حضرت رضا هنگام شهادتش فرزندی که ما از آ ن آ گاه باشیم به غیر از امام جواد نداشته است)).

ولی بزرگان علمای اسلامی قول شیخ مفید را نپذیرفته اند و به آن چند جواب داده اند.جواب اول:بنای شیخ مفید در این کتاب بر اختصار است شیخ مفید در این کتاب مختصری از اخبار را به فرا خور حال اورده است و تمام موارد مربوط به آ ن را نقل نکرده از جمله آن ها همین مطلب مورد بحث ماست جواب دوم :ممکن است آن حضرت فرزندان دیگری داشته است که قبل از شهادت امام رضا یا به شهادت رسیده اند و یا به اجل طبیعی خود از دنیا رفته اند. جواب سوم: شیخ مفید به طور قطع و یقین این مطلب را نگفته بلکه نفی علم از خودش نموده است.و این کلام شیخ مفید منافات ندارد با این که دانشمندان دیگر اسلامی بر اثر تفحص بیشتر برای امام رضا غیر از امام جواد فرزندان دیگری را پیدا کرده باشند جواب چهارم:کنیه ی مشهور امام رضا ابو الحسن است ،اگر امام رضا غیر از امام جواد فرزندان دیگری نداشته است باید این کنیه غلط باشد.جواب پنجم:آن چیزی است که از اقوال مورخین و علمای بزرگ اسلامی نقل می گردد و بنابر آن حضرت رضا دارای چندین فرزند پسر و یک دختر بوده است.

فرزندان حضرت:در بسیاری از کتب شیعه تصریح شده که امام رضا فرزندان دیگری  نیز غیر از امام جواد داشته اند.حضرت دارای 5 پسر به نام های کامام جواد ،حسن،جعفر،ابراهیم ،حسین و فاطمه می باشند.

1-امام جواد:امام نهم شیعیان می باشد نام مادر ایشان سبیکه نوبیه است تولد ایشان در شب دهم ماه رجب است و شهادتش در اخر ماه ذی القعده.مدفن نورانی اش شهر مقدس کاظمین می باشد.2-امام زاده حسین :حرم ایشان در قزوین است 3-امامزاده جعفر:ایشان معروف به شاه کرم بوده و مزار ایشان واقع در جاده فرود گاه بین المللی اصفهان است.4-امامزاده حسن:ایشان در میان باغ بزرگی در روستای برج زیدان مدفون است. 5-امامزاده ابراهیم:طبق قولی مزار ایشان در قوچان و طبق قولی در شهر شاهرود است.6-حضرت فاطمه:از فرزندان امام رضا می باشد که احادیث اخلاقی و اعتقادی متعددی را از پدر خود یا معصومین دیگر نقل می کند.که از جمله این احادیث حدیث منزلت و حدیث غدیر و احادیث فاطمیات می باشدکه بعضا شیخ صدوق در عیون اخبار الرضا و علامه مجلسی در کتاب بحا رنقل کرده اند.(این احادیث را فاطمیات می نامند زیرا راویان آن جز یکی  دو نفر همه فاطمه نام داشته اند.از جمله ی این احادیث حدیث معراج،حدیث شهید بودن محبان آل محمد،حدیث غدیرو حدیث منزلت می باشد).

فرزندان حضرت رضا از دیدگاه علم رجال و حدیث: 1-روایت صحیحه بزنطی:یکی از مهم ترین و قاطع ترین دلیل بر تعدد فرزندان حضرت رضا صحیحه بزنطی است که هیچ دلیلی نمی تواند با آن معارضه کند.ابو جعفر احمدبن محمد بن نصر بزنطی از بزرگان علماء شیعه  و از اصحاب حضرت کاظم و حضرت رضا و حضرت جواد و از خواص و صاحب سر آن بزرگواران می باشد.در مقام او همین بس که علماءرجال درباره ی او گفته اند:او در نزد امام رضا و امام جواد از منزلت بزرگی برخوردار بود.این عالم می فرماید:به امام رضا عرض کردم من از حضرت کاظم از جانشین آن حضرت سوال کردم آن بزرگوار شما را معرفی کردند ؛و در سال های قبل که شما فرزندی نداشتید از شما در باره ی امام بعد از خودتان سوال کردم فرمودید:برای من فرزندی خواهد بود که او بعد از من ،امام شما می باشد اکنون که خداوند دو پسر به شما عنایت فرموده کدام یک از آن دو جانشین شما خواهد شد .حضرت فرمود:هنوز وقت جواب دادن نرسیده این حدیث از جهت سند و دلالت بسیار قوی و روشن است و دلیل بر تعدد فرزندان امام رضا می باشد

احادیث تک فرزندی امام رضا:در این جا به یک مورد از این روایات اشاره می کنیم: روایت حنان بن سدیر صیرفی:حضرت امام رضا در جواب حنان فرمودند:من در آینده دارای یک فرزند خواهم شد و خداوند از آن یک فرزند نسل مرا در روی زمین زیاد می گرداند.

جواب حدیث:یکی این که راوی این حدیث یعنی حنان  بنابر نوشته ی اساتید علم رجال از گروه واقفیه و هفت امامی بوده است و امامت حضرت رضا را قبول نداشته و سعی داشته تا آن حضرت را ناقص و ابتر معرفی کند و دیگر این که این حدیث با صحیحه بزنطی تعارض دارد و مطابق علم رجال صحیحه بر روایت حنان تقدم دارد.

نتیجه:حضرت رضا دارای فرزندان متعددی بوده و فرزند آن حضرت  منحصر به امام جواد نبوده ولی چون نسل آن بزرگواراز طریق امام جواد باقی مانده ،این امر سبب شده که بعضی گمان کنند که حضرت به غیر از امام جواد فرزند دیگری نداشته است.

لينك كامل مقاله