امام على(ع)، در حديث معراج: پيامبر(ص) در شب معراج، از پروردگار خود خواست و چنين گفت: پروردگارا! مرا به كارى راه نماى كه با آن به تو نزديك شوم

فرمود: …
اى احمد! به عزّت و جلالم سوگند، هيچ بنده ‏اى برايم چهار چيز را تضمين نمى‏ كند، مگر اين كه او را به بهشت در مى‏ آورم: زبان فرو بندد و آن را جز بدانچه به وى مربوط است، نگشايد؛ دل‏خويش را از وسواس حفظ كند؛ آگاهى من از او و اين را كه او در زير نگاه من است، پاس بدارد؛ و نور ديده ‏اش، در گرسنگى باشد.

اى احمد! كاش، شيرينىِ: گرسنگي، سكوت، خلوت و آنچه را از آن به ارث برده‏‌اند، چشيده بودى! ».
پرسيد: پروردگارا! ارث گرسنگى چيست؟
فرمود: «حكمت، حفظ دل، تقرب به خداوند، اندوه دائم، كم‏ هزينگى براى مردم، حقگويى، و اهمّيت ندادن به اين كه در گشايش و آسانى مى‏ زيد يا در سختى و دشوارى.

اى احمد! آيا مى‏ دانى با كدام حالت و وقت، بنده به من تقرّب مى‏ جويد؟»
گفت: نه، اى پروردگار!
فرمود: «آن هنگام كه گرسنه يا در حالت سجده باشد».

متن حديث:

الإمام عليّ عليه‏السلام: في حَديثِ المِعراجِ: إنَّ النَّبِيَّ صلى‏ الله ‏عليه و ‏آله و سلّم سَأَلَ رَبَّهُ سُبحانَهُ لَيلَةَ المِعراجِ فَقالَ: . . . يا أحمَدُ، وعِزَّتي وجَلالي، ما مِن عَبدٍ ضَمِنَ لي بِأَربَعِ خِصالٍ إلاّ أدخَلتُهُ الجَنَّةَ: يَطوي لِسانَهُ فَلا يَفتَحُهُ إلاّ بِما يَعنيهِ، ويَحفَظُ قَلبَهُ مِنَ الوَسواسِ، ويَحفَظُ عِلمي ونَظَري إلَيهِ، ويَكونُ قُرَّةُ عَينَيهِ الجوعَ.

يا أحمَدُ، لَو ذُقتَ حَلاوَةَ الجوعِ وَالصَّمتِ وَالخَلوَةِ، وما وَرِثوا مِنها.

قالَ: يا رَبِّ، ما ميراثُ الجوعِ؟

قالَ: الحِكمَةُ، وحِفظُ القَلبِ، وَالتَّقَرُّبُ إلَيَّ، وَالحُزنُ الدّائِمُ، وخِفَّةُ المُؤنَةِ بَينَ النّاسِ، وقَولُ الحَقِّ، ولا يُبالي عاشَ بِيُسرٍ أم بِعُسرٍ.
يا أحمَدُ، هَل تَدري بِأَيِّ وَقتٍ يَتَقَرَّبُ العَبدُ إلَيَّ؟
[قالَ: لا، يا رَبِّ].
قالَ: إذا كانَ جائِعاً أو ساجِداً.

پی نوشت :
(ارشاد القلوب، صفحه ۱۹۹و ۲۰۰)

سن چهل سالگی سنی است که گفته می شود بسیاری از خصلت ها در انسان نهادینه می شود.

انسان اگر بتواند در این سن ،عادات و رفتارهای نیکو را در وجود خویش ملکه کند به بسیاری از توفیقات نیز می تواند دست یابد.

اما اگر خدای نکرده نه تنها از نهادینه کردن خصلت های نیکو خبری در وجود انسان نباشد بلکه به برخی عادت های نادرست و زشت خود را عادت داده باشد چه بسا در دنیا و آخرت متضرر شود.

در روایتی از پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله و سلم آمده است:

هرگاه مردی به چهل سالگی برسد و خوبی او بر بدی اش غلبه نکند ،شیطان پیشانی او را بوسه زند و بگوید این چهره ای است که روی رستگاری را نخواهد دید

(میزان الحکمةج۳ ص ۲۱۱۵)

ماه رمضان؛ ماه نظر به حق

بسم الله الرّحمن الرّحیم

با به گوش‌رسیدن صدای قافله‌ی ماه مبارک رمضان که بحمدالله هر روز نزدیک‌تر می‌شود، لازم است هرچه بیشتر قلب و روح خود را آماده‌ی پذیرش انوار آن ماه بگردانیم. حضرت مولی‌الموحدین«علیه‌السلام» در نامه‌ی خود به فرزندشان امام حسن«علیه‌السلام» می‌فرمایند: «وَ أَوْثَقُ سَبَبٍ أَخَذْتَ بِهِ سَبَبٌ بَيْنَكَ وَ بَيْنَ اللَّهِ» محكم‌ترين و پايدارترين پیوند، پیوند تو است با خدا.

