بیرون آوردن مردم از ظلمات جهل، شرك و تفرقه به نور ایمان. «لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّور»(1)

تأمین زندگى نیازمندان از طریق گرفتن زكات و تشویق زكات‏دهندگان. «خُذْ مِنْ أَمْوالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَ تُزَكِّیهِمْ بِها وَ صَلِّ عَلَیْهِمْ إِنَّ صَلاتَكَ سَكَنٌ لَهُمْ »(2)

انجام عبادت خالصانه. «قُلِ اللَّهَ أَعْبُدُ مُخْلِصاً لَهُ دینى»(3)

استغفار براى امّت. «َ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُم»(4)

استقامت در راه. «فَاسْتَقِمْ كَما أُمِرْت»(5)

اقامه قسط و عدل. «وَ إِنْ حَكَمْتَ فَاحْكُمْ بَیْنَهُمْ بِالْقِسْط»(6)

امر به معروف و نهى از منكر. «یَأْمُرُهُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهاهُمْ عَنِ الْمُنْكَر»(7)

ارشاد خانواده. «وَ أْمُرْ أَهْلَكَ بِالصَّلاةِ وَ اصْطَبِرْ عَلَیْها»(8)

انذار خویشاوندان و بستگان. «وَ أَنْذِرْ عَشیرَتَكَ الْأَقْرَبینَ»(9)

حلال و حرام را به طور آشكار بیان كند. «وَ یُحِلُّ لَهُمُ الطَّیِّباتِ وَ یُحَرِّمُ عَلَیْهِمُ الْخَبائِث»(10)

نعمت‏هاى خدا را به زبان آورد، تسبیح او گوید. «فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ وَ كُنْ مِنَ السَّاجِدینَ»(11) و تسلیم او باشد. «قُلْ إِنِّى أُمِرْتُ أَنْ أَكُونَ أَوَّلَ مَنْ أَسْلَم»(12)

كتاب‏هاى پیشینیان را بپذیرد، «جاءَهُمْ رَسُولٌ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ مُصَدِّقٌ لِما مَعَهُم»(13) و انبیاى قبلى را تصدیق كند. «وَ صَدَّقَ الْمُرْسَلینَ»(14)

آیات الهى را تلاوت و مردم را به تزكیه و تعلیم و تقوا، فراخواند. «رَسُولاً مِنْهُمْ یَتْلُوا عَلَیْهِمْ آیاتِهِ وَ یُزَكِّیهِمْ وَ یُعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَة»(15)

نسبت به مؤمنین تواضع كند. «وَ اخْفِضْ جَناحَكَ لِلْمُؤْمِنینَ»(16)

بر خدا توكل كند. «وَ تَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ وَ كَفى بِاللَّهِ وَكیلاً»(17)

در راه او جهاد كند. «یا أَیُّهَا النَّبِىُّ جاهِدِ الْكُفَّارَ وَ الْمُنافِقین»(18)

به سوى او تضرع نماید. «وَ اذْكُرْ رَبَّكَ فى نَفْسِكَ تَضَرُّعاً وَ خیفَة»(19)

در دعوت مردم به توحید از راه حكمت و موعظه وارد شود. «ادْعُ إِلى سَبیلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ»(20)

صبر و خلوص و عفو و صفح و مشورت شیوه او باشد. «فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَ شاوِرْهُمْ فِى الْأَمْر»(21)

مردم را براى مقابله با دشمن بسیج و به جهاد تشویق نماید.

با اسراء مهربان باشد و با مجروحین مدارا كند.

پاسى از شب را به نیایش گذراند.

1.سوره ابراهیم، آیه 1.
2) سوره توبه، آیه 103.
3) سوره زمر، آیه 14.
4) سوره آل عمران، آیه 159.
5) سوره هود، آیه 112.
6) سوره مائده، آیه 42.
7) سوره اعراف، آیه 157.
8) سوره طه، آیه 132.
9) سوره شعراء، آیه 214.
10) سوره اعراف، آیه 157.
11) سوره حجر، آیه 98.
12) سوره انعام، آیه 14.
13) سوره بقره، آیه 101.
14) سوره صافات، آیه 37.
15) سوره جمعه، آیه 2.
16) سوره حجر، آیه 88.
17) سوره احزاب، آیه 48.
18) سوره توبه، آیه 73.
19) سوره اعراف، آیه 205.
20) سوره نحل، آیه 125.
21) سوره آل عمران، آیه 159.

