سومین ماه پاییز که در رساله ذهبیه حضرت امام رضا(ع) از آن با عنوان « تشرین آخر» یاد می شود، از حدود 23آبان ماه آغاز می شود و به مدت 30روز ادامه پیدا می کند و تقریبا مصادف با آذرماه است.
امام رضا(ع) که در رساله ذهبیه خصوصیات فصول و ماه های سال را بیان کرده اند، برای هر ماه و فصل غذای مناسب را معرفی نموده اند.
آن حضرت در یک دستورالعمل کلی فرموده اند: «کل بارد فی الصیف و الحار فی الشتآء و المعتدل فی الفصلین علی قدر قوتک و شهوتک». « هر خوراکی سرد در تابستان و گرم در زمستان مناسب است و غذاهای معتدل در فصل بهار و پائیز و میزان مصرف خوراکی ها( یا مقدار حرارت و برودت آنها) نیروی طبیعی بدن و میل آن است.»
هر چند که استفاده از همه مواد غذایی برای بدن لازم است، ولی رعایت تناسب زمان و آب و هوا برای بدن مفید تر بوده و از برخی بیماری ها جلوگیری می کند. بر همین اساس امام رضا (ع) هر غذایی را در ماه خاصی توصیه کرده اند. (1)
در تابستان به دلیل گرمای هوا چربی های بدن آب می شوند؛ از این رو در پاییز نیاز ضروری به ذخیره کردن مواد چربی که مولد حرارت هستند ،‌ پیدا می شود و باید با مصرف غذاهای مناسب آن را ذخیره کرد تا بدن خود را برای مقابله با سرمای زمستان مجهز نماییم. بدن به انواع غذاهای اصلی و میوه هایی مانند انگور و انار نیاز دارد. همچنین استفاده از نوشیدنی هایی که از آنها تهیه می کنند،‌ مفید است .
امام رضا (ع) برای نوشیدن آب می فرماید: هر کس می‌خواهد معده‌اش او را آزار ندهد، در میان غذا خوردن آب ننوشد تا این غذا خوردن تمام شود و هر که آب میان غذا بنوشد رطوبت در بدنش جای گرفته و معده‌اش ضعیف می‌شود و رگ‌ها نمی‌توانند انرژی غذا را جذب کنند زیرا هرگاه آب پشت سرهم نوشیده شود معده برزگ می‌شود. (2)
اما توصیه مخصوص امام رضا (ع) برای این ماه در مورد نوشیدن آب است. آن حضرت از آشامیدن آب در شب نهی نموده اند زیرا مزاج شب ،آب و فصل سرد است و جمع این سردی ها طبیعت بدن را بیش از حد به سمت سردی می برد و بیماری های ناشی از سردی ایجاد می کند.
اگرچه مصرف آب گرم، به صورت ناشتا همیشه توصیه نمی شود، اما امام رضا(ع) نوشیدن آب گرم به صورت ناشتا را در این ماه سفارش می کنند هم چنان که بعضی از ماه ها در فصل تابستان نوشیدن آب سرد به طور ناشتا سفارش شده است.
هرچند امام رضا علیه السلام کرفس را نوعی سبزی مفید برشمرده و فرموده اند: کرفس را بخورید و بدانید هیچ جنبنده و چهارپایی نیست مگر اینکه بدن خود را به آن می مالد و خود را به آن مداوا می کند اما برای این ماه اجتناب از برخی سبزیجات مانند : کرفس، نعناع و تره تیزک (شاهی) را گوشزد کرده اند. (3)

پانوشت ها:
1_(بحارالانوار، ج59 ، ص 324)
2_(بحارالانوار، ج59 ، ص 32)
3_(طب الائمه، سید عبدالله شبّر، ص 244.)

حضرت رسول فرمود: هر گاه در ميان شما پنج چيز باشد به پنج بلا گرفتار خواهيد شد

هر گاه ربا بخوريد زمين نعمتش را از شما دريغ دارد،

هر گاه در ميان شما زنا آشكار شد مرگ ناگهانى فراوان شود،

زمانى كه زمامداران ستم كنند چهارپايان بميرند

زمانى كه مردم بيكديگر ستم كنند دولت آنها به زوال گرايد،

وقتى كه سنت واگذارده شود بدعت روى كار آيد.

خواندن سوره ی قدر در حین وضو گرفتن باعث پاک شدن انسان از گناهان است

و کسی که بگوید الحمد لله کَما هُوَ اَهلُهُ فرشتگان نمی توانند ثواب آن را بنویسند، و فقط و فقط خداوند از شمارش ثواب آن بر می آید.(1)

امام صادق(ع) فرمودند: کسى که هر روز بگوید
اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلا اللّهُ وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ اِلهاً واحِداً اَحَداً فَرْداً صَمَداً لَمْ یَتَّخِذْ صاحِبَةً وَ لا وَلَداً

خداوند براى او چهل و پنج هزار هزار حسنه نوشته، چهل و پنج هزارهزار گناه او را پاک کرده، چهل و پنج هزار هزار درجه آن او را بالاتر مى برد، خانه اى در بهشت براى او مى سازد و مانند کسى است که در آن روز دوازده بار قرآن خوانده باشد.(2)


پی نوشت ها:
1_آیین مستان6
2_همه چیز در مورد ثواب اعمال

امام جعفر صادق عليه السلام فرمودند: شيعيان و دوستان ما را در سه مورد آزمايش نمائيد:
1 ـ مواقع نماز، چگونه رعايت آن را مي‌نمايند.
2 ـ اسرار يكديگر را چگونه فاش و يا نگهداري مي‌كنند.
3 ـ نسبت به اموال و ثروتشان چگونه به ديگران رسيدگي مي‌كنند و حقوق خود را مي پردازند.

