یکی از کارهایی که مایه انس و الفت و دوستی میان انسانهاست، هدیه دادن به یکدیگر است. این سنت حسنه در سیره عملی اهل بیت علیهم السلام به شدت مورد تشویق بوده و به آن توصیه شده است.

 توصیه کلی در آموزه های اسلامی برای هدیه دادن و گرفتن انجام این کار بدور از زحمت و مشقت برای خود و دیگران است؛ چرا که در غیر اینصورت هدف کلی این کار که همان ایجاد انس و الفت است محقق نمی شود ؛ اما به طور کلی این سنت مورد توجه و تاکید بزرگان دینی بوده است. از جمله امام رضا(ع) از قول پدر و جدّ بزرگوارش نقل مى‏کند که فرمود: رسول اکرم (ص) هدیه را دوست مى‏داشت، برایش گوارا بود و آن را طلب مى‏نمود و در مقابل به جبران آن اقدام مى ‏کرد.(۱)

امام رضا (ع) همچنین هدیه را مایه خوشبختی و سعادت مردم دانسته به نقل از پیامبر (ص) می فرمایند: همواره امتم خوشبخت‌اند! تا هنگامی که با یکدیگر دوستی بورزند و به هم هدیه بدهند.(۲)

امام رضا (ع)در روایتی دیگر و در تأیید این فرهنگ نیکو از اجداد خویش از رسول خدا (ص) روایت کرده است که فرمود: نعم الشى ء الهدیّة و هى مفتاح الحوائج؛ خوب چیزى است هدیه؛ زیرا آن کلید حوائج است.(۳)

و در بیانی دیگر امام رضا علیه السلام هدیه را نابود کننده کینه ها و عداوتها دانسته و به نقل از پیامبر اکرم (ص) می فرمایند: الهدیّة تذهب الضغائن من الصدور؛ هدیه کینه‌ها را از دلها می برد. (۴)

امام رضا علیه السلام به نیت تشکر و قدردانی از دعبل هدایایی به او دادکه در این زمینه برادر دعبل می گوید: حضرت امام رضا علیه السلام پیراهنی از خز سبز رنگ و انگشتری از عقیق به برادرم «دعبل» هدیه داد و فرمود:« ای دعبل! برو به شهر قم که آنجا به صلاح و خیر تو است.» و فرمود:« این پیراهن را محافظت کن! زیرا من در آن، هزار شب، هزار رکعت نماز خوانده‌ام و قرآن را هزار بار از ابتدا تا انتها ختم کرده‌ام.» (۵)


پانوشتها:
۱. طبرسی، علی بن حسن، مشکاة الأنوار، ص ۲۱۹، کتابخانه حیدریه، نجف، ۱۳۸۵ق
۲. وسایل الشیعه، ۱۱/۲۰۲
۳. صدوق، محمد بن علی، عیون أخبار الرضا(ع)، ج ۲، ص ۷۴، ح ۳۴۲، انتشارات جهان، ۱۳۷۸ق
۴. عیون اخبار الرضا ۲/ ۷۴
۵. بحارالانوار، ج ۴۹، ص ۲۳۸، ح ۷