وقتی متوجه باشیم به‌جز بندگیِ ما و ربوبیتِ خدا، همه اعتبارات است و حقیقتی ندارد. پس به واقع يك ريسمان است كه بین ما و خدا، حقیقی و پايدار و محكم است که همان بندگی او است. این ریسمان وقتی وارد زندگی‌ها می‌شود که ما خودمان را بنده ببينيم و لاغير، و خدا را معبود ببينيم و لاغير. برعکس آن‌کس که خود را همه کاره زندگی خود می‌داند و خود را به ابزارهای دنیا، اعم از خانه و پول و مقام، متصل می کند، این آدم به پوسیده‌ترین وسیله بین خود و آن ابزارها متوسل شده است. با چیزهای همراه و مصاحب شده که بر عکسِ نفس خودش که پایدار است، ناپایدار اند. به گفته حافظ:

نخست موعظه‌ی پيرِ می‌فروش این است                           كه از مصاحب ناجنس احتراز كنيد

مصاحب حقیقی خدا است و از آن جهت هم‌جنس شماست که شما جلوه‌ای از روح او هستید، همان روحی که عالی‌ترین مخلوق است و نمایش کامل انوار او.ناجنس يعني آن چیزی که هم جنس شما نباشد و شما را به خدا متصل نگرداند، خداست که مقصد و مقصود هر کس است. و لذا غير خدا همه چيز نسبت به قلب و روان ما ناجنس است.

چنانچه ملاحظه بفرمایید به غير خدا، همه انسان‌ها همه چیز را برای خود می‌خواهند، چون همه ناقص‌اند و می‌خواهند از طریق بقیه نقص خود را برطرف کنند، فقط کسانی از این امر استثناء هستند که متوجه شده‌اند باید از طریق خدا نقص خود را بر طرف نمایند. رفقای عادی شما به شما می‌گويند: رفته بودي دلم برایت تنگ شد، چون از تنهايي خودشان ناراحت‌اند. يك وقت است ما بدون امام نمی‌توانيم زندگي كنيم چون امام جان ماست، آن درست است. و ملاقات اولیاء الهی و علماء بزرگ هم در همین راستا است. ولی در بسیاری موارد ما در ارتباط با بقیه می‌خواهیم به خیالات خود جواب دهیم. چیزی که فرهنگ مدرنیته گرفتار آن است و برای جواب‌گویی به آن امثال سینما و تلویزیون را پدید آورد، و از این طریقه‌ها، با پرکردن خلوت های خود،راه ارتباط خود را با خدا به فراموشی سپرد.

حضرت می‌فرمایند: مواظب باش با گرفتار شدن در بندهای گره‌خورده خیالات از آن رشته اصلی و قابل اعتمادی که بین تو و خداوند هست محروم نشوی. در ماه رمضان با بند‌های خیال وداع کن اما با رشته بین خود و خدا هرگز وداع نکن.

این‌که در آیات مربوط به ماه رمضان خداوند به پیامبرش«صلوات‌الله‌علیه‌وآله» می‌فرماید: چون بندگان من از تو در باره‌ی من سؤال می‌کنند، من نزدیک هستم؛[1] نشان می‌دهد که ماه رمضان ماه همّت جهت ایجاد آمادگی برای ملاقات و رؤیت خدا توسط قلب‌ها است.