متن حدیث:

قالَ الإمامُ الصّادقُ عليه السلام : إمْتَحِنُوا شيعتَنا عِنْدَ ثَلاث: عِنْدَ مَواقيتِ الصَّلاةِ كَيْفَ مُحافَظَتُهُمْ عَلَيْها، وَ عِنْدَ أسْرارِهِمْ كَيْفَ حِفْظُهُمْ لَها عِنْدَ عَدُوِّنا، وَ إلي أمْوالِهِمْ كَيْفَ مُواساتُهُمْ لاِخْوانِهِمْ فيها.

«وسائل الشيعة، جلد 4، صفحه 112»

آیت‌الله مجتهدی رابطه خوبی با طلاب داشت، طوری که فضای گرم و صمیمی بر حوزه علمیه‌شان حاکم بود. این استاد برجسته اخلاقی، مباحث را چنان رسا ارائه می‌‌داد که بر دل می‌‌نشست؛ به طوری که حتی هم ‌اکنون نیز نشستن پای صحبت و کلاس اخلاق ایشان خالی از لطف نیست.

اهمیت نماز اول وقت

پس روزگاری می‌آید که مردم شکم‌هایشان خدایشان است، موقع نماز و وقت نماز به دنبال شکم هستند. الان نانوایی‌ها و رستوران‌ها چه خبر است؟ در خانه‌ها بعضی در حال ناهار خوردن هستند و فکر نماز نیستند.

کسانی که نماز را در اول وقت نمی‌خوانند نماز آنها را نفرین می‌کند و می‌گوید خدا تو را ضایع و خراب کند همان طور که تو مرا ضایع و خراب کردی.

به همین خاطر هم هست که این گونه افراد همیشه گرفتار هستند و می ‌گویند آقا من هر کار می‌کنیم نمی‌شود این کار، آن کار. این برای این است که نماز اول وقت نمی‌خوانی و پدر و مادر از دست تو ناراضی هستند.

از ملا می‌پرسند: چرا هر کار می‌کنیم کارمان به سامان نمی‌شود؟[در جواب گفت] برای اینکه نماز اول وقت نمی‌خوانی و نماز هم نفرین‌تان می‌کند.

استاد ما مرحوم آقای برهان 65 سال پیش بر روی منبر می‌گفت و من هنوز یادم هست که می‌فرمود: آن کسی که نماز مغرب را آن قدر دیر بخواند که آسمان پر از ستاره شود چنین کسی ملعون است.

به همین خاطر هم بود که هنوز توی مأذنه گل دسته قم اذان می‌گفتند و وسط‌های اذان بود که آیت‌الله مرعشی نجفی به رکوع می‌رفتند یعنی آن قدر نماز را زود شروع می‌کرد مبادا که ستاره به آسمان بیاید. صبح‌ها هم همین طور اگر کسی آن قدر نماز صبحش را دیر بخواند که آسمان دیگر ستاره‌ای نداشته باشد چنین کسی هم ملعون است.

بنابراین دو نفر ملعون هستند: اول آن کسی که آن قدر نماز مغرب را دیر بخواند که آسمان پر از ستاره شود و دوم آن کسی که آن قدر نماز صبح را دیر بخواند که ستاره‌ای در آسمان باقی نمانده باشد و نزدیک طلوع آفتاب باشد این دو نفر ملعون هستند یعنی از رحمت خدا به دور می‌باشند.

شیخ رجبعلی خیاط می‌گفت: من هر وقت که نماز می‌خواندم نمازهایی مثل نماز امام زمان یا نماز جعفر طیار از خداوند حاجتی می‌خواستم یک روز گفتم بگذار یک بار برای خود خدا نماز بخوانم و حاجتی نخواهم شاعر می‌گوید:

تو بندگی چو گدایان به شرط مزد نکن/ که خواجه خود روش بنده‌پروری دارد

همان شب شیخ رجبعلی خیاط در عالم خواب دید که به او گفتند چرا دیر آمدی؟ یعنی چه یعنی تو بادید 30 سال پیش به فکر این کار می‌افتادی حالا سر پیری باید بفهمی و نماز بخوانی و حاجتی طلب نکنی.

ما هر وقت جایی گیر می‌کنیم و اصطلاحا دم‌‌مان در تله‌ای کیر می‌کند می‌گوییم خدا. این شعر را استاد من شیخ اکبر برهان 62 سال پیش در مسجد لرزاده بر روی منبر می‌خواندند و من هنوز به یاد دارم که:

هر وقت که سرت به درد آید/ نالان شوی و سوی من آیی

چون دردسرت شفا بدادم/ یاغی شوی و دگر نیایی


ما هر وقت با خدا کار داریم خدا را صدا می‌زنیم چه قدر خوب است که وقتی هم که کاری نداریم بگوییم خدا.