پیامبر اسلام، داراى لقب‏ها و اوصاف متعددى در قرآن است، از جمله:

احمد.«مُبَشِّراً بِرَسُولٍ یَأْتى مِنْ بَعْدِى اسْمُهُ أَحْمَد»(1)

محمّد. «مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّه»(2)

عبداللّه. «وَ أَنَّهُ لَمَّا قامَ عَبْدُ اللَّهِ یَدْعُوه»(3)

خاتم النبیین. «وَ لكِنْ رَسُولَ اللَّهِ وَ خاتَمَ النَّبِیِّین»(4)

رحمة للعالمین. «وَ ما أَرْسَلْناكَ إِلاَّ رَحْمَةً لِلْعالَمینَ»(5)

بشیر و نذیر. «یا أَیُّهَا النَّبِىُّ إِنَّا أَرْسَلْناكَ شاهِداً وَ مُبَشِّراً وَ نَذیراً . وَ داعِیاً إِلَى اللَّهِ بِإِذْنِهِ وَ سِراجاً مُنیراً»(6)

داراى خلق بزرگ. «وَ إِنَّكَ لَعَلى خُلُقٍ عَظیمٍ»(7)

نرمخویى. «فَبِما رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَ لَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلیظَ الْقَلْبِ لاَنْفَضُّوا مِنْ حَوْلِك»(8)

داراى نام و نشان مكتوب در تورات و انجیل. «الرَّسُولَ النَّبِىَّ الْأُمِّىَّ الَّذى یَجِدُونَهُ مَكْتُوباً عِنْدَهُمْ فِى التَّوْراةِ وَ الْإِنْجیل»(9)

همراه با وعده پیروزى بر همه ادیان جهان. «هُوَ الَّذى أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدى وَ دینِ الْحَقِّ لِیُظْهِرَهُ عَلَى الدِّینِ كُلِّهِ وَ لَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ»(10)

مبعوث بر همه بشریت. «وَ ما أَرْسَلْناكَ إِلاَّ كَافَّةً لِلنَّاس»(11)

مبعوث بر اجنّه. «قُلْ أُوحِىَ إِلَىَّ أَنَّهُ اسْتَمَعَ نَفَرٌ مِنَ الْجِنِّ فَقالُوا إِنَّا سَمِعْنا قُرْآناً عَجَباً»(12)

شاهد بر امت خود و شاهد بر تمام انبیا. «جِئْنا مِنْ كُلِّ أُمَّةٍ بِشَهیدٍ وَ جِئْنا بِكَ عَلى هؤُلاءِ شَهیداً»(13)

مورد تأیید الهى در برابر مسخره كنندگان. «إِنَّا كَفَیْناكَ الْمُسْتَهْزِئینَ»(14)

تثبیت دل با آیات قرآن. «كَذلِكَ لِنُثَبِّتَ بِهِ فُؤادَكَ وَ رَتَّلْناهُ تَرْتیلاً»(15)

پذیرش شفاعت تا آنجا كه راضى شود. «وَ لَسَوْفَ یُعْطیكَ رَبُّكَ فَتَرْضى»(16)

داراى سعه صدر. «أَ لَمْ نَشْرَحْ لَكَ صَدْرَكَ . وَ وَضَعْنا عَنْكَ وِزْرَكَ . الَّذى أَنْقَضَ ظَهْرَكَ . وَ رَفَعْنا لَكَ ذِكْرَكَ»(17)

صاحب كوثر. «إِنَّا أَعْطَیْناكَ الْكَوْثَرَ»(18)

بر راه مستقیم الهى. «إِنَّكَ عَلى صِراطٍ مُسْتَقیمٍ»(19)

1) سوره صف، آیه 6.
2) سوره آل عمران، 144؛ سوره فتح، 29؛ سوره محمّد، 2؛ سوره احزاب، 40.
3) سوره جنّ، آیه 19.
4) سوره احزاب، آیه 40.
5) سوره انبیاء، آیه 107.
6) سوره احزاب، آیات 45 - 46.
7) سوره قلم، آیه 4.
8) سوره آل عمران، آیه 159.
9) سوره اعراف، آیه 157.
10) سوره توبه، آیه 33؛ سوره فتح، 28؛ سوره صف، 9.
11) سوره سبأ، آیه 28.
12) سوره جنّ، آیه 1.
13) سوره نساء، آیه 41.
14) سوره حجر، آیه 95.
15) سوره فرقان، آیه 32.
16) سوره ضحى، آیه 5.
17) سوره انشراح، آیات 1 - 4.
18) سوره كوثر، آیات 1 - 3.
19) سوره زخرف، آیه 43.

ایام میلاد با سعادت امام صادق علیه السلام كه رئیس مذهبند، تقارن پیدا نموده با میلاد نبی مكرم اسلام صلی الله علیه وآله كه خالی از اسرار نیست .

این تقارن میمون و مبارك فرصت مناسبی است تا به تأمل در مورد بعضی از امور پرداخته شود چه این كه بدرستی این ایام به ایام وحدت نیز موسوم است ، امری كه حیاتی ترین احتیاج امت اسلامی را در روزهایی كه در آن به سر می بریم را تشكیل می دهد.

دشمنان منطقه ای و فرامنطقه ای مسلمانان خصوصا دشمنان شیعه با طرحها و برنامه های بسیار پیچیده به دنبال عملی ساختن طرحهای خود در كشور سوریه و عراق هستند كه بیداری مضاعف عموم مسلمانان و علی الخصوص شیعیان را می طلبد.

اما سفارشات امام صادق (ع):

به عیادت مریض های اهل تسنن بروید !

امانت آنها را ادا كنید!

به نفع آنان در دادگاه شهادت دهید!

