رحلت همسر فداکار پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله)

10 ماه رمضان سال 10 بعثت

وفات حضرت خدیجه (سلام الله علیها) در چنین روزی واقع شد. خدیجه اولین همسر پیامبر و زن ثروتمند قریش بود. او اولین زنی است که به رسول خدا (صلی الله علیه و آله) ایمان آورد. حتی گفته می شود وی قبل از بعثت نیز پیامبری ایشان را پیش بینی کرده بود. وفات خدیجه و رحلت ابوطالب که بزرگ ترین حامیان پیامبر (صلی الله علیه و آله) بودند، بر ایشان بسیار دشوار آمد. حضرت خدیجه را در مکّه و در قبرستان معلّی دفن کردند، ولی دیگر همسران پیامبر در مدینه دفن شده اند.

معراج پیامبر (صلی الله علیه و آله)

شب شنبه 17 رمضان سال 12 بعثت

سفر آسمانی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) - که البته در روز و ماه دقیق آن اختلاف است - واقع شد. برخی آن را در سال دهم بعثت می دانند. این سفر از مکّه به بیت المقدس و مسجد الاقصی شروع شد و سپس از آنجا به آسمان پرواز نمود. آیه شریفه اول سوره اسرا به این واقعه اشاره دارد:

«سُبحانَ الذی أسْرَی بِعَبْدِهِ لَیلاً مِن المسجدِ الحرامِ إلَی المسجدِ الأقصا الذی بارَکْنا حَولهُ لِنُرِیَهُ مِن آیاتنا إنَّهُ هو السمیعُ البصیر».

سالروز عقد اخوت پیامبر (صلی الله علیه و آله) و امیر مؤمنان (علیه السلام)

12 رمضان سال اوّل هجری

وقتی آیه (إنَّما المؤمِنونَ إخوَة) نازل شد پیامبر دو به دو بین یاران خود از مهاجر و انصار عقد اخوت بست، و فقط علی مانده بود که با چشمانی اشکبار خدمت پیامبر رسید و عرض کرد: یاران خود را با یکدیگر برادر کردید ولی مرا با کسی برادر نساختید؟ پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله) رو به علی بن ابی طالب (علیه السلام) کرد و فرمود: تو در دنیا و آخرت برادر من هستی. در مورد جانشینی و برادری پیامبر و امام علی (علیه السلام) احادیث فراوانی وجود دارد که می توان به کتب حدیثی مراجعه کرد.

حرکت پیامبر (صلی الله علیه و آله) به قصد غزوه بدر

8 رمضان سال دوم هجری

در این روز حرکت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) از مدینه به سوی منطقه بدر آغاز شد بر اساس دستور پیامبر (صلی الله علیه و آله) یکی از فرماندهان لشکر اسلام علی بن ابی طالب (علیه السلام) بود. تعداد سپاه اسلام 313 نفر بود؛ 82 تن از مهاجرین، 17 تن از قبیله خزرنه و 61 تن اوسی. هدف آنان تعقیب کاروان تجاری قریش بود که گزارش رسیده بود از سفر شام بر می گردد و تمام اهل مکّه نیز در آن شریک هستند. لکن کاروان ابوسفیان متوجه این حرکت شده، و با تغییر مسیر خود را به مکّه رساند. از آن طرف نیز وقتی قریش اموال خود را در خطر دیده بودند برای نجات کاروان حرکت کردند.

میلاد نخستین نوه پیامبر (صلی الله علیه و آله)

15 رمضان سال دوم هجری

نیمه رمضان روز تولد امام حسن مجتبی (علیه السلام) می باشد! هفت روز بعد جبرئیل برای عرض تبریک خدمت پیامبر نازل شد و گفت برای او کنیه انتخاب کرده، سرش را بتراشند و برایش عقیقه کنند. رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در گوش راست امام حسن (علیه السلام) اذان و در گوش چپش اقامه گفت. از آنجا که فرزندان پسر پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) از دنیا رفته بودند، این تولد برای رسول خدا (صلی الله علیه و آله) و اهل بیت (علیهم السلام) بسیار مسرت بخش بود.