فقط نگاه

تمام وجود انسان می‌تواند نگاه به حق باشد، دیگر خود را نباید دید و حتی خدا دیدن خود را هم نباید دید، فقط دیدن حق باید در میان باشد. شما وقتی مرا نگاه می‌كنيد دیگر نگاه كردن خود را نگاه نمي كنيد. يك وقت شما فقط مرا نگاه می‌كنيد و دیگر هیچ، ولی يك وقت مي‌گویيد عجب! دارم نگاهش می‌كنم، در حالت دوم ديگر مرا نگاه نمی‌كنيد بلکه به نگاه‌کردن خود توجه دارید. شما وقتي در آینه چيزی را می‌بينيد فقط نگاه کردن هستید، اما وقتی متوجه خودتان هستید که دارید نگاه می‌کنید آن وقت دیگر به آن چیز نگاه نمی‌کنید. پس در موقع رؤیت نگاهتان را نگاه نمی‌كنيد. نگاه كردن، غير از نگاه را نگاه كردن است. پروانه وقتی به دور شمع می‌گردد همين طور می‌گردد و می‌گردد تا جذب نور ‌شود تمام وجودش توجه به نور می‌شود، اصلاً وجود خود را فراموش می‌کند. به‌همین جهت به‌سرعت به طرف آتش شمع مي‌رود، ناگهان با تماس با آتش و گرمی آن به خودش می‌آید، عقب مي‌کشد. دوباره نور را می‌بینید و جذب آن می‌شود، خود را فراموش می‌کند و به طرف آتش می‌رود، دوباره می‌سوزد و عقب می‌کشد، تا به آن‌جا می‌رسد که هرچند نزدیکی به شمع با سوختن همراه است، اما بالأخره خود را به آتش می‌زند، دیگر مواظب است خود را نبیند تا عقب بکشد، تمام وجودش می‌شود دیدن نور، این‌جاست که قوْتِ نور می‌شود و خودش می‌شود آتش. انسانی که متوجه رشته بین خود و خدا شد، تمام وجودش می‌شود نگاه به حق، دیگر هیچ رشته دیگری را به رسمیت نمی‌شناسد. اگر كسي فهميد كه بنده است. يعني بند به خدا است تمام نگاهش می‌شود نگاه به حق، چیزی جز حفظ این ارتباط برایش معنی ندارد. بندگي چيزي جز توجّه به حق نیست، عین اتصال به حق است، چون وجودش به همان بندگی و بند بودن است، وجود مستقلی ندارد، بندگی یعنی عین فقر نسبت به حق. این نور پائيني را نگاه كنيد وقتي رابطه‌اش با نور بالايي قطع شود مثلاً يك مقوا بين نور بالايي و پائينی قرار دهند. نور پاييني هيچ می‌شود. چون همين كه به نور بالايي وصل است، وجود دارد. وقتی مي‌خواهيم بندگي كنيم. چون بندگی چیزی جز اتصال به حق نیست، تماماً می‌شویم توجه و نظر و نگاه به حق، و انصراف از هر آنچه می‌خواهد ما را به خود جذب کند. تمام عبادات برای حفظ این نگاه است. گفت:

گرت هواست که معشوق نگسلد پیوند                               نگاه دار سرِ رشته تا نگهدارد

خودِ خدا به ما یاد داده که بگو: «إِيَّاكَ نَعْبُدُ وإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ»؛ به ما ياد داده است كه چطور سرِ رشته را نگهداریم، اگر کس دیگری خواست به ما یاد بدهد ما نمی‌پذیرفتیم، اوست که می‌داند راه و رسم ارتباط با خودش چگونه است، حتی به پیامبران نیز خودش یاد داد چگونه رشته‌ی بین خود و او را پایدار نگهدارند. سوره «حمد» تحفة بزرگ خدا است، خدا در این سوره به ما یاد داده كه چگونه با او حرف بزنيم، چيز عجيبي است. حالا شما در سوره حمد فقط نگاه به حق هستید، تمام مضامین این سوره دریچه نگاه به حق است. نگاه به نگاه نيست. نگاهت را نگاه نمی‌كني. اگر نگاهت را نگاه كني كه نگاه نمی‌كني. بنده فقط نياز است، فقط فقر است. حالا ببين ريسماني كه بين تو و اوست چه ريسماني است. يك طرفش تويي كه فقط نيازي و نگاه، يك طرفش فقط اوست كه فقط غنا است و لطف و حیات و سایر کمالات. «هيچ‌چيز» به «چيز» وصل شده است. در سوره حمد راه اتصال به خودش را به ما آموخته و ما را دعوت کرده که به او وصل شویم و به او بنگریم. گفت:

خود، كه را آمد چنين دولت به دست                           قطره را موجي تقاضا گر شده است
چــون تقاضــا می‌كنـــد دريـا تو را                                از چه اِستــادي و وامــانــدي هَــلا
اَللّـــه، اَللّـــه ،زود بشتـــاب و بجـــو                             زان‌كه بحررحمت است‌این، نيست جو
اَللّـــه اَللّـــه چون به فضلت راه داد                                ســر بــه خـــاك پـــاي او بـايد نــهاد

آری! خداوند در ماه رمضان ما را به فضل خاصی راه داده است، تا او را بنگریم و مست تماشای اسماء جمال و جلال او شویم. آن‌طور که حضرت صادق«علیه السلام» فرمودند:

«لَا تُدْرِكُهُ الْعُيُونُ فِي مُشَاهَدَةِ الْأَبْصَارِ وَ لَكِنْ رَأَتْهُ الْقُلُوبُ بِحَقَائِقِ الْإِيمَان»[2]‏

چشم‌ها هنگام نظر افكندن او را نمی بیند ولى دلها با حقايق ايمان او را ديده‏اند.

