ترک معصیت در اعتقادات و اعمال و نماز اول وقت کافی و وافی است برای وصول به مقامات عالیه اگر چه هزار سال باشد.

حضرت آیت الله بهجت رحمه الله علیه می‌فرمایند: “خدا نکند انسان معصیت کند و اگر کرد، خدا نکند معصیت اجتماعی بکند و اگر کرد خدا رحم بکند که اضلال مردم در آن باشد.”

و نیز فرمودند:
“در قیامت که نامه عمل را به دست انسان می‌دهند، در نامه بعضی‌ها نوشته شده که فلان فرد را تو کشته‌ای. می‌گوید: خدایا، من کی او را کشتم؟ من کجا قاتل بودم؟ من اصلا خبر ندارم که قاتلش چه کسی است. در جواب می‌گویند: در فلان مجلس فلان کلمه را گفتی، این کلمه نقل شد به مجلس دیگری و از آن‌جا دوباره به مجلس دیگر که قاتل در آن مجلس بود، رسید و او این را شنید و رفت او را کشت و تو سبب این قتل شدی. این جور سببیت است که انسان باید احتیاط کند و حواسش را جمع کند. آیا کسی می‌تواند متوجه باشد که این کلمه‌اش به ده واسطه خرابکاری نکند؟ قهرا باید هر کاری که بالفعل برای خودش جایز می‌داند با طلب توفیق از خدا و طلب نجات از خدا آن را انجام دهد تا عواقبش چیزی نشود که برایش مسئولیت بیاورد.”

باری تقوای در رفتار و گفتار، تقوای در خانواده و جامعه، تقوای علمی و عملی، اخلاقی و معنوی حد و مرز ندارد و رعایت تقوا و ترک گناه در هیچ مرحله‌ای از انسان ساقط نیست بلکه برای هر کسی در شان و مرتبه خودش لازم است و چنین است که آیت الله بهجت می‌فرمایند: “ترک معصیت در اعتقادات و اعمال و نماز اول وقت کافی و وافی است برای وصول به مقامات عالیه اگر چه هزار سال باشد.”

مطلب آموزنده‌ای با موضوع نماز و شرایط قبولی آن، از آیت‌الله محمدعلی جاودان، از اساتید اخلاق حوزه علمیه تهران و از شاگردان مرحوم آیت‌الله حق‌شناس در پایگاه اطلاع‌رسانی ایشان درج شده است. این مطلب در جلسات فاطمیه دوم ایراد شده است:

روایت خیلی ممتازی در کتاب المُراقبات مرحوم میرزا جواد آقا ملکی تبریزی از رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم نقل شده و فرموده است: خداوند بر من وحی نموده است ای برادر پیامبران(یا اخا المرسلین) و ای برادر رسولان مرسل، قوم خود را انذار کن و بترسان که داخل خانه‌ای از خانه‌های من نشوند؛ در حالی که برعهده کسی از آنها مظلمه‌ای از یکی از بندگان من باشد. یک نکته خیلی ممتازی در این روایت است. به نظرم مطلب دشوار می‌آید. اگر کسی از بندگانم مظلمه‌ای بر گردن دارند، به خانه‌ای از خانه‌های من وارد نشوند. آنها را بترسان که داخل خانه‌ای از خانه‌های من نشوند، و حال آنکه بر عهده کسی از آنها مظلمه‌ای از یکی از بندگان من باشد و من مادام که او به نماز ایستاده است، بر او لعن می‌کنم.

عرض کردم که این مطلب سخت است. خداوند فرموده است: اگر بار کسی را بر دوش دارید، اگر مظلمه ای بر گردن دارید، داخل خانه‌ای از خانه های من نشوید. یعنی اگر بنده‌ای حقی از حقوق مردم را پایمال کرد و به این صورت داخل خانه من وارد شد، مادام که او بر نماز ایستاده است، بر او لعن می‌کنم، تا آن مظلمه را به صاحبش رد کند. مطلب جدی است. سخنمان بر روی این مطلب است. اگر کسی بار مردم را بر دوش نداشته باشد، حقی را از کسی پایمال نکرده باشد، آبرویی از کسی نبرده باشد و مال کسی را نخورده باشد، آن وقت نمازش مقبول است.

