محقق: زهرا محمدی نژاد

استاد راهنما:سرکار خانم محمدی

زمان: پاییز 1390

چكيده
قرآن معجزه پيامبر گرامي اسلام صلي الله عليه و آله و آخرين كتاب آسماني است كه از طريق وحي بر پيامبر اكرم صلي
الله عليه و اله نازل شده است .
قرآن داراي دو نزول مي باشد ( نزول تدريجي و نزول دفعي ) كه منظور از نزول تدريجي ، وجود ظاهري
آن در قالب الفاظ است و منظور از نزول دفعي آن وجود باطني و نازل شدن حقيقت قرآن بر قلب مقدس پيامبراكرم صلي الله عليه و اله مي باشد ؛ لذا چنين قلبي كه حامل اسرار قرآن است ، واقف ترين فرد بر ظاهر و باطن و محكم ومتشابه و …. مي باشد .

قرآن برترين نعمت الهي و تجلي ذات اقدس الله مي باشد ؛در عين حال قرآن داراي حقيقتي ذومراتب« لدي الله » مي باشد كه مرتبه ي والاي آن يعني ام الكتاب كه اصل قرآن و مادر و ريشه آن است ، وجود حقيقي دارد و نزد ذات اقدس الله است . و اين مرحله هست كه در آن جا سخن از لفظ و كتابت و صورت ذهني نيستو تا انسان بالا نرود وعند اللهي نشود ، آن مرتبه عاليه را نمي يابد ؛ لذا بهره مندي از مراتب آن متفاوت است .

با توجه به اين كه اهل بيت عليهم السلام به اين علم لدني رسيده بودند ،يعني علم به آن ام الكتاب داشتند ، لذا تنها
معرفان و شناسندگان قرآن به شمار مي روند و نقش كليدي آن ها در زمينه توسعه فرهنگ قراني مي توان درموارد زير خلاصه كرد :

الف ) نقش هدايتي و تربيتي . ب ) تربيت مفسر . ج ) بيان مباني و اصول راهبردي كه ازجمله مباني راهبردي مي توان به ارجاع متشابهات به محكمات ، برخورد با انحرافي ، برخورد با پديده جعل وورود اسرائيليات ، برخورد با قياس و استحسانات ، ممنوعيت تفسير رأي ، دانست .
مي توان نقش هدايتي و تربيتي اهل بيت عليهم السلام در تفسير قرآن را نشان دادن راه و روش تفسير و چگونگيفهم معاني و مفاهيم كلام خداوند و درك معارف رمزگونه وحي الهي ، دانست ؛ كه از جمله آن روش ها كه اهل بيت عليهم السلام آن ها را به خدمت مي گرفتند عبارتند از:روش قرآن به قرآن ، روش قرآن به سنت ، روش تأويل ،روش جري و انطباق . آري ؛ آنان وارثان قرآن عظيم و حاملان اسرار الهي و به نطق درآورندگان قرآنند.