در طلیعه‌ی ماه رمضان خداوند از ما سؤال می‌فرماید که:

«اَلَمْ يَأْنِ لِلَّذِينَ آمَنُوا أَن تَخْشَعَ قُلُوبُهُمْ لِذِكْرِ اللَّهِ وَمَا نَزَلَ مِنَ الْحَقِّ وَلَا يَكُونُوا كَالَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ مِن قَبْلُ فَطَالَ عَلَيْهِمُ الْأَمَدُ فَقَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَكَثِيرٌ مِّنْهُمْ فَاسِقُونَ»[3]

آیا هنگام آن نشده که قلوب مؤمنین با رؤیت عظمت حق و آیات الهی به خشوع آیند و مانند یهود و نصاری نباشند که با گرفتارشدن به آرزوهای بلندِ دنیایی قلب‌هایشان از رؤیت الهی محروم شد و اکثراً از دین خارج شدند؟

«اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يُحْيِي الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا…»[4]

بدانید وقت آن رسیده که خداوند قلب‌های مرده را زنده گرداند.

جهت آمادگی برای روبه‌روشدن با ماه مبارک رمضان علاوه بر روزه در ماه شعبان و استغفار، کتاب «روزه؛ دریچه‌ای به عالم معنا» و نوشتار « راه‌های استفاده‌ی بیشتر از ماه رمضان» إن‌شاءالله کارساز است. امید است إن‌شاءالله همه عزیزان و من حقیر توفیق آمادگی جهت بهره‌برداری از آن ماه عزیز را هرچه زودتر در خود به‌وجود آوریم که ماه ضیافة الله در راه است.

«و السلام علیکم و رحمة الله و برکاته»

استاد اصغر طاهرزاده حفظه الله

سبک زندگی رهبر انقلاب در ماه رمضان

مطالعه مطالب کتاب «آداب روزه‌داری و احوال روزه‌داران در بیانات حضرت آیت‌الله خامنه‌ای» و توجه به تاریخ و مخاطبان هر مطلب، نکات مهمی از سبک رفتاری حضرت معظم‌له در ماه مبارک رمضان را نشان می‌دهد.

 ایشان در طی سال‌ها درباره مسائل گوناگون سخن گفته و مطالبی را بیان کرده‌اند، ولی جلوه ماه مبارک رمضان و آداب روزه داری در گفتار ایشان هم به دلیل دیدارهایی که در ماه رمضان دارند و هم به دلیل آمادگی دل‌ها و نزدیک‌تر شدن جامعه به خداوند، در سخنان ایشان شاید بیشتر از دیگر موضوعات باشد. پرداختن به سخنان ایشان در باب روزه داری از آنجایی که ایشان رهبر انقلاب اسلامی و مرجع تقلیدی بزرگ هستند، می‌تواند راهگشا باشد و به همین دلیل انتشارات انقلاب اسلامی در کتاب «آداب روزه داری و احوال روزه داران» به شرح این آداب در بیانات معظم له پرداخته است.

این کتاب در راستای صحبت‌ها و نصایح علما و متفکّران و عابدان ناصح است که قرن‌ها است خَلق را به تکالیف و وظایفشان در ماه مبارک رمضان توصیه می‌کنند و آنان را به درک هرچه بهتر و بیشتر این فرصت بی‌نظیر فرا می‌خوانند. آثار بسیاری هم از علمای دینی، مربّیان اخلاق و حتّی ادبا و شعرا در فضیلت ماه رمضان در دسترس قرار دارد و این کتاب نیز در همین راستا و برای استفاده بهتر و بیشتر از ماه رمضان است امّا با خصوصیات و ویژگی‌هایی که آن را از دیگر آثار مشابه در این موضوع متفاوت و متمایز می‌کند که به برخی از آنها اشاره می‌شود.