اگر مظلمه را رد کرد، یعنی بارها را از دوشش پایین آورد، حق مردم را داد و مردم را راضی کرد، اگر حق و حقوق مردم را پرداخت و رضایت مردم را جلب کرد، اگر نسبت به کسی ظلمی کرده بود و جبرانش کرد، آنوقت خداوند می فرماید: من گوش او می شوم که با من بشنود. حرف خیلی با ارزشی است. من چشم آن بنده می‌شوم که با من ببیند و او از اولیاء و اصفیاء من خواهد بود و با پیامبران، صدیقان و شهیدان در بهشت همسایه من خواهد گشت. خب، حرف اول را همه قبول داریم دیگر. حقّ مردم، حقّ مردم است. اگر حقـّی از مردم بر گردن ما است، باید این مسئله را حل کنیم. هیچ فرض ندارد. ببینید؛ من نماز می‌خوانم، اما صدها حق از مردم بر گردن دارم. این نماز به جایی نمی‌رسد. این که خداوند فرمود من او را لعن می‌کنم؛ یعنی این نمازی که خوانده است، به جایی نمی‌رسد.

نماز و دعای آدم با حقی که از مردم بر گردن دارد، روی زمین می‌ماند. آقا، اگر حق مردم را ادا کردید و از بار مردم چیزی بر گردن شما نبود، شما در آسمان قرار دارید. چرا ما مشکل داریم؟ به این دلیل که بار بر گردن داریم. خب اگر بار را بر زمین بگذارید، پرواز می‌کنید. انسان را برای پرواز کردن خلق کرده‌اند. زمانی انسان، در آن پروازگاه بوده است، اما حالا خودش دست و پایش را بسته است. هنگامی که انسان دست و پای خود را باز کند، دوباره به همانجا پرواز می‌کند. خداوند فرمود: من چشم و گوش او می‌شوم. این حرف خیلی بزرگی است.

حضرت صادق عليه‏السلام حقايقى رابه عنوان نشانه‏هاى شيعه بيان مى‏كنند. كه عبارت از ارزش‏هاى ذاتى است؛ نه اينكه چون خداوند يا پيغمبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله يا امام معصوم عليه‏السلامفرموده ارزش پيدا كرده است.

عدالت ذاتاً ارزش دارد. خدا نفرموده من به عدالت ارزش مى‏دهم. خدا فقط در قرآن مى‏فرمايد:

من شما را به عدالت امر میكنم. نه اينكه چون امر فرموده ارزش پيدا كرده است. يك حقيقت با ارزش را امرمی‏كند كه به كار بگيريد، خيلى از اين ويژگى‏هايى كه ائمه عليهم‏السلام ما مخصوصاً حضرت صادق عليه‏السلام درباره شيعه بيان میكنند از اوصاف خود پروردگار است كه چون شيعه دراين مكتب تعليم مى‏بيند، همرنگ خدا مى‏شود.

در آيات آخر سوره توبه در باره پيغمبر میفرمايد:

« بِالْمُؤْمِنِينَ رَءُوفٌ رَّحِيمٌ »

ما به خدا نمیگوييم يا رئوف، يا رحيم. پروردگار می‏فرمايد: پيغمبر رؤوف و رحيم است، اين رأفت يا رحمت كه از ويژگیهاى پيغمبر (ص) شمرده شده دو صفت از صفات پروردگار است، فرقش فقط در خدا و پيغمبر، بینهايت بودن است.

رأفت در وجود حق بى‏نهايت است. در پيغمبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله به اندازه سعه وجودى اوست كه نسبت به همه جهانيان اين رأفت و رحمت فراگير است. چنان كه در قرآن میفرمايد:

« وَ مَآ أَرْسَلْنَـكَ إِلاَّ رَحْمَةً لِّلْعَــلَمِينَ »

او به اين مقدار رحمت دارد كه صرف همه جهانيان كند.

از عبادت نى توان الله شد                                           می‏توان موسى كليم الله شد

يك بزرگى در شهر قزوين به نام آقا شيخ على اكبر الهيان كه استاد خيلى از بزرگان دين ماست. در تنكابن، قزوين، مشهد و تهران زندگى كرد. قبرش در قم كنار حرم حضرت معصومه عليهاالسلام است. ايشان از كسانى بوده كه به اندازه يك ارزن حرام از دهانش پايين نرفت. يك شب شام دعوتش كردند كمى فكر كرد، گفت: مى‏آيم، سه چهار نفر هم با او مهمانى رفتند.

سفره را پهن كردند، يك ديس گوشت آوردند. شيخ على اكبر الهيان كه به همين خاطر به او الهيان مى‏گويند. چون واقعا الهى بود. دست را دراز كرد يك تكه گوشت بردارد از درون گوشت صدا شنيد اكبر من را ذبح نكردند، من خفه شده بودم، تو گوسفند حرام نخور، كنار كشيد. اينگونه خدا آدم را يارى مى‏كند.

