صحیفه سجادیه به «زبور آل محمد(ص)» معروف بوده و شامل زمزمه‌های عارفانه و نیایش‌های امام چهارم شیعیان، حضرت زین‌العابدین(ع) با خداوند یکتا است. به مدت یک‌ماه هر روز هم‌زمان با اذان صبح فرازهایی از این کتاب ارزشمند را با هم مرور می‌کنیم.

دعای هفتم صحیفه سجادیه:

1. یا مَنْ تُحَلُّ بِهِ عُقَدُ الْمَکارِهِ، وَ یا مَنْ یفْثَأُ بِهِ حَدُّ الشَّدَائِدِ، وَ یا مَنْ یلْتَمَسُ مِنْهُ الْمَخْرَجُ إِلَی رَوْحِ الْفَرَجِ.

2. ذَلَّتْ لِقُدْرَتِک الصِّعَابُ، وَ تَسَبَّبَتْ بِلُطْفِک الْأَسْبَابُ، وَ جَرَی بِقُدرَتِک الْقَضَاءُ، وَ مَضَتْ عَلَی إِرَادَتِک الْأَشْیاءُ.

3. فَهِی بِمَشِیتِک دُونَ قَوْلِک مُؤْتَمِرَةٌ، وَ بِإِرَادَتِک دُونَ نَهْیک مُنْزَجِرَةٌ.

4. أَنْتَ الْمَدْعُوُّ لِلْمُهِمَّاتِ، وَ أَنْتَ الْمَفْزَعُ فِی الْمُلِمَّاتِ، لَا ینْدَفِعُ مِنْهَا إِلَّا مَا دَفَعْتَ، وَ لَا ینْکشِفُ مِنْهَا إِلَّا مَا کشَفْتَ

5. وَ قَدْ نَزَلَ بی‌ یا رَبِّ مَا قَدْ تَکأَّدَنِی ثِقْلُهُ، وَ أَلَمَّ بی‌مَا قَدْ بَهَظَنِی حَمْلُهُ.

6. وَ بِقُدْرَتِک أَوْرَدْتَهُ عَلَی وَ بِسُلْطَانِک وَجَّهْتَهُ إِلَی.

7. فَلَا مُصْدِرَ لِمَا أَوْرَدْتَ، وَ لَا صَارِفَ لِمَا وَجَّهْتَ، وَ لَا فَاتِحَ لِمَا أَغْلَقْتَ، وَ لَا مُغْلِقَ لِمَا فَتَحْتَ، وَ لَا مُیسِّرَ لِمَا عَسَّرْتَ، وَ لَا نَاصِرَ لِمَنْ خَذَلْتَ.

8. فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ افْتَحْ لِی یا رَبِّ بَابَ الْفَرَجِ بِطَوْلِک، وَ اکسِرْ عَنِّی سُلْطَانَ الْهَمِّ بِحَوْلِک، وَ أَنِلْنِی حُسْنَ النَّظَرِ فِیمَا شَکوْتُ، وَ أَذِقْنِی حَلَاوَةَ الصُّنْعِ فِیمَا سَأَلْتُ، وَ هَبْ لِی‏ مِنْ لَدُنْک رَحْمَةً وَ فَرَجاً هَنِیئاً، وَ اجْعَلْ لِی مِنْ عِنْدِک مَخْرَجاً وَحِیاً.

9. وَ لَا تَشْغَلْنِی بِالاهْتِمَامِ عَنْ تَعَاهُدِ فُرُوضِک، وَ اسْتِعْمَالِ سُنَّتِک.

10. فَقَدْ ضِقْتُ لِمَا نَزَلَ بی‌یا رَبِّ ذَرْعاً، وَ امْتَلَأْتُ بِحَمْلِ مَا حَدَثَ عَلَی هَمّاً، وَ أَنْتَ الْقَادِرُ عَلَی کشْفِ مَا مُنِیتُ بِهِ، وَ دَفْعِ مَا وَقَعْتُ فِیهِ، فَافْعَلْ بی‌ذَلِک وَ إِنْ لَمْ أَسْتَوْجِبْهُ مِنْک، یا ذَا الْعَرْشِ الْعَظِیمِ.