**دقیق بخوانید تا فضای معنوی کتاب را حس کنید

کتاب حاضر گزیده‌ای از مجموعه‌ی توصیه‌ها، نصایح، تحلیل‌ها و مواعظی است که در ماه‌های رمضان در طول 22 سال گذشته از سال 1369 تا 1390 در بیانات حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ارائه شده است.

 در انتخاب مطالب این کتاب دو ویژگی مورد توجّه قرار گرفته است:

اول اینکه موضوع بیانات ماه مبارک رمضان، معارف دینی مربوط به روزه‌داری، آداب دعا، تکالیف مؤمنان در این ماه از نظر فردی، اجتماعی و سیاسی و نظایر آن باشد.

دوم اینکه صرفاً در محدوده‌ زمانی از حلول ماه مبارک رمضان تا پایان روز عید سعید فطر هر سال بیان شده باشد. خواننده‌ای که با دقّت این کتاب را مطالعه کند در فضای معنوی شریک می‌شود که گوینده‌ بزرگوارش قصد انتقال آن را داشته است و این فضای معنوی در ماه رمضان که فضای معنوی و ملکوتی بر عالم و به خصوص بر جامعه‌ی اسلامی و مؤمنین اهل عبادت حکم فرمان است، دو چندان می‌شود.

**موضوعات یکسان از زوایای مختلف

یکی از وجوه چشمگیر بیانات رهبر انقلاب در طول 22 سال گذشته پیوستگی و انسجام مطالب در موضوعات مختلف است. البتّه با این ویژگی که حتّی اگر موضوعی واحد چند بار آن هم در طول سال‌های مختلف مورد تأکید قرار گرفته باشد، هر بار یا از زاویه‌ای جدید به موضوع نگریسته‌اند یا نکته‌ای جدید به ابعاد موضوع یا تحلیل آن افزوده‌اند.

نمونه جالب این نکته را می‌توان در مورد موضوع تقوا یا استغفار که ترجیع‌بند مهمّ این کتاب است، به وضوح دید.

**بهار حقیقی در نگاه رهبر انقلاب

رهبر انقلاب مبارک از رمضان با تعابیر و صفت‌های مختلف یاد کرده است که هر یک حاکی از توجّه به محتوای آن وصف در معارف اسلامی خصوصاً گنجینه‌ی ارزشمند احادیث اهل عصمت و طهارت علیهم ‌السّلام دارد. تعبیرهایی چون: رمضان؛ ماه رحمت و مغفرت الهی، ماه ضیافت الهی، ماه خودسازی و تقوا، ماه استغفار و توبه و بازگشت، ماه ذخیره‌سازی تقوا، ماه عبادت و دعا و مناجات و… از این دست هستند

نمونه‌ی دیگر را می‌توان در استفاده ایشان از تعبیر بهار دید که به مناسبت تقارن ماه رمضان با بهار طبیعت بیان داشته‌اند. رهبر انقلاب به کرات از ترکیباتی چون بهار دعا و قرآن، بهار خودسازی و عبادت، بهار اُنس با خدا، بهار توجّه و ذکر و استغفار و استغاثه به خدا استفاده کرده‌اند. امّا این تعابیر از محدوده‌ تقارن بهار طبیعت و ماه رمضان درمی‌گذرد و آنگاه با تحلیلی جامع سخن از بهار واقعی بودن رمضان صرفنظر از تقارن یا عدم تقارن با بهار طبیعت به میان می‌آید و رمضان مبدأ سال حقیقی برای مؤمنان شناخته می‌شود و سال ایمانی مسلمانان با رمضان آغاز می‌شود و عبادات ماه رمضان به عنوان سرمایه‌ای برای گذران یازده ماه بعدی تا فرا رسیدن ماه رمضان بعد قلمداد می‌شود. بدین ترتیب بهار حقیقی مسلمانان به معنی تحوّل و نوسازی و بازسازی درونی مورد تأکید قرار می‌گیرد.