در تشییع جنازه مردگان آنها حضور پیدا كنید !

در مساجد آنها نماز بگذارید !

تا بگویند كه فلانی جعفری است (1) بگویند فلانی شیعی است (2) كه این گونه عمل می كند و این من را خوشنود می‌سازد !

پس با این توصیف بعد از قرآن و پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله، امام صادق علیه السلام را به حقیقت می توان اولین منادی وحدت نامید. چرا كه برای همدلی بین مسلمانان فرمودند :

« من صلی معهم فی الصف الأول كان كمن صلی خلف رسول الله » (3) .

یعنی كسی كه به همراه برادران اهل تسنن در صف اول نماز جماعت شركت كند مانند كسی است كه پشت سر رسول خدا صلی الله علیه وآله نماز خوانده و به او اقتدا كرده باشد !

1-كافی ج2 كتاب العشره حدیث 5 .

2- تحف العقول ص488 .

3- كافی ج3 ص380 .

چرا باید در 17 ربیع‌الاول جشن بگیریم؟

صدای قدم مبارک مولودی می‌آید که بهانه خلقت است؛ هم او که جهانی را دگرگون می‌کند؛ کسی که اهل آسمان او را به «احمد» و زمینیان به «محمد» می‌شناسندش؛ عرشیان از آمدنش به وجد آمده‌اند و زمینیان رقص‌کنان ورودش را نظاره می‌کنند.
به گزارش جهان نیوز  به نقل از ایسنا، امشب شب ولادت با سعادت حضرت خاتم‌الانبیا، رسول معظّم اسلام(ص) است و شب بسیار مبارکی است. و هم‌چنین روایت شده است که یکسال قبل از هجرت رسول خدا(ص)، در چنین شبی معراج آن حضرت صورت گرفت.

روایت شده است که رسول خدا حضرت محمّد بن عبداللّه(ص) در مکّه معظّمه هنگام طلوع فجر، روز جمعه، سنه عام الفیل متولد شدند.

عام‌الفیل سالی است که ابرهه با لشکرش که بر فیل سوار بودند به قصد تخریب کعبه آمد، ولی همگی نابود شدند.

چه روز مبارکی است که امام صادق(ع)در موردش فرمود: در این روز ابلیس از ورود به آسمان‌های هفتگانه محروم شد، شیاطین دور شدند، تمامی بت‌ها در بتکده به صورت بر زمین افتادند، ایوان کسری شکست و 14 کنگره‌ آن سقوط کرد، آب دریاچه ساوه خشک شد، سرزمین خشک سماوه، آب پیدا کرد، آتشکده فارس پس از هزار سال خاموش شد، نوری از سرزمین حجاز بر آمد تا به مشرق رسید، کاهنان عرب علوم خود را فراموش کردند و سحر ساحران باطل شد.

همچنین در چنین روزی در سال 83 هجری قمری، ولادت امام صادق(ع) واقع شده است و از این جهت نیز بر اهمّیّت این روز افزوده شده است.

هرچند آغاز ماه ربیع الأوّل آمیخته با خاطره غم‌انگیز و اندوهبار شهادت امام حسن عسکری(ع)است، ولی از آن‌جاکه میلاد مبارک حضرت ختمی مرتبت رسول گرامی اسلام(ص) مطابق روایتی، در هفدهم این ماه و طبق روایتی دیگر در دوازدهم آن واقع شده و میلاد حضرت صادق(ع) نیز در هفدهم این ماه است، ماه شادی و جشن و سرور است و سزاوار است، همه علاقه‌مندان مکتب اهل بیت(ع) آن را ارج نهند و گرامی بدارند.

شاید ما در بزرگداشت میلاد پیامبر(ص) که بالاترین نعمت خداوند متعال بر انسان‌ها بوده‌اند، گاهی کوتاهی می‌کنیم، در حالی‌که روز 17 ربیع الاول یکی از روزهای مهم سال می‌باشد؛ روز بزرگی نه تنها برای تاریخ اسلام بلکه تاریخ بشریت.

روز ولادت نبی مکرم و رسول اعظم اسلام، حضرت محمّدبن‏ عبداللَّه و همچنین روز ولادت امام به ‏حق‏ ناطق، حضرت امام جعفر صادق علیه السلام‏ و برکات این روز به خاطر آن ولادت عظمی‏ و ولادت امام بزرگوار، امام جعفر صادق، برای مسلمانها بسیار عظیم است.

بزرگداشت این روزها برای تذکر ماست؛ تذکر به عظمت مولود این روز، که حقیقتاً فهم و ادراک بشری کوچک‌تر از آن است که بتواند آن حقیقت عظیم و آن روح والا و بزرگ را، با آن نورانیت، بدرستی درک کند.یکی از نشانه‌های اهمیت اینگونه روزها؛ اعمال و آدابی است که توصیه شده انجام بدهیم. برای این روز هم اعمال فراوانی نقل شده که بخشی از آن‌ها عبارتند از:

1) غسل به نیّت روز هفدهم ربیع الاوّل.