ترجمه دعای هفتم صحیفه سجادیه:

(۱) ای کسی که گره هر سختی به دست تو گشوده شود و‌ ای که تندی شدائد به عنایتت می‌شکند،‌ ای که راه بیرون‌شدن از تنگی و رفتن به سوی آسایش از تو خواسته شود،

(۲) دشواری‌ها به لطف تو آسان گردد و وسایل زندگی و اسباب حیات به رحمت تو فراهم آید و قضا به قدرتت جریان گیرد و همه چیز به اراده تو روان شود،

(۳) تنها به خواست تو بی‌آنکه فرمان دهی، همه چیز فرمان برد، و هر چیز محض اراده‌ات بی‌آنکه نهی کنی از کار بایستد،

(۴) در تمام دشواری‌ها تو را می‌خوانند و در بلیات و گرفتاری‌ها به تو پناه جویند، غیر از بلایی که تو دفع کنی بلایی برطرف نگردد و گرهی نگشاید مگر تواش بگشایی،

(۵) الهی بلایی بر من فرود آمده که سختی و ثقل آن مرا در هم شکسته و گرفتاری‌هایی بر من حمله‌ور شده که تحملش برای من دشوار است (۶) و آن را تو از باب قدرتت بر من وارد کرده‌ای و به اقتدار خود متوجه من نموده‌ای،

(۷) اله من، چیزی را که تو آورده‌ای کسی نبرد و آنچه تو فرستاده‌ای دیگری باز نگرداند و بسته تو را کسی نگشاید و چیزی را که تو بگشایی دیگری نبندد و آنچه را تو دشوار نموده‌ای کسی آسان نکند و آن را که تو ذلیل کرده‌ای یاوری نباشد،

(۸) پس بر محمد و آلش درود فرست و به رحمتت الها - در آسایش را به رویم باز کن و به قدرتت صولت سلطان غم را در میدان حیات من بشکن و مرا در موردی که از آن شکوه دارم به عنایت و احسانت کامیاب کن و به درخواست من شیرینی اجابت بچشان و از سوی خودت رحمت و گشایشی دلخواه نصیبم فرما و برایم نجات و خلاصی سریع از گرفتاری‌ها مقرر کن

(۹) و مرا به خاطر چیرگی غم از رعایت واجبات و به کار بستن مستحبات خود باز مدار؛

(۱۰) چرا که من به سبب آنچه به سرم آمده بی‌تاب و توان شده، و قلبم از تحمل آنچه در زندگیم رخ نموده، لبریز از اندوه گشته و تو به رفع گرفتاری‌هایم و دفع آنچه در آن در افتاده‌ام توانایی پس قدرتت را درباره من به کار بر، گرچه از جانب تو مستحق آن نیستم‌، ای صاحب عرش

سازش و سازگاری

امام «ره» فرمودند:بروید با هم بسازید

من یک وقت خدمت امام رفتم. ایشان می خواستند خطبه عقدی را بخوانند، تا من را دیدند، گفتند: شما بیا طرف عقد بشو! ایشان بر خلاف ما که طول و تفصیل می دهیم و حرف می زنیم، عقد را اوّل می خواندند، بعد دو سه جمله ای کوتاه صحبت می کردند. من دیدم ایشان پس از این که عقد را خواندند، رویشان را به دختر و پسر کردند و گفتند: «بروید و با هم بسازید.»

من فکر کردم دیدم که ما این همه حرف می زنیم، اما کلام امام «ره» در همین یک جمله بروید و با هم بسازید خلاصه می شود!

سازگاری یعنی چه؟

سعی شما این باشد که در تمام دوران زندگی، به خصوص سالهای اوّل، این چهار پنج سال اوّل، با هم سازگاری داشته باشید. این طور نباشد که یکی اندکی ناسازگاری نشان داد، آن دیگری هم حتما در مقابل او ناسازگاری نشان بدهد. نه! هر دو با هم سازگاری نشان بدهید و اگر دیدید همسرتان ناسازگاری کرد، شما سازگاری نشان دهید. این جا از آن جاهایی است که سازش و کوتاه آمدن خوب است.

