سير تعليم و تربيت در قرآن
قرآن كريم براي زندگي طبيعي انسان و ويژگي هاي شخصيتي او و اقتضائات روحي و روانيش يك سير پلكاني در نظر گرفته و با يك تمثيل زيبا از تشبيه وجود انسان به گياه نيز نام برده است:
«اعلموا انما الحياه الدنيا لعب و لهو و زنيه و تفاخر بينكم و تكاثر في الاموال و الاولاد كمثل غيث اعجب الكفار نباته ثم يهيج فتراه مصفرا ثم يكون حطاما و في الاخره عذاب شديد و مغفره من الله و رضوان و ما الحياة الدنيا الاّ متاع الغرور» ( سوره حدید، آیه 20)
«بدانيد كه زندگي دنيا، در حقيقت بازي و سرگرمي و آرايش و فخر فروشي شما به يكديگر و فزون جويي در اموال و فرزندان است. مثل آنها چون باراني است كه كشاورزان را رستني آن باران به شگفتي اندازد، سپس آن كشت خشك شود و آن را زرد بيني، آنگاه خاشاك شود. و در آخرت (دنيا پرستان) را عذابي سخت است و مؤمنان را از جانب خدا آمرزش و خشنودي است و زندگاني دنيا جز كالاي فريبنده نيست.»
دقت در آيه فوق، ويژگي هاي روحي و اقتضائات آن را در دوران هاي مختلف سني انسان نشان مي دهد.
ـ اقتضاي دوران خردسالي، بازي است. (لعب)
ـ اقتضاي دوران نوجواني، دلبستگي ها و آغاز ظهور و بروز اميال و كشش به سمت امور لذت بخش و خوشي هاي كاذب است. (لهو)
ـ اقتضاي دوران جواني، آرايش ها و دلبري ها و به خود توجه كردن و دوران غرور و منيت و اوج شهوات و اميال نفساني است. (زينه)
ـ اقتضاي دوران ميان سالي كه دوران كمال انسان است داشتن مال و منال و رسيدن به آرزوها و پست و مقام و شهرت و … مي باشد (تفاخر بينكم)
ـ اقتضاي دوران سالمندي كه دوران پختگي و تجربه است، افزون خواهي است او از نظر ميل طبيعي مي خواهد هر روز بر آمار مال و ثروتش افزوده شود و قوم و خويش دور او را بگيرند.