2) روزه که برای آن فضیلت بسیار نقل شده است، از جمله در روایاتی از ائمّه معصومین(ع)آمده است: کسی که این روز را روزه بدارد، خداوند برای او ثواب روزه یکسال را مقرّر می‌فرماید.

3) دادن صدقه، احسان نمودن و خوشحال کردن مؤمنان و به زیارت مشاهد مشرّفه رفتن.

4) زیارت رسول خدا(ص) از دور و نزدیک؛ در روایتی از آن حضرت آمده است: هرکس بعد از وفات من، قبرم را زیارت کند مانند کسی است که به هنگام حیاتم به سوی من هجرت کرده باشد، اگر نمی‌توانید مرا از نزدیک زیارت کنید، از همان راه دور به سوی من سلام بفرستید (که به من می رسد).

5) زیارت امیر مؤمنان، علی(علیه السلام) نیز در این روز مستحب است با همان زیارتی که امام صادق(علیه السلام) در چنین روزی کنار ضریح شریف آن حضرت(ع) وی را زیارت کرد.

6) تکریم، تعظیم و بزرگداشت این روز بسیار بجاست. سزاوار است مسلمین با برپایی جشن‌ها و تشکیل جلسات، هرچه بیشتر با شخصیّت نبیّ مکرّم اسلام(ص)، سیره و تاریخ زندگی او آشنا شوند و از آن، برای ساختن جامعه ای اسلامی و محمّدی بهره کامل گیرند.

البته هر کدام از این اعمال توضیحاتی دارند که می‌توان با مراجعه به کتاب‌هایی مثل مفاتیح الجنان آن‌ها را مطالعه کرد.