معنای سازگاری چیست؟

معنایش این است که زن ببیند این مرد، درست ایده آل اوست تا با او سازگار باشد؟ یا مرد ببیند که این زن، کاملاً ایده آل اوست و همان فرد مطلوب عالی است، تا با او سازگاری داشته باشد؟ اگر یک ذرّه این گوشه یا آن گوشه اش کج بود، قبول نیست. معنای سازگاری این است؟ نه! اگر سازگاری این باشد که این خودش به طور طبیعی انجام می گیرد و اراده شما را نمی خواهد. این که می گویند شما سازگار باشید؛ یعنی شما با هر وضعیتی که هست و پیش آمده بسازید. معنای سازگاری این است. یعنی چیزهایی در زندگی پیش می آید. خب دو نفرند با هم تا حالا آشنایی نداشتند، زندگی نکردند، ممکن است فرهنگشان دو تا باشد. ممکن است عاداتشان دو تا باشد. اوّل ممکن است یک ناسازگاریهایی ببینند. حالا اوّل ازدواج که نه آدم هیچ متوجّه نیست. بعد از یک خرده که گذشت، ممکن است یک ناسازگاریهایی حسّ کند، آیا باید این جا از هم سرد شوند و بگویند: این مرد یااین زن دیگر به درد من نمی خورد؟! نه! شما باید خودتان را با این مسئله تطبیق دهید. اگر چنانچه قابل اصلاح است، اصلاحش کنید و اگر دیدید نه، کاری اش نمی شود کرد، خب با او بسازید.

سازش کاری در محیط خانواده جزء واجبات است. نبایستی زن و شوهر تصمیم بگیرند که خودشان هر چه گفتند همان شود. آنچه خودشان می پسندند و آنچه راحتی آنها را تأمین می کند همان بشود. نه، این طور نباید باشد. باید بنا داشته باشند که با هم سازگاری کنند. این سازگاری لازم است. اگر دیدید مقصود شما تأمین نمی شود مگر با کوتاه آمدن، کوتاه بیایید.

سازگاری در زندگی، اساس بقای زندگی است و همین است که محبت می آفریند. همین است که موجبات برکات الهی می شود. همین است که دلها را به هم نزدیک کرده و پیوندها را مستحکم می کند.

یک تعبیرِ خوب اروپایی

اصل مسئله ازدواج، عبارت است از تفاهم و اُنس و اتحادِ دو موجود در زندگی با یکدیگر که این البته در اصل یک امر طبیعی است. لکن اسلام با پیرایه ها و تشریفات و آئینهایی که قرار داده و با احکامی که گذاشته برای ازدواج، یک استمرار و برکتی به آن داده است.

زن و شوهر باید یکدیگر را درک کنند و بفهمند. این یک تعبیر اروپایی است، ولی تعبیر خوبی است… یعنی هر کسی درد و خواستهای طرف مقابل را بفهمد و با او راه بیاید، به این می گویند درک کردن. یعنی به قول معروف در زندگی تفاهم و درک متقابل باشد. اینها محبّت را زیاد می کند.

هیچ انسانی بی عیب نیست!

اگر دیدید که همسرتان یک نقطه عیبی دارد، هیچ انسانی بی عیب نیست و مجبورید او را تحمل کنید، تحمّل کنید، که او هم همزمان دارد یک عیبی را از شما تحمل می کند. آدم عیب خودش را که نمی فهمد، عیب دیگری را می فهمد، پس بنا را بگذارید بر تحمّل.

اگر چنانچه قابل اصلاح است، اصلاحش کنید. اگر دیدید کاری نمی شود کرد، با او بسازید.

علت متلاشی شدن بنیان خانواده

اسلام در داخل خانواده ترتیبی داده که اختلاف درون خانواده به خودی خود حل شود. به مرد دستور داده که یک ملاحظاتی بکند. به زن هم دستور داده که یک ملاحظاتی بکند. مجموع این ملاحظات اگر انجام بگیرد، هیچ خانواده ای قاعدتا متلاشی نخواهد شد و از بین نخواهد رفت. غالبا متلاشی شدن خانواده ها به خاطر این بی ملاحظگی هاست. مرد بلد نیست که رعایت کند؛ زن، بلد نیست که عقل به خرج بدهد، او تندی و خشونت بی حدّ می کند، این بی تحمّلی به خرج می دهد، همه اش ایراد دارد، خشونتِ او هم ایراد دارد، سرکشیِ این هم ایراد دارد. اگر او خشونت نکند، اگر یک وقتی اشتباه کرد، این سرکشی نکند، ملاحظه کنند، با همدیگر بسازند، هیچ خانواده ای تا آخر متلاشی نخواهد شد و خانواده باقی می ماند.