« إِن تَنصُرُواْ اللَّهَ يَنصُرْكُمْ »

مى‏گويد: حرام از بنده من كنار برو؛ علامت شيعه اين است كه دامن به حرام آلوده نمیکند

« و عمل لخالقه »

شيعه ما بنده خداست. بنده حق است. شيعه ما در كار مثبت به پاداش خدا اميدوار است.

« و خاف عقابه »

شيعه ما اگر بترسد فقط از جريمه‏هاى خدا مى‏ترسد. فاطمه زهرا عليهاالسلام دغدغه داشت كه همواره براى شيعيان دعا مى‏كردند و در روز قيامت به پروردگار مى‏گويد: الهى! شيعيانم.

امیرالمومنین امام علی علیه السلام در بخشی از نامه خود به مالک اشتر فرمودند: بدترین وزیران تو، کسى است که پیش از تو وزیر بدکاران بوده، و در گناهان آنان شرکت داشت، پس مبادا چنین افرادى محرم راز تو باشند، زیرا که آنان یاوران گناهکاران، و یارى دهندگان ستمکارانند.

تو باید جانشینانى بهتر از آنان داشته باشى که قدرت فکرى امثال آنها را داشته اما گناهان و کردار زشت آنها را نداشته باشند.

کسانى که ستمکارى را بر ستمى یارى نکرده، و گناهکارى را در گناهى کمک نرسانده باشند، هزینه این گونه از افراد بر تو سبک تر، و یاریشان بهتر، و مهربانیشان بیشتر، و دوستى آنان جز با تو کمتر است.

آنان را از خواص، و دوستان نزدیک، و رازداران خود قرار ده، سپس از میان آنان افرادى را که در حق گویى از همه صریح ترند، و در آنچه را که خدا براى دوستانش نمى پسندد تو را مددکار نباشند، انتخاب کن، چه خوشایند تو باشد یا ناخوشایند.

تا مى توانى با پرهیزکاران و راستگویان بپیوند، و آنان را چنان پرورش ده که تو را فراوان نستایند، و تو را براى اعمال زشتى که انجام نداده اى تشویق نکنند، که ستایش بى اندازه خودپسندى مى آورد، و انسان را به سرکشى وامى دارد.

متن حدیث:

شَرُّ وُزَرَائِکَ مَنْ کَانَ لِلْأَشْرَارِ قَبْلَکَ وَزِیراً وَ مَنْ شَرِکَهُمْ فِی الْآثَامِ فَلَا یَکُونَنَّ لَکَ بِطَانَةً فَإِنَّهُمْ أَعْوَانُ الْأَثَمَةِ وَ إِخْوَانُ الظَّلَمَةِ وَ أَنْتَ وَاجِدٌ مِنْهُمْ خَیْرَ الْخَلَفِ مِمَّنْ لَهُ مِثْلُ آرَائِهِمْ وَ نَفَاذِهِمْ وَ لَیْسَ عَلَیْهِ مِثْلُ آصَارِهِمْ وَ أَوْزَارِهِمْ مِمَّنْ لَمْ یُعَاوِنْ ظَالِماً عَلَى ظُلْمِهِ وَ لَا آثِماً عَلَى إِثْمِهِ أُولَئِکَ أَخَفُّ عَلَیْکَ مَئُونَةً وَ أَحْسَنُ لَکَ مَعُونَةً وَ أَحْنَى عَلَیْکَ عَطْفاً وَ أَقَلُّ لِغَیْرِکَ إِلْفاً فَاتَّخِذْ أُولَئِکَ خَاصَّةً لِخَلَوَاتِکَ وَ حَفَلَاتِکَ ثُمَّ لْیَکُنْ آثَرُهُمْ عِنْدَکَ أَقْوَلَهُمْ بِمُرِّ الْحَقِّ لَکَ وَ أَقَلَّهُمْ مُسَاعَدَةً فِیمَا یَکُونُ مِنْکَ مِمَّا کَرِهَ اللَّهُ لِأَوْلِیَائِهِ وَاقِعاً ذَلِکَ مِنْ هَوَاکَ حَیْثُ وَقَعَ وَ الْصَقْ بِأَهْلِ الْوَرَعِ وَ الصِّدْقِ ثُمَّ رُضْهُمْ عَلَى أَنْ لَا یُطْرُوکَ وَ لَا یُبَجِّحُوکَ بِبَاطِلٍ لَمْ تَفْعَلْهُ فَإِنَّ کَثْرَةَ الْإِطْرَاءِ تُحْدِثُ الزَّهْوَ وَ تُدْنِی مِنَ الْعِزَّةِ وَ لَا یَکُونَنَّ الْمُحْسِنُ وَ الْمُسِی‏ءُ عِنْدَکَ بِمَنْزِلَةٍ سَوَاءٍ…

«نهج البلاغه، نامه ۵۳»