در یکی از گفتارها از پیامبر اکرم (ص) به شش امتیاز حضرت علی علیه السلام اشاره شده که سه مورد آن بین پیامبر (ص)و امام علی(ع) مشترک است و سه امتیاز مختص امام علی(ع).

رسول اعظم (ص) می فرمایند: خداوند سه امتیاز به من داده که علی (ع)در آن شریک است و سه امتیاز به علی (ع) داده که من در آنها شریک نیستم.

پرسیدند ای رسول خدا آن سه امتیاز که با تو شریک است کدامند؟

حضرت فرمودند:۱- پرچم حمد که علی (ع) علمدار آن است

۲- برای من حوض کوثر است که علی (ع)ساقی آن است

۳- اختیار بهشت و جهنم برای من است و علی (ع) تقسیم کننده آنهاست.

اما سه امتیازی که در آن با علی (ع) شریک نیستم :

۱- پدر زنی چون من دارد که من مثل او ندارم

۲- زنی چون فاطمه (س) دارد که من مثل او ندارم

۳- دو پسر چون حسن وحسین (ع) دارد که من مثل آن دو ندارم

ریشه طغیان انسان دو چیز است:

۱ - خود را بی‏‌نیاز می‏‌بیند. «رَّآهُ اسْتَغْنَی».(آیه ۷ سوره «علق»)

۲ - دیگر آنکه خدا را نمی‏‌بیند و گمان می‏‌کند خدا هم او را نمی‏‌بیند. «ألم یعلم بانّ اللّه یری»(آیه 14 سوره علق)

یکی از مشتریان داشت به صاحب فروشگاه می‌گفت که امروز برخی از مردم به شعار “این مکان مجهز به دوربین مدار بسته است” بیشتر توجه می‌کنند تا اینکه “خدا همواره ما را می‌بیند و ما همواره در محضر او هستیم.” این حرف خیلی من را به فکر فرو برد.

راست می گفت اگه این جمله را در یه مکان یا فروشگاهی ببینیم حواسمونا خیلی جمع می کنیم کاری یا حرکتی نکنیم که دور از ادب باشه اما یادمون میره که خداوند همواره ما را می بینه و ادب نمی کنیم و هر کاری دلمون میخواد انجام میدیم.

شما چی فکر میکنید؟

علت غایی و هدف نهایی خلقت کائنات و پیدایش موجودات، انسان است. در حدیث قدسی آمده است که خداوند فرمود: “ای فرزند آدم همه چیز را برای تو آفریدم و تو را برای خودم".(۱)

هدف از خلقت انسان هر چه که باشد، نتیجه اش به خود او بر می گردد، نه به خداوند که او غنی مطلق است و ممکنات از جمله انسان محتاج او هستند.

امیر المؤمنین (ع) در خطبه معروف همام در این باره می فرماید: “«خداوند سبحان هنگام آفرینش خلق از طاعت و بندگیشان بی نیاز و از معصیت و نافرمانی آنها ایمن بود؛ زیرا معصیت گناهکاران او را زیان ندارد و طاعت فرمانبرداران سودی به او نمی رساند"،(۲) بلکه غرض از امر به طاعت و نهی از معصیت سود بردن بندگان است و اگر با دقت و تعقل به خلقت انسان بنگریم در می یابیم که خداوند رسیدن به خودش را هدف خلقت انسان قرار داده است.

شخصی سوال کرد: یابن رسول الله! پروردگار برای چه مارا خلق کرده است؟ برای اینکه به واسطه ی تخلق عملی پرواز کنید و از ملائکه بالاتر روید که ملائکه خدمت گذار شما شوند، که حضرت فرمودند: “الملائکه خدام شیعتنا"(۳) یعنی ملائکه خدمتگذار شیعیان ما هستند.(۴)

در این میان، می‌توان گفت رسیدن به مقام عبودیت بالاترین هدف آفرینش است، چرا که مراد از بندگی رسیدن به اوج کمال و قله ی سعادت بشری است و انسان کامل کسی است که به جوار و آستان قرب الهی راه یافته و در نتیجه، از رحمت بی‌پایان او بهره‌مند شده است، به این ترتیب انسان به مراتب بالاتری از ملائکه می رود؛ این بهره‌مندی از رحمت الهی، نتیجه عبودیت و رسیدن به مرتبه کمال انسانی است. بنابراین، هدف اصلی از آفرینش انسان عبودیت است.

۱- المنهج القوی، ج ۵، ص ۵۱۶؛ علم الیقین، ج۱، ص۳۸۱، “یابن آدم خلقت الاشیاء لأجلک و خلقتک لأجلی".

۲- “اما بعد ، فإن الله سبحانه و تعالی خلق الخلق حین خلقهم غنیاً عن طاعتهم ، آمناً من معصیتهم ، لأنه لاتضره معصیة من عصاه ، و لاتنفعه طاعة من أطاعه"، نهج البلاغه ترجمه فیض، ص۱۱، خطبه همام.

۳-الکافی ،ج۲،ص۳۳

۴-ز ملک تا ملکوت ،ص۹۳-سخنان آیت الله حق شناس

برای یافتن پاسخ این سوال شاید لازم است به اعمال و رفتار خود بنگریم و ببینیم ائمه معصومین ما وقتی پیروانشان این سوال را از آنان می‌پرسیدند چه پاسخی می‌دادند.

در ادامه چند روایت از ائمه(ع) را در مورد علت وقوع زلزله و نحوه پیشگیری آن مرور می‌کنیم:

رسول خدا(ص) فرمودند: “در امت من زلزله‌ای رخ می‌دهد که در آن ۱۰ هزار، ۲۰ هزار، ۳۰ هزار نفر نابود می‌شوند. (خداوند) آن را برای پرهیزکاران پند، برای مومنان رحمت، و برای کافران عذاب قرار می‌دهد۱".