** توصیه‌های اجتماعی ماه رمضان

توجه به جنبه‌های اجتماعی توصیه‌های دینی، از دیگر مشخّصات بیانات معظم له درباره‌ ماه رمضان و آداب روزه‌داری است، در مجموعه‌ این بیانات به معروف‌هایی همچون اطّلاع از وضع محرومان، رسیدگی به مستضعفان، محبّت به ایتام، و دستگیری از ضعفا، امر و از منکرهایی چون اسراف، تبذیر، تفرقه، و امثال آن نهی می‌شود و بدین ترتیب توصیه به کسب فضایل و پرهیز از رذائل اخلاقی از محدوده‌ شخصی و فردی خارج شده و به مشخّصاتی برای جامعه‌ مطلوب اسلامی تبدیل می‌شود. در این میان تفاوت میان مواعظی که اصلاح فرد و محدوده‌ شخصی و حدّاکثر خانوادگی مسلمانان را در نظر می‌گیرد با دیدگاهی که علاوه بر اصلاح محیط فردی و خانوادگی، اصلاح محیط عمومی جامعه را به عنوان جامعه‌ آرمانی اسلامی هدف میگیرد، به روشنی آشکار است. پرداختن به مسائل اجتماعی خواه ‌ناخواه به بحث آسیب‌های جامعه دینی از نظر سیاسی می‌انجامد و آفات و خطراتی که جامعه‌ اسلامی را تهدید می‌کنند، تحلیل می‌شوند. در این مباحث با استفاده از معارف اسلامی و عبرت‌های تاریخ پرفراز و نشیب اسلام ،عوامل انحطاط مسلمین بررسی شده و بر بصیرت و صبر به عنوان پادزهر همه‌ غفلت‌ها و دنیادوستی، قدرت‌طلبی، منیّت و خود برتر بینی و فساد اقتصادی و اخلاقی که از مهم‌ترین عوامل سقوط شخصیت‌هایی تأثیرگذار و کارگزاران اسلامی است، تاکید شده است.

**توجه به ملت‌های مسلمان در ماه رمضان/ تاکید بر وقوع بیداری اسلامی در سال‌های پیش

توجّه به سرنوشت مسلمانان سراسر جهان و ملّت‌های تحت ستم و خصوصاً ملّت مظلوم فلسطین از دیگر مباحث رهبر انقلاب در ماه رمضان است. تأکید و توصیه به تداوم حضور در راهپیمایی روز قدس که به ابتکار حضرت امام خمینی (ره) رهبر کبیر انقلاب اسلامی در آخرین جمعه‌ی ماه رمضان انجام می‌شود، دایره‌ نصایح و مواعظ مربوط به آداب ماه مبارک رمضان را با توجّه به شرایط و مقتضیّات زمان و مکان از محدوده‌ جامعه و کشور نیز فراتر می‌برد و در سطح جهان اسلام گسترش می‌دهد. خواننده‌ این مجموعه با پیگیری این موضوع در کتاب خواهد دید که واژه‌ی پرمعنای رایج این روزها یعنی بیداری اسلامی در ماه‌های رمضان سال‌ها قبل بارها به عنوان واقعیت مسلّم و مورد انتظار مورد تأکید قرار گرفته است. واقعیتی که امروزه هیچ کس نمی‌تواند آن را انکار کند.

**قلب مباحث رمضانی رهبر انقلاب

امّا نقطه‌ی اصلی و قلب همه‌ مباحث رمضانی که در این کتاب جمع‌آوری شده، معارف اسلام ناب محمّدی صلّی الله علیه و آله و سلّم است که بر اساس دو منبع پایان‌ناپذیر و ذخیره‌ آسمانی مسلمانان یعنی کتاب خدا و عترت با بیانی شیوا و شیرین و به صورتی مدوّن و البتّه به تدریج و در طول بیست و دو سال گذشته تنظیم و ارائه شده است. مهم‌ترین این مباحث را می‌توان چنین برشمرد:

الف- توصیه بر قرائت، فهم و اُنس با قرآن کریم به عنوان نسخه‌ درمان همه‌ی دردهای فردی و اجتماعی بشریّت

ب- تبیین دقیق و جامعه مفاهیمی چون تقوا، دعا و مناجات، استغفار و توبه بر اساس معارف قرآن کریم و احادیث معصومین علیهم ‌السلام خصوصاً نهج‌البلاغه‌ی امیرالمؤمنین علی علیه‌السّلام.

ج تحلیل زندگی شخصیت بی‌نظیر امام علی علیه‌السّلام به عنوان الگوی شجاعت، تقوا، عدالت و اسوه‌ی زمامداری الهی

**سبک زندگی رهبر انقلاب در ماه رمضان

از مطالعه مطالب این کتاب و توجه به تاریخ و مخاطبان هر مطلب نکات مهمی از سبک رفتاری معظم له در ماه مبارک رمضان به دست می‌آید ازجمله:

1.توجّه به برپایی مجالس تلاوت قرآن کریم

2. محور قرار گرفتن مباحث مربوط به خودسازی‌ایمانی و اخلاقی

3. میزبانی اقشار مختلف همچون اساتید، دانشجویان و… و به سخنان و نظرات آنان گوش فرادادن و با آنها به گفت‌وگو نشستن