آغاز جنگ بدر

17 ماه رمضان سال دوم هجری

در بامداد چنین روزی لشکر قریش به دشت بدر سرازیر شدند و جنگ بدر که اولین و یکی از نبردهای بزرگ صدر اسلام است، در چنین روزی واقع شد. لشکر اسلام 313 نفر و تجهیزات آنان 70 شتر و 3 اسب بود، ولی سپاه باطل سه برابر آنان بودند؛ یعنی حدود 900 تا 1000 نفر. شهدای اسلام 14 نفر و کشته شدگان از مشرکانی 70 نفر که بسیاری از آنان به قدرت و شجاعت امام علی (علیه السلام) از پای درآمدند و اسیران آنان نیز 70 نفر بود.

خبر پیروزی در جنگ بدر

ماه رمضان سال دوم هجری

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) عبد ا… بن رواحه و زید بن حارثه را مأمور کرد تا خبر پیروزی مسلمانان و کشته شدن سران کفر را به مدینه برسانند. آنان وقتی به مدینه وارد شدند که مردم از دفن دختر پیامبر، همسر عثمان بر می گشتند. در این حال سرور پیروزی با غم و اندوه مرگ دختر پیامبر به هم آمیخت. خبر شکست مشرکان مدینه لرزه بر اندام کفّار انداخت لذا سعی کردند آن را تکذیب کنند، لکن با ورود لشکر پیروز اسلام، همه چیز مسلّم شد.

سریه عبد اللّه بن عتیک

ماه رمضان سال ششم هجری

سلاّم بن ربیع که بازرگانی از اهالی حجاز بود، در فراهم ساختن لشکر بر ضد رسول خدا (صلی الله علیه و آله) تلاش فراوانی کرده بود، لذا پس از پایان یافتن غزوه خندق و بنی قریظه، قبیله خزرج از رسول خدا اجازه خواستند که وی را به سزای عملش برسانند. پیامبر هم عبداللّه بن عتیک را به فرماندهی آنان گماشت و فرمود: زن یا کودکی را نکشید. آنان وارد خیبر شدند و سلاّم را مجازات نمودند

سریه اوّل عبداللّه بن رواحه

ماه رمضان سال ششم هجری

پس از کشته شدن سلام بن ابی الحقیق، یهودیان خیبر، اسیر بن زارم را فرمانده خود کردند. او در میان قبایل عظفان و… به راه افتاد و مردم را برای جنگ با مسلمانان ترغیب نمود. پیامبر (صلی الله علیه و آله) عبداللّه را با سه نفر دیگر برای تحقیق فرستاد. عبدا… رفت و گزارش تحقیق خود را خدمت پیامبر آورد.

سریه غالب بن عبداللّه لیثی

ماه رمضان سال هفتم هجری

دو طایفه بنی عوال و بنی عبد بن ثعلبه از مشرکان مزاحمی بودند که در هشت منزلی مدینه سکنی داشتند. لذا پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) برای رفع مزاحمتهای آنان غالب بن عبدا… را با 130 نفر به طرف آنان گسیل داشت.

تجمع لشکر اسلام برای فتح مکّه

آغاز ماه رمضان سال هشتم هجری

در چنین روزی مسلمانان که بسیاری از آنها اهل مکه و سالها از شهر خویش دور مانده بودند جهت فتح مکه جمع شدند. استعداد نیروهای سپاه اسلام از این قرار بود: مهاجران: 700 نفر با 300 اسب و سه پرچم؛ انصار چهار هزار نفر با 700 اسب و چند پرچم؛ قبیله حزینه هزار نفر با 100 اسب و سه پرچم؛ قبیله اسلم: 400 نفر با سی اسب و دو پرچم؛ قبیله جهنیه: 800 نفر با پنجاه اسب و چهار پرچم؛ قبیله بنی کعب؛ 500 نفر با سه پرچم؛ بقیه سپاه 10 هزار نفری را افراد قبیله های دیگر تشکیل می دادند.

حرکت سپاه اسلام به طرف مکّه

10 ماه رمضان سال هشتم هجری

سپاه هزاران نفری اسلام، متشکل از انصار و مهاجران به فرماندهی پیامبر اسلام به طرف مکّه حرکت کردند. گرچه برای رعایت اصل غافلگیری، تا لحظه فرمان کسی از زمان و مسیر حرکت خبر نداشت. البته قبلاً به تمام نیروهای اطراف، اعلان آماده باش شده بود. پیامبر، «ابورهم» غفاری را نماینده خود در مدینه گذاشت و حرکت کرد.