به نقل از سایت جهان نیوز

شاخصه‌هاي شخصيت نبي ‌اکرم ص
شايد بتوان صفات پيامبرص را با مثلثي ترسيم كرد که در رأس آن «آرامش و صدق»، و در يك گوشة آن «كرم و شرف» و در گوشة ديگر«قدرت و قناعت» قرار دارد.
«آرامش و صدق» از آن‌جهت که اگر انسان مطمئن باشد همه چيز نزد خدا و در قبضة او است، و او مدبّرِ حكيم جهان است، از اضطراب نجات پيدا مي‌كند و به آرامش مي‌رسد، و اگر تمام وجود انسان را صدق و راستي فرا گيرد، و اساساً بناي بروز دروغ و پذيرشِ دروغ در جانش نباشد، همه چيز براي او روشن مي‌شود. كسي كه خودش را يا حقيقت را كج نكند و با چشم صدق و صادقانه به حقيقت نظر كند، حقيقت با او صادقانه برخورد مي‌كند. مقام او، مقام كشف و شهود مي‌شود.
بنابراين لازمه رسيدن به كشف و شهود و ديدن هر چيز آن‌طور كه هست، بسته به دو چيز است: يكي اين‌كه انسان متوجه باشد همه چيز در اختيار خداست، و او مدبّري حکيم است، تا به آرامش برسد. و ديگر اين‌كه با خود و ديگران صادق باشد، تا صدق نصيبش شود، و اين دو صفت به نحوي کامل و بارز در وجود اَقدس پيامبر ص نمايان بود.
سرمشق گرفتن از پيامبر ص مستلزم نزديکي به چنان بينش و چنين روشي است. يعني هم متوجه باشيم همه‌چيز در قبضة خداوند حکيم است، و هم سعي کنيم با رشددادن اين عقيده و با تأسي به رسول خدا ص ، آرامش و صدق را در شخصيت خود نهادينه کنيم و از اين طريق بتوانيم در شهود محمدي ص شرکت جوييم.
قدرت و قناعت: از ديگر صفات مربوط به مثلث شخصيت پيامبر ص «قدرت و قناعت» است. قدرت به معني تسلط بر نفس؛ آن حضرت چنان بر ميل‌هاي بشري خود مسلط‌ بودند که هرگز هيچ ميلي ايشان را به دنبال خود نمي‌برد، بلكه آن حضرت ميل‌هاي بشري خود را جهت مي‌دادند. اگر هوس‌ها انسان را به دنبال خود ببرد، انسان از جامعيت خارج مي‌شود و به افراط و تفريط مي‌افتد. ولي اگر هوس‌ها به نور توحيد و بر اساس حکم خدا، در زير چتر جامعيت روح انساني قرار بگيرند، هر ميلي در جاي خود خواهد بود و در اين صورت است که انسان به تعادل مي‌رسد. كسي كه تسلط بر ميل‌ها ندارد، قدرت ندارد، و كسي كه قدرت کنترل ميل‌هاي بشري را ندارد، مظهر قدرت خدا نيست. كسي كه اراده‌اش مظهر قدرت خدا نباشد و نتواند ميل‌هاي خود را تسليم حق کند، در عدم و پوچي‌ به‌سر مي‌برد، زيرا قدرت خدا يعني وجودِ كل، و كسي كه قدرت به معناي حقيقي ندارد، يعني به قدرت خدا و به وجود مطلق وصل نيست، او عملاً به همان اندازه وجود ندارد، و لذا در وَهم و پوچي به‌سر مي‌برد. انساني هم كه نخواهد بر نفس امّارة خود تسلط و قدرت داشته باشد، نمي‌تواند به پيامبر ص نزديك شود.
ما دو راه بيشتر نداريم: يا با توجه و تأسي به پيامبر ص به اصل خود برگرديم، يا با برگشتن به اصل خود، عملاً به پيامبر ص برگشت کنيم. به عبارت ديگر يا نهيبي به جان خود بزنيم که نهايت کمال خود را چه مي‌خواهي بگيري؟ در آن حال مي‌‌بينيم كه پيامبر ص براي جان ما آشناست و آن نهايت کمالي که در جستجوي آن هستيم شخصيتي به‌جز شخصيت جامع رسول خدا ص نمي‌تواند باشد. در نتيجه به پيامبر ص نزديكي پيدا مي‌كنيم و در واقع او را آشناي جان خود مي‌يابيم. و يا نظر به پيامبر ص مي‌اندازيم مي‌بينيم بهره‌اي از ايمان به آن حضرت در عمق جان ما هست، پس يا از خود به پيامبر ص مي‌رسيم و يا از پيامبر ص به خود. حال در هر دو صورت نظر به مقام پيامبر ص مي‌كنيم، مي‌بينيم مقام حضرت، مقام جمع‌كردن ميل‌هاست، در نتيجه نظر به پيامبر ص قدرت تسلط بر ميل‌ها را به ما مي‌دهد و موجب پيروي بيشتري نسبت به آن حضرت مي‌گردد.
انسان‌هايي كه اراده‌هاي آن‌ها از هوس‌هايشان آزاد نيست، در ميان ميل‌هايشان اسيرند و نمي‌توانند فوق ميل‌ها تصميم بگيرند، لذا ميل‌ها برايشان تصميم مي‌گيرند، چنين كساني اصلاً پيامبر ص را نمي‌فهمند و با افقي که آن حضرت در آن به‌سر مي‌برند، هيچ آشنايي ندارند.