4. حضور در جمع روزه‌داران نمازگزار ماه رمضان و اقامه‌ی نماز جمعه به امامت معظم له

5. توجّه دادن به اهمیّت شب‌های قدر و ایّام شهادت امیرالمؤمنین علیه‌السّلام

6. تبیین وضع جهان اسلام تأکید بر راهپیمایی هرچه عظیم‌تر روز جهانی قدس

**این تنها یک ساحل از دریا است

هفت شاخص روزه واقعی از دیدگاه امام سجاد(ع)

یک عضو هیئت علمی دانشگاه قرآن و حدیث با بیان اینکه امام سجاد(ع) در دعاهای خود ماه رمضان را «شهرالصیام»، «شهرالاسلام»،«شهرالطهور»، «شهرالتنظیف»، «شهرالقیام» و «شهرالتنظیف» نامیده است، گفت: در روزهای باقیمانده ماه شعبان استغفار کنیم.
حجت‌الاسلام والمسلمین احمد غلامعلی، عضو هیئت علمی دانشگاه قرآن و حدیث در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد شرایط ورود به ماه مبارک رمضان و استفاده درست از این ماه خدا گفت: روزهای پایانی ماه شعبان است، در روایتی از امام رضا(ع) آمده که ایشان در اواخر این ماه همواره می فرمودند: «اللهم ان لم تغفر لنا فیما مضی من شعبان فاغفر لنا فیما بغی منه: خدایا اگر در این روزهایی که از ماه شعبان گذشت، ما را نیامرزیدی در این روزهای باقیمانده ما را مشمول مغفرت و رحمت خود قرار بده.» نکته دیگر استغفار فراوانی است که ما باید در ماه شعبان انجام می‌دادیم، در این چند روز باقیمانده استفاده کنیم و این استغفار را انجام دهیم.

وی افزود: نکته سوم اینکه سیره پیامبر اعظم(ص) این بود که کل ماه شعبان را روزه می گرفتند، اگر کسی نمی تواند این کار را انجام دهد. حداقل دوشنبه پیش رو و یا چند روز باقیمانده را روزه بگیرد. معمولا ایرانی‌ها روز آخر ماه شعبان که به ماه رمضان متصل می‌شود را به عنوان استقبال از ماه مبارک روزه می گیرند که خیلی پسندیده است.

وی در پاسخ به این سؤال که ما برای ماه مبارک رمضان چگونه خودمان را آماده کنیم؟، اظهار داشت: بهتر است برای پاسخ به این سؤال، از بیانات ائمه(ع) استفاده کنیم. من در پاسخ به این سؤال از دعاهای امام سجاد(ع) بهره می گیرم و همان نکته ای که ایشان در دعای چهل و چهارم صحیفه سجادیه برای استقبال از ماه رمضان بیان فرمودند را برای شما و خوانندگان بیان می کنم.

اولین نکته وصف ماه مبارک رمضان است، امام سجاد(ع) در این دعا، ماه مبارک رمضان را به عنوان، این موضوع بیان می کند که خداوند راه‌های احسان خود را برای ما مشخص کرده است. ایشان خداوند را سپاس می‌گوید که یکی از راه های خود را ماه رمضان قرار داده است. اگر ما از ماه رمضان درست استفاده کنیم به خداوند می‌رسیم و در همان مسیری که خداوند می خواهد قدم می گذاریم.

غلامعلی در ادامه سخنانش تصریح کرد: امام سجاد(ع) در وصف ماه رمضان از چند اسم نام برده است: «شهرالصیام» (ماه روزه)، «شهرالاسلام»(ماه اسلام) یعنی در حقیقت ماه رمضان، بیانگر اسلام واقعی است و اگر ما بخواهیم در جهان خودمان را معرفی کنیم باید به ماه مبارک رمضان معرفی کنیم و طوری رفتار کنیم که واقعا جهانیان ما را همان طور که باید در اسلام باشیم بشناسند؛ حالات آرامش، همزیستی مسالمت‌آمیز، عشق و علاقه به یکدیگر، گذشت و … را مشاهده کنند.