فتح مکّه

20 رمضان سال هشتم هجری

در این روز، مکّه مکرمه توسط سپاه اسلام، بدون خونریزی فتح شد - فقط برای 10 نفر جنایت کار حکم قتل صادر شد - که علّت این پیروزی، رعایت استتار و اصل غافلگیری و کمک عبّاس در ترساندن ابو سفیان بود. رسول خدا وارد مسجد الحرام شد و پس از استلام حجر الاسود به شکستن بتها پرداخت که حدود 360 بت در اطراف کعبه نصب شده بود. مردم مکّه و قریش و مشرکان منتظر بودند که پیامبر (صلی الله علیه و آله) چه حکمی خواهد کرد و ایشان فرمود: همه شما را آزاد کردم.

سریه خالد بن ولید

25 رمضان سال هشتم هجری

پنج روز به آخر ماه رمضان مانده بود که پیامبر، خالد را با 30 سوار برای ویران ساختن بتخانه عزّی که بزرگ ترین بت های قریش در آن جا بود گسیل داشت. خادم سلمی چون از آمدن خالد با خبر شد شمشیری به گردن عزّی آویخت و شعری خواند که مضمون آن چنین بود: اگر می توانی خالد را بکش و از خود دفاع کن، و خودش به کوه فرار کرد.

غزوه حنین

29 ماه رمضان سال هشتم هجری

بعد از فتح مکّه قبایل عرب از دیگر قبایل بیشتر مشتاق اسلام شدند، امّا قبیله هوازن و ثقیف نه. این غزوه در حوالی مکّه واقع شد، پس از فتح مکّه گروهی از قبایل اطراف شهر برای نبرد با مسلمانان متحد شده بودند. پیامبر سپاهی را روانه حُنین کرد. در این نبرد اگر چه مسلمانان با اتکا به امکانات و نیروهای خود ابتدا شکست خوردند ولی با تدبیر و تلاش پیامبر و یاران به ویژه امام علی (علیه السلام) دشمنان را شکست دادند و غنائم بسیاری به دست آوردند و برای تعقیب دشمن به سوی طایف حرکت کردند.

پایان غزوه تبوک

3 ماه رمضان سال نهم هجری

این غزوه به رهبری و فرماندهی پیامبر اسلام میان مسلمانان و رومیان روی داد، اگر چه بدون آن که منجر به درگیری شود به صلح انجامید. هنگام برگشتن داستان اصحاب عقبه واقع شد که در آن منافقانی که قصد ترور پیامبر را داشتند رسوا شدند. تبوک آخرین غزوه پیامبر بود.

هیئت قبیله مُرّه

ماه رمضان سال نهم هجری

بعد از بازگشت پیامبر از تبوک به مدینه، سیزده نفر از قبیله بنی مرّه خدمت رسول خدا (صلی الله علیه و آله) آمدند و درخواست کمک کردند؛ چون به قحطی و خشکسالی دچار شده بودند. پیامبر دعا فرمود و به آنان کمک کرد. وقتی به سرزمین خود برگشتند دیدند همان روزی که پیامبر دعا کرده بود باران کافی باریده است.

پی نوشتها:

1. شیخ عباس صفایی حائری، تاریخ پیامبر اسلام، ص 208.

2. علامه مجلسی، حیوة القلوب، ص 699، آیت الله سبحانی، فروغ ابدیت، ص 372.

3. سوره اسراء () آیه 1.

4. سوره حجرات () آیه 10.

5. آیت الله سبحانی، فروغ ابدیت، ص 447.

6. همان.

7. فرازهایی از تاریخ پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله)، ص 251.

8. مرحوم شیخ عباس قمی، منتهی الآمال.

9. آیت الله سبحانی، فروغ ابدیت، ص 488.

10. همان، ص 501.

11. حجتی کرمانی، سیره معصومان، ص 246.

12. بحار الانوار، ج 39، ص 201.

13. فرازهایی از تاریخ پیامبر اسلام، ص 430.

14. آیت الله سبحانی، فروغ ابدیت، ص 796.

15. همان، ص 799.

16. حیوة القلوب، ص 1215.

17. فرازهایی از تاریخ پیامبر اسلام، ص 486.