عرض شد يک گوشه از مثلث شخصيت پيامبر ص «قدرت و قناعت» است، حال وقتي انسان با نور قدرت الهي بر ميل‌هاي خود مسلط باشد، حتماً قناعت در زندگي برايش ظاهر مي‌شود و لاجرم انسان براي سير به سوي حضرت پروردگار، از دنيا کمترين استفاده را مي‌کند، تا از مقصد اصلي باز نماند. و در همين راستا بود که گفتيم «كرم» يكي از صفاتي است که در سرمشق‌گرفتن از پيامبر ص ضروري است، چون وقتي دنيا گذرگاه بود، از آن در حدّي که بتوانيم بگذريم استفاده مي‌کنيم و لذا روحية کرم در جان انسان ظاهر مي‌شود. زيرا همچنان‌که عرض شد؛ كرم يعني خود را هم‌سنگ بقيه نكردن و خود را گرفتار حرف و قصة ديگران ننمودن، و عالم را از چشم الهي نگاه كردن، تا آنجايي که حتي عالم را هم‌سنگ خود ندانيم. كسي كه عالم را هم‌سنگ خود بداند و مشغول آن شود از انوار غيب و وَحي و الهام الهي محروم خواهد شد. ولي اگر كريمانه در حق ديگران نگاه كند، روح انسان گرفتار حجاب‌ها و ستيزه‌ها نمي‌شود. چنين روحي به راحتي به سوي عالم غيب پر مي‌كشد و سيره و سنت پيامبر ص را مي‌فهمد، و با فهميدن سيره و سنت پيامبر ص او را نزديک‌ترين شخصيت نسبت به خود احساس مي‌کند و لذا با تمام وجود سعي مي‌کند سايه به ساية آن حضرت حرکت کند.
فراموش نكنيم غيبي‌ترين حقيقت در عالم امکان، مقام پيامبر اكرم ص است و لذا فرمود: «اوّلُ ما خَلَقَ اللهُ نوري» اولين مخلوقي که خداوند خلق کرد، نور من بود. و چقدر پر بركت است نزديكي به اين مقام منيع، شرايطي که فوق حجاب‌ها بتوان از آينة وجود رسول خدا ص، از انوار الهي بهره ‌برد.
عرض شد ريشة آرامش و سكون رسول خدا ص بدان جهت است که حجاب‌ اشياء را پشت سر گذاشته و بدون واسطه، همه‌چيز را در قبضة حق مي‌بينند و لذا ديگر هيچ اضطرابي براي آن حضرت نمي‌ماند و در اين حال دنيا و سبب‌هاي دنيايي حجاب جانشان نمي‌شود كه بخواهند امور را به اسباب لرزان نسبت دهند و از مسبب‌الاسباب باز بمانند. مقام «اَوَّلُ مَا خَلَقَ الله» از يک جهت به همين معنا است و لذا مقام قرآن كه مقام قلب محمّدي ص است، آمده است تا ما را از اصالت‌دادن به اسباب‌ها آزاد كند و بدون نفي اسباب و وسايل، متوجه باشيم همة آن‌ها با همه وجودشان در قبضة حق است. به گفته مولوي:
همچنين ز آغاز قرآن تا تمام          رفع اسباب است و علت والسلام
اصلاً قرآن آمده است به ما بگويد همه كاره هستي خدا است، و ابزارها ظهور اراده حق‌اند. به تعبير شهيد مطهري«رحمة‌الله‌عليه» نقش و تأثير ابزارها، بسط فاعليت خداوند است و از خودشان و براي خودشان فاعليت ندارند. اگر انسان ابزارها و علت‌ها را اين‌گونه ديد مسلّم به مقام آرامش مي‌رسد و شرط اين نوع نگاه، آزادشدن از حجاب اسباب‌ها و ابزارها است. حال اگر كسي با توجه به حضور مطلق خداوند دلواپسِ داشتن و نداشتن ابزارهاي لرزان نبود، به مقام آرامش خواهد رسيد و چنين کسي پيامبرص را مي‌شناسد و جايگاه او را در عالم مي‌فهمد و مي‌تواند او را اُسوه خود قرار دهد و افقي را که او مي‌نماياند درک کند و با آن حضرت به‌سر برد.
خداوند مي‌فرمايد: «آمَنَ الرَّسُولُ بِمَا أُنزِلَ إِلَيْهِ مِن رَّبِّهِ وَالْمُؤْمِنُونَ كُلٌّ آمَنَ بِاللّهِ…»؛ پيامبرص و مؤمنين به آنچه بر رسول خدا نازل شده ايمان آورده‌اند. به عبارت ديگر آن‌ها جايگاه و مقام وَحي را مي‌فهمند و در نتيجه به آن ايمان آورده‌اند، به اين معني که با قلب خود حقانيت آن را تصديق کرده‌اند. خودِ پيامبرص به شعوري رسيده‌اند كه آنچه را برايشان نازل مي‌شود مي‌فهمند و به آن ايمان مي‌آورند. مؤمنين هم در آينة وجود اقدس پيامبرص مقام شعورِ فهمِ وَحي پيامبري را پيدا كرده‌اند. البته هر كدام در مرتبه خودشان، عمده آن است كه متوجه باشيم مي‌شود در راستاي ايماني که رسول خدا ص به وحي دارند قرار گيريم و برايمان روشن شود راه ارتباط با قلب پيامبر ص - که همان ايمان به وَحي است - بسته نيست، و اين ارتباط هم يك ارتباط تكويني است و نه اعتباري، يعني يك نوع اتحاد است با قلب رسول خداص در عين حفظ مراتب.
آري! قناعت در برابر دنيا به همان معني که عرض شد، يكي از صفات پيامبرص است. اين قناعت است كه سبب مقام «اَلْفَقْرُ فَخْرِي» مي‌شود، يعني اين قدر خدا را مي‌خواهد كه پيرو آن خداخواهي هيچ چيز ديگر را نمي‌خواهد و در واقع طالب يک نحوه فاصله‌گرفتن از دنيا است، و نداشتن دنيا را نردباني قرار مي‌داد براي بيشتر خواستن خدا. قناعت يعني از دنيا كم خواستن، نه اين‌که مال دنيا کم در اختيار من است، من هم به آن کم راضي هستم. شخص قانع چه در درياي امكانات دنيايي باشد، و چه در كوير نداشتن، در هر دو صورت از دنيا كم مي‌خواهد، و فوق داشتن و نداشتن زندگي مي‌كند. لذا تأكيد ما اين است که بايد به نور رسول خدا ص، نسبت به داشتن دنيا قانع شد تا بتوان به صفات پيامبرص نزديک شد و وَحي را شناخت و مفتخر به مقامي شد که قرآن در مورد آن مي‌فرمايد؛ «آمَنَ الرَّسُولُ بِمَا أُنزِلَ إِلَيْهِ مِن رَّبِّهِ وَالْمُؤْمِنُونَ…».
