حضور قلب در نماز مراتب زیادی دارد. در دین برای حضور در نماز دستوراتی را گفته اند:

1-وضوی خوب گرفتن و بهتر از آن دائم الوضو بودن است. درهنگام وضو اگر نمی توانید دعای هنگام وضو را بخوانید ،می توانید صلوات و سوره ی انزلناه را بخوانید. با دستپاچگی وضو نگیرید. آیت الله طباطبایی می فرمود: بدترین لحظات من وقتی است که بدون وضو هستم.

2- سر وقت نماز خواندن یکی از اسباب حضور قلب است.

3- در بهترین مکان نماز بخوانیم. یعنی در مسجد و با جماعت .اگر ما در سر وقت ،در مسجد ،در نماز جماعت و در صف اول نماز بخوانیم این به ما کمک می کند تا حضور قلب داشته باشیم. اگر مسجد مقدورمان نیست درخانه به اندازه ی یک سجاده، جایی برای نماز تعیین کنیم. دراطراف مان عکس و چیزهایی که حواس مان را پرت می کند نباشد

4- هنگام نماز معطر و با لباس زیبا باشیم. نماز ملاقات با خداست. لباس تمیز بپوشید.اگر آقایان یک عبای تمیز و خانم ها یک چادر تمیز در جانماز داشته باشد، این کافی است.

5- نافله های نماز را بخوانید. نافله ی صبح دو رکعت نماز قبل از نماز صبح است. نافله ی مغرب ، چهار رکعت است و بین نماز مغرب و عشا است و نافله ی عشا هم دو رکعت است که بصورت نشسته بعد از نماز عشا خوانده می شود. نافله ی ظهر و عصر هر کدام هشت رکعت است که قبل از نماز ظهر و عصر خوانده می شود. آیت الله بهجت می فرمودند که می توانید نافله را بعد ازنماز ظهر وعصر در مسیر بخوانید با قصد رجاء یعنی به امید اینکه به ما ثواب بدهند.

6- حداقل هفته ای یک شب، نماز شب بخوانیم. خودمان را از این میهمانی محروم نکنیم. نماز خواندن در نیمه ی شب چشم های باطن را باز می کند و نمیگذارد که سرمان کلاه رود.

7- تعقیبات نماز را بخوانید که حداقل آن تسبیحات حضرت زهرا(س) و سه تا صلوات است. اذان و اقامه دسر قبل از نماز است و دسر بعد از نماز، تعقیبات است. امیرالمومنین فرمود(بهترین دعا): الحمدالله علی کل نعمه و استغفرالله من کل ذنب و اعوذ بالله من کل شر و اسئله الله من کل خیر.

خدا می فرماید :کسی وضو بگیرد و نماز نخواند جفا کرده است. کسی وضو بگیرد و نماز بخواند و دعا نکند جفا کرده است. کسی وضو بگیرد و نماز بخواند ودعا کند و من اجابت نکنم ،من جفا کرده ام .اجابت به آن معنا که کاسه ی ما خالی برنمی گردد .ممکن است آن چیزی که من از خدا خواسته ام به صلاح من نبوده ولی دست خالی برنمی گردم.

8- ذکراستغفار قبل از تکبیرةالاحرام هم حضور قلب در نماز را زیاد می کند. قبل از نماز بگویید: صلي الله علیک یا اباعبدالله .

9- به معنای نماز توجه کنیم. رعایت کردن این موارد سخت نیست و همه می توانند آنرا انجام بدهند.

◄آداب باطنی:

ما باید در اعمال دیگر زندگی مان مثل نماز عمل کنیم. مثلا هنگام خوردن بگوییم :الله اکبر یعنی خوردن بهانه است ،خدا تو را نگه می دارد نه این خوراکی ها. در کارهای دیگر روزمره ،عمل ما باید ایاک نعبد وایاک نستعین باشد یعنی در زندگی سراغ پرستش دیگران، پول و شهرت نروم و از آنها کمک نخواهم .وقتی اعمال زندگی ما با نماز هم سنخ است ،دیگر حواس ما پرت نمی شود. حواس پرتی برای کسی است که در بیرون زندگی اش ،بیرون نماز است و می خواهد در دو رکعت نماز، به داخل نماز بیاید. اگر قبل از نماز بندگی خدا را بکنیم و هنگام نماز هم بندگی خدا بکنیم ،اعمال و نمازمان هم سنخ می شود .اگر در تمام کارها، طهارت و نیت و امام و آداب رعایت بشود، در نماز حواس مان پرت نمی شود.وقتی ما غذای حرام بخوریم اگر تمام این نکات را هم عمل کنیم باز در نماز حضور قلب پیدا نخواهیم کرد. اگر من قبل از نماز به زیردستانم ظلم کنم در نماز حضور قلب نخواهم داشت.

استاد ماندگاري - سمت خدا