حجت الاسلام رسول جعفریان رئیس کتابخانه مجلس شورای اسلامی می گوید:غریب الغربا به معنای غریب غریبان است و کسی را گویند که از همه غریب تر است. در خصوص علت بروز و شیوع این لفظ(غریب الغربا) در مورد امام رضا(ع) در لسان عامة مردم پس از شهادت ایشان، اساس آن همان روایاتی است که در خصوص شهادت و مکان دفن ایشان وارد شده است.

از رسول خدا(ص) روایت گردیده است : «پاره ای از تن من در خراسان مدفون خواهد شد و هر غمناکی که او را زیارت کند، خداوند غمش رابرطرف گرداند وهرگناهکاری که او را زیارت کند،‌البته گناهانش را بیامرزد.»

امیرالمؤمنین علی (ع) نیز در این باره می فرماید : « به زودی مردی از فرزندان من در خراسان بوسیله زهر کشته خواهد شد، که نام او همنام من و نام پدرش نام پسر عمران(موسی) است، آگاه باشید کسی که او را درغربتش زیارت کند،‌خداوند گناهان او را بیامرزد. »

طبق روایت، امام طی اقامت کوتاه خویش در خراسان، پیوسته دچار درد و رنج و اندوه بود و آرزوی مرگ می کرد. و نیز نقل گردیده که روزهای جمعه، هرگاه از مسجد بازمی گشت، می فرمود : «پروردگارا اگر گشایش کارم از‌ آنچه در آن قرار دارم، مرگ است، هر چه زوتر مرگم را فرا برسان.»

تحمل مأمون و اطرافیانش و آمد و شد میان آنها و نشست و برخاست با آنان و سوء استفاده مأمون از وجود مقدس امام، در جهت اغراض و مصالح حکومت، همه اینها مایة دل آزردگی و ناراحتی و ناخشنودی امام، تا سرحدّ مرگ بود.

امام درموقعیتی قرار داشت، که هم از بُعد مکانی غریب بود و هم از بُعد عقیدتی. هم مجبور بود از دوری خانواده و یاران و مکانی که به آن علاقه مند بود(مدینه)‌، دلتنگ باشد، و هم در میان گروهی بسر برد، که هیچ سنخیّتی از نظر فکر و مرام و عقیده به آنان احساس نمی کرد و در عین حال ناظر اعمال ریاکارانة‌شان بود، و از نیرنگ و نفاق درونی آنان نیز به خوبی آگاه بود. اینها وجود مقدس امام را بشدت آزار می داد. لذا عنوان غریب الغربا، مصداق چنین غربتی است.

برگرفته از سایت قدس آنلاین