کرم و شرف : سومين زاويه از مثلث شخصيت پيامبر ص «کرم و شرف» بود. پيامبر متوجه بودند به عنوان يک انسان، خداوند خطاب به ايشان فرموده: «… خَلَقَ لَكُم مَّا فِي الأَرْضِ جَمِيعاً…» همة عالم را براي شما انسان‌ها آفريدم، كه برتر از دنيا و ما فيها هستند. و جدّي‌گرفتن اين توجه و شعور و خود را گرفتار دنيانکردن، باعث شد كه شايسته دريافت وَحي الهي شوند.
يكي از بزرگان مي‌گويد:
«وقتي خداوند ديد كه پيامبر ص اوّلاً؛ براي خودش به ذاته هيچ چيزي قائل نيست، ثانياً؛ دنيا را آن چيزي نمي‌داند كه براي خود كسب كند و جذب آن شود، او را شايسته ديد كه اراده خود را از طريق وجود صاف و زلال ايشان به بشر برسد.»
پيامبر براي خودش چيزي قائل نيست كه بخواهدنظر خود را در ارادة خدا داخل كند، براي غير خدا هم چيزي قائل نيست که بخواهد آن‌ها را هم‌سنگ فرمان الهي قرار دهد، و لذا در مقام «کرم و شرف» قرار مي‌گيرد.
رمزالرموز شايستگي براي دريافت وحي آن است که حضرت نه تنها خود را هم‌سنگ کينه‌ورزي‌هاي ابوسفيان نديد، حتي کلّ دنيا را هم‌سنگ خود نمي‌بيند و لذا توجه جان خود را به عالم قدس و ملکوت مي‌اندازد و از اين طريق انسان زميني آسماني مي‌گردد.
اي سراپا عقل خالص روح پاک          از چه جسمي زاده‌اي روحي فداک
توجه داشته باشيد كه هر كس به اندازه‌اي كه خودش را قيمتي‌‌تر از دنيا ديد، شرافت وجودي پيدا مي‌کند و ديگر خودش را به دنيا نخواهد فروخت و به راحتي از دنيا و آنچه دنيايي است کريمانه مي‌گذرد. چنين كسي است كه شايسته مي‌شود تا خدا او را بخرد، و قلب او را شايستة ابلاغ پيام خود به بشريت قرار دهد. و از اين طرف هم هركس به اندازه‌اي كه به چنين شعوري از شرف و کرم رسيد، جايگاه قرآن را مي‌شناسد و اشارات آن را مي‌فهمد، زيرا خطاب قرآن به آنهايي است که فهميده‌اند قيمتي‌تر از آن هستند که هم‌سنگ دنيا باشند. مي‌فرمايد: «ذَلِكَ الْكِتَابُ لاَ رَيْبَ فِيهِ هُدًي لِّلْمُتَّقِينَ» اين کتاب بدون شک براي اهل تقوا که مي‌خواهند آلودة دنيا نشوند راهنما است، و در واقع غذاي جان آن‌ها است.
قرآن مقام‌ها و بطن‌ها دارد، هر كس به اندازه‌اي كه با برتردانستن خود از دنيا، معنوي شده است، از معنويت و بطن و مقام قرآن برخوردار مي‌شود. پيامبر ص كه مطلق معنويت در عالم امکان است، مطلق فهم وَحي را نصيبشان كرده‌اند.
هركس به اندازه‌اي كه شرافت وجودي دارد و کريمانه از هر آنچه دنيايي است مي‌گذرد، به همان اندازه قلبش استعداد پذيرش حق را پيدا مي‌کند و لذا از شعور برتر برخوردار مي‌شود و از حيات و شعور حيواني به حيات و شعور الهي منتقل مي‌شود. به همين جهت خداوند مي‌فرمايد: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اسْتَجِيبُواْ لِلّهِ وَلِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاكُم لِمَا يُحْيِيكُمْ…» اي مؤمنين که به دنبال حقايقي برتر از زندگي دنيايي هستيد، دعوت خدا و رسول را اجابت کنيد، آن‌گاه که شما را دعوت مي‌کند تا زنده‌تان گرداند.
شرافت وجودي داشتن يعني خود را به پستي‌ها نفروختن و قطب جان را به افقي بسيار بالاتر از ظاهر دنيا سوق‌دادن. شما بر جمال پرجلال محمّدي ص نگاه كنيد، آن وقت مي‌بينيد كه اين جمالِ پرجلال اصلاً خودش را به چيزي کمتر از خدا نفروخت و ارزان هم نفروخت تا به بهشت راضي شود، وگرنه معراج نصيبش نمي‌شد. گفت:
من فداي آن‌که نفروشد وجود جز به آن سلطان با احسان و جود
من فداي آن مس همت‌پرست کو به غير کيميا نارد شکست
اين شما و اين سيره حضرت، سراسر وجودشان طلب عالي‌ترين حقيقت عالم يعني «الله» است و براي به‌دست‌آوردن نور بي‌واسطه خداوند از هيچ کاري فروگذار نکردند.
توجه به پيامبرص از زاوية فوق، در انتخاب دين و عمل به آن بسيار مهم است و همة حرف دين همين است كه:
اي بلند نظر شاهباز سدره نشين نشيمن تو نه اين کنج محنت آبادست
تو را ز کنگره عرش مي‌زنند صفير ندانمت که در اين دامگه چه افتاد ست