وی افزود: امام سجاد(ع) در این دعا بیان فرمودند: «شهرالطهور» این ماه، ماه پاکی است. «شهرالتنظیف» (ماه پاک‌سازی و ماه پاک شدن از آلودگی‌هاست.) در این ماه عملا باید آلودگی ها را کنار بگذاریم. یکی دیگر از وصفهایی که بر این ماه هست «شهرالقیام» (ماه شب زنده‌داری) است که در این ماه موفق به شب زنده‌داری می شویم. از این جهت این تعریف‌ها را امام(ع) بیان کردند که برای ما عبرت آموز است به ویژه شهرالتنظیف(ماه پاک سازی) به این معنا که آهنی را در کوره می اندازید که ناخالصی‌هایش پاک شود و آهن خالص بماند یا طلا به هماره ناخالصی‌ها را می‌اندازند تا طلای خالص باقی بماند. این وصف ماه مبارک رمضان از دیدگاه امام سجاد(ع) است.

این کارشناس مذهبی در مورد چگونگی استقبال از ماه رمضان گفت: براساس دعاهای امام سجاد(ع) این استقبال‌ها دو قسمت است: اول اینکه ایشان از خداوند می خواهد ما را یاری کن تا روزه این ماه را بگیریم. روزه واقعی به چیست؟ فرمود: روزه‌گیری ماه رمضان این است که اندام از گناه بازداریم یعنی با دست و چشم و گوش و … گناه نکنیم که در این صورت، روزه واقعی است. باید همه اندام خود را در جایی به کار ببندیم که مورد خشنودی خداست. نشانه اش هم این است که اگر افراد اندام و اعضاء و جوارح خودشان را بتوانند کنترل کنند نشانه و بازتاب آن در گوش کردن و دیدنشان مشخص می شود. افرادی که روزه واقعی بگیرند امام می فرماید: در ماه رمضان حرف‌های بیهوده گوش نمی دهند. زمانی که بینند حرف بیهوده ای زده می شوند بلند می شوند و از آنجا می روند. این افراد با دیده خود به سوی لهو نمی شتابند. وقتی می‌‌بینند که شبکه‌ای فیلمی دارد که چندان برایش مفید نیست شبکه را عوض می کنند. اینها نشانه هایی است که نشان می دهد این افراد موفق شدند روزه واقعی را بگیرند.

وی با اشاره به اینکه اگر ما می خواهیم توفیق روزه‌داری واقعی را داشته باشیم از نگاه امام سجاد (ع) هفت شاخصه را باید رعایت کرد، تأکید کرد: اگر این گونه شود نتیجه اش این می شود که لبخند در جامعه ما فراوان می شود. همزیستی مسالمت آمیز و مصالحه اجتماعی در جامعه به وجود می آید. شاخصه ها عبارت از این است که به خویشاوندان خود نیکی و هدیه بدهیم. چقدر خوب است که پدر به فرزندان خود خصوصا فرزندان کوچکی که روزه می گیرند یا به همسرش هدیه بدهد که یکی از این هدیه‌ها همان افطاری دادن است. دوم اینکه این کار را در ارتباط با همسایه ها انجام دهیم. ماه رمضان تمرینی است که به همسایگان خود نیکویی کنیم و به آنها افطاری دهیم. سوم اینکه دارایی های خود را از پیامدهای بد حفظ کنیم. در این ماه مبارک تمرین کنیم که از حلال استفاده کنیم.

وی افزود: شاخصه دیگر این است که بتوانیم حقوق شرعی خودمان مانند خمس و زکات را پرداخت کنیم. سال خمسی را ماه رمضان قرار دهیم که امام سجاد(ع) هم همین را از ما خواسته است. شاخصه دیگر این است که اگر افرادی با ما قهر کردند، ماه رمضان، ماه بسیار خوبی است که با آنها آشتی کنیم، اگر می خواهیم توفیق روزه‌داری واقعی داشته باشیم. ششمین شاخصه این است که در برخوردها و در تحلیلها و قضاوتها انصاف داشته باشیم. شاخصه آخر این است که با دشمنان مسالمت کنیم مگر دشمنی که در راه خدا با او دشمنی کردیم. اگر این هفت شاخصه رعایت شود روزه درست اگر رعایت نشود، در ماه رمضان گرسنگی و تشنگی را تحمل می کنیم و در نهایت مقصد مورد نظر نخواهیم رسید.

وی در پایان سخنانش با بیان این بیت از مولوی که می‌گوید: رو سینه را چون سینه ها هفت آب شوی از سینه ها/ وآنگه شراب عشق را پیمانه شو پیمانه شو، گفت: یعنی قلب را مانند سینه های اولیای خدا با هفت آب شستشو دهیم، آنگاه شراب عشق که یکی از آنهاهمان مبارک رمضان است را می‌توانیم سر بکشیم و از آن لذت ببریم.

به نقل از رجانیوز