امام صادق (ع) فرمود: “ای مفضل! بیندیش … اگر کسی گفت: چرا این زمین می‌لرزد؟ (در پاسخ) به او گفته شود: زلزله و مانند آن، پند و هشدارهایی است که مردم را تهدید می‌کند تا رعایت کنند و از گناهان دست بردارند۲".

رسول خدا(ص) در جایی با بیان این‌که “هرگاه دعا اندک شود، بلا نازل گردد۳” فرمودند: “از وقوع غرق یا دفن شدن و مسخ و زلزله چاره‌ای نیست! عرض کردند: ای رسول خدا! آیا در این امت؟ فرمود: آری، هنگامی که زنان خوانندگی کنند، و زنا را حلال شمارند، و ربا خورند، و شکار در حرم را حلال گردانند، و لباس ابریشم پوشند، و مردان به مردان و زنان به زنان بسنده کنند (هم جنس بازی کنند)۴".

آن حضرت در جای دیگر می‌فرمایند: “هر گاه امت من ربا خورند، زلزله و ماه گرفتی رُخ دهد۵".

رسول خدا(ص) همچنین فرمودند: “هرگاه پنج چیز در میان شما فاش شود، پنج چیز به شما راه یابد: هر گاه زنا در میان شما فاش شود، زلزله رخ دهد۶".

در ادامه به دو روایت از پیامبر اکرم(ص) درباره همه گیر بودن عذاب الهی اشاره می‌کنیم: رسول خدا(ص): “هر گاه بنده پنهانی گناه کند، جز گنهکار را آسیب نرساند و هرگاه آشکارا آن را انجام دهد و مورد نکوهش قرار نگیرد، همه را آسیب رساند۷".

“هرگاه مردم منکر را ببینند ولی آن را تغییر ندهند، نزدیک است که خداوند کیفرش را فراگیرشان کند۸".

اما پیشوایان ما همانطور که علت را فرموده‌اند در پاسخ پیروان خود که برای پیشگیری از وقوع بلاها چه باید کرد نیز راه را نشان داده‌اند.

امام صادق (ع) فرمودند: “هر بنده‌ای پیش از آن که خداوند عزوجل بخواهد به خدا رو آورد، خداوند به او رو کند پیش از آن که او بخواهد و هر که به خدا پناه آورد، خدا او را حفظ کند، و خدا به هر که پیش از او رو کند و نگهش دارد برایش باکی نیست وقتی که آسمان بر زمین بیفتد یا چیزی بر زمینیان فرود آید و بلایی آنان را فراگیرد، او در حزب خدا از هر بلایی مصون بماند. مگر نه این است که خداوند عزوجل می‌فرماید: همانا پرهیزکاران در جایگاه امنی هستند۹".

رسول خدا (ص) نیز قرائت سوره زلزال را سفارش کردند و در جایی فرمودند: ” از قرائت آن ملول نشوید؛ زیرا کسی که در مستحباتش آن را قرائت نماید، خداوند عزوجل هرگز زلزله‌ای بدو نرساند و با آن و نیز با صاعقه و آفتی از آفات دنیا نمیرد تا این که به طور عادی بمیرد۱۰".

امام صادق(ع) نیز می‌فرمایند: “هر کس از بلایی که به او می‌رسد بترسد و درباره دفع آن به دعا برخیزد خداوند هرگز آن بلا را بدو نشان ندهد۱۱".

آخرین فرستاده الهی بر روی زمین حضرت محمد(ص) همچنین توصیه کردند: “هر آینه بلا به بنده نزدیک می‌گردد، آن گاه بنده از خدا عافیت می‌خواهد و خدا را یاد می‌کند و عافیت را حفظ می‌کند. و دعا و بلا تا روز رستاخیز با هم توافق دارند۱۲".

و در پایان امام صادق (ع) می‌فرمایند: ” به هر که زلزله برخورد کرد این دعا را بخواند: « ای خدایی که آسمان‌ها و زمین را نگاه می‌دارد تا نیفتد. و اگر بیفتد بعد از او هیچ کس آن‌ها را نگاه نمی‌دارد، اوست بردبار آمرزنده! بر محمد وخاندانش درود فرست و بدی را از ما بازدار؛ چرا که تو بر هر چیز توانایی۱۳".

آن حضرت فرمودند: “هر که هنگام خواب آن را بخواند، خانه بر سراو فرو نریزد ان‌شاءالله".

منابع:

۱- کنز العمال: ج ۴۱ ص ۵۶۷ ح ۳۹۶۱۵

۲- میزان الحکمة: ج ۱ ص ۵۹

۳- مستدرک الوسائل:ج ۵ ص ۱۷۹ ح ۵۶۱۶

۴- مستدرک الوسائل: ج ۶ ص ۱۸۸ ح ۶۷۳۷)

۵- کنز العمال: ج ۱۴ ص ۲۸۰ ح ۳۸۷۳۱

۶- وسائل الشیعة (آل البیت): ج ۹ ص ۲۶ ح ۱۱۴۳۱

۷- وسائل الشیعة (آل البیت): ج ۹ ص ۳۱ ح ۱۱۴۴۸

۸- کنزالعمال: ج ۳ ص ۷۰ ح ۵۵۳۵

۹- ثواب الأعمال: ص ۱۲۹

۱۰- بحارالانوار: ج۵۶ ص ۳۵۶

۱۱- الدعوات: ص ۲۱ ح ۲۲

۱۲- کنزالعمال: ج ۲ ص ۷۶ ح ۳۲۰۸

۱۳- کنز العمال: ج ۱ ص ۴۷۹ ح ۲۰۹۴