آن‌هايي که خودشان را در مراتب پايين نمي‌پسندند و در نتيجه به دنيا نزديك‌ نشدند و هم‌سنگ دنيا نگشتند، دست به دامان نور محمدي ص و وَحي الهي که از سينة مبارک او بر بشريت جاري شد، مي‌زنند. و رسول خداص از اين طريق باعث نجات انسان مي‌شوند و شرافت وجودي انسان‌ها را به آن‌ها برمي‌گردانند، و از طريق اين برگشت به شرافت وجودي، طريق توجه به حق شروع مي‌شود.
آرامش و صدق: عرض شد يکي از زواياي مثلث شخصيت رسول خدا، «آرامش و صدق» است. عنايت داشته باشيد كه پيامبرص مظهر صدق‌اند، صدق در برابر خدا، به طوري که وجود آن حضرت عين صدق است و هيچ نحوه وَهم و کذبي در عقيده و عمل آن حضرت وجود ندارد، هم غير واقعي‌بودن باطل را مي‌بيند و هم حق‌بودن حق را مي‌شناسد و هم عمل او مطابق واقعيت است. قرآن در توصيف اين بُعد از شخصيت حضرت مي‌فرمايد: «وَ مَا يَنطِقُ عَنِ الْهَوَي» او از سر ميل خود هيچ سخني نمي‌گويد، بلکه سراسر وجودش تابع وَحي الهي است. تا آن‌جا که مي‌فرمايد: «مَا كَذَبَ الْفُؤَادُ مَا رَأَي» قلب او آنچه را ديد، دروغ نديد. چون از حجاب منيت آزاد است و لذا فقط به حق نظر دارد. حال از اين طرف؛ اگر كسي در ابعاد عقيدتي و عملي به صدق نزديك شود و سعي کند عقيدة حقي پيدا کند که از وَهم و گمان پاک باشد، و اعمالي مطابق با واقعيت داشته باشد، شايسته مي‌شود كه خداوند شوقي در او ايجاد کند تا پيامبرص را سرمشق خود قرار دهد، وگرنه چنانچه انساني نه دغدغة غير حق‌بودن عقايدش را داشته باشد و نه نگران غير واقعي‌بودن اعمالش باشد، چگونه مي‌تواند دست به دامن رسول خدا و شريعت محمدي ص بزند؟!
اگر انسان از صدق بي‌بهره شد عملاً چه بخواهد و چه نخواهد از پيامبرص كه رحمة‌للعالمين است محروم شده‌ است. لذا حضرت امام عسکري ص مي‌فرمايند: «جُعِلَتِ الْخَبَائِثُ كُلُّهَا فِي بَيْتٍ وَ جُعِلَ مِفْتَاحُهَا الْكَذِب » همة پليدي‌ها در خانه‌اي نهاده شده و کليد آن دروغ و عدم صداقت است. به همين جهت است که عرض مي‌کنم هرچه از کذب فاصله بگيريم و به صدق نزديک شويم، به حقايقي که تجسم عيني آن وجود رسول خدا ص است نزديک مي‌شويم. بايد با توجه به نور وجود مقدس رسول خدا ص تلاش کرد تا از صدق محروم نگرديم تا از رحمة‌للعالمين محروم نشويم. به اندازه‌اي كه ملکة صدق سراسر وجودمان را فرا گرفت، از نور حضرت رحمة‌للعالمين بهره‌منديم و اين همان نزديکي به كسي است كه خدا و ملائكه بر او درود و صلوات مي‌فرستند، كسي كه كروبيان عالم قدس بر او نظر دارند و از انوارشان او را برخوردار مي‌کنند. مقام رحمة‌للعالمين مقامي است که همة فيض‌هاي عالم اَعْلي بر جان او سرازير است. حال به اندازه‌اي كه انسان در تمام وجود صادق شد، به رحمة‌للعالمين - يعني پيامبري که از يک طرف بستر قبول فيض از عالم قدس، و از طرف ديگر منشأ فيض‌هاي بزرگ و فيضان الهي به عالم هستي است - نزديک مي‌شود.
فراز اخير را که مثلث شخصيت پيامبر بود به اين صورت مي‌توان جمع‌بندي کرد که:
الف: آرامش و صدقِ حضرت موجب اطمينان به مديريت حق و عدم نگراني از جريان‌هاي باطل مي‌گردد و اين نحوه ديدن، ديدن راستيني است که هيچ حجابي نمي‌تواند آن حضرت را از حقيقت جدا کند و گرفتار وَهم و منيت نمايد.
ب: کرم و شرف آن حضرت موجب مي‌شود تا نظر مبارک خود را از حق به چيز ديگري منصرف نکند و هيچ چيز را هم‌سنگ اُنس با خدا نداند و لذا براي هرچه بيشتر نزديکي به خدا، از همه‌چيز کريمانه بگذرد.
ج: قدرت و قناعت آن حضرت موجب تسلط بر نفس امّاره و ميل‌هاي سرکش آن حضرت مي‌شود و لذا براي نظر دائمي به حضرت حق به حداقل دنيا قناعت مي‌کنند. زيرا اولاً؛ با تسلط بر نفس امّاره، ديگر ميل زياده‌خواهي در ميدان شخصيت آن حضرت حضوري ندارد. ثانياً؛ آنچنان نور الهي جذاب و مطلوب است که دنيا در مقابل آن نور، نوري نخواهد داشت که نظر حضرت را به خود جلب کند.
سرمشق گرفتن از پيامبر ص به اين معني است که حضرت را، راه زندگي و راه عبور از دنيا به سوي حقايق عالم بدانيم و صفات آن حضرت را مدّ نظر قرار دهيم تا اين عبور امکان‌پذير شود. همچنان که قبلاً عرض شد آنچه در شخصيت حضرت فوق‌العاده مهم است هماهنگي اين صفات است، به طوري که او در عين بشربودن و برآورده‌کردن ميل‌هاي بشري‌اش، اين‌همه از دنيا به سوي عالم معنا سير کرده است.

به نقل از استاد طاهرزاده