سازگاری دو طرفه

در قدیم بیشتر می گفتند دختر باید سازگار باشد. برای پسر کأنّه وظیفه سازگاری را قائل نبودند. نه! اسلام این را نمی گوید؛ اسلام می گوید که دختر و پسر هر دو باید سازگار باشند؛ هر دو باید بسازند. باید بنا را بر این بگذارند که زندگی خانوادگی را سالم و کامل و آرام و همراه با محبت و عشقِ متقابل اداره کنند و این را ادامه بدهند و حفظ کنند. اگر چنانچه ان شاء اللّه این فراهم شد، که فراهم کردنش هم با تربیت های اسلامی مشکل نیست، این خانواده همان خانواده سالمی خواهد بود که اسلام معتقد به اوست.

روشهای رفتاری در فرآیند آشنا سازی کودکان با اهل بیت (علیهم السلام) به شیوه هایی گفته می شود که بیشتر جنبه عملی دارد تا جنبه زبانی و گفتاری. برای مثال، نام گذاری کودک یک شیوه عملی است که پس از تولد نوزاد با تشریفات خاصی از جانب بستگان به خصوص والدین انجام می گیرد. با این روش و انتخاب نام مناسب می شود کودک را با اهل بیت (علیهم السلام) آشنا ساخت. این شیوه ها همچنان که در تربیت کودکان مؤثر است، چون جنبه عملی و حسی دارد و کودک بهتر می تواند خود را با آن تطبیق دهد، در آشناسازی آنان با اهل بیت (علیهم السلام) نیز بسیار کار ساز می باشد.

هدف از این نوشتار آشنا سازی کودکان با اهل بیت (علیهم السلام) است که می بایست والدین با استفاده از روشهای مناسب آنان را با معصومان (علیهم السلام) آشنا سازند.

1. آشنا سازی با نام گذاری به اسامی معصومان (علیهم السلام)

نام گذاری کودک یکی از سنتهایی است که همواره مورد تأکید معصومان (علیهم السلام) بوده و خود ایشان هم بر انتخاب نام نیکو برای کودک اهمیت می دادند. نام نیکو و زیبا باعث سربلندی و عزت کودک است و هرگاه به آن نام خوانده شود با میل و رغبت پاسخ می دهد و گویی احساس افتخار و بزرگی می کند. مثلاً، اگر کودکی «علی» نام گذاری گردد با شنیدن آن در میان همسالان خود یک نوع احساس شخصیت می کند. طبیعی است که هر چه درباره اوصاف و فضایل امام علی (علیه السلام) گفته شود با دقت بدان گوش داده به دل می سپارد. رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: «حق الولد علی الوالدین ان یحسن اسمه؛ حق فرزن بر پدر و مادر آن است که نام خوبی برای او بنهند.»

روزی امام سجاد (علیه السلام) با مروان بن حکم که والی مدینه و دشمن سرسخت اهل بیت (علیهم السلام) بود، ملاقات کرد. مروان پرسید: نام تو چیست! امام سجاد (علیه السلام) فرمود: نام من علی است. مروان گفت نام برادرت چست! امام فرمود: نام او نیز علی است. مروان عصبانی شد، گفت: اوه! علی، علی، چه خبر است؟ مثل اینکه پدرت تصمیم گرفته نام همه پسرانش را علی بگذارد. امام سجاد می گوید: به حضور پدرم امام حسین (علیه السلام) آمدم و گفتار مروان را به آن حضرت عرض کردم. پدرم فرمود: «لو ولد لی مأة لاَحْبَبْتُ ان لااسمی احدا منهم الا علیا؛ هرگاه دارای صد پسر گردم، دوست دارم نام همه آن ها را بدون استثناء علی بگذارم».

2. آشنا سازی با ابراز محبت نسبت به معصومان (علیهم السلام)

ابراز محبت از روشهای عملی مؤثر در آشناسازی کودکان با اهل بیت (علیهم السلام) است. بدین معنا که والدین در محیط خانه به خصوص در مناسبتها به اهل بیت (علیهم السلام) اظهار محبت کنند و علاقه مندی از خود نشان دهند. مثلاً در اعیاد و ولادتها اظهار خوشحالی و در عزاداریها ابراز غم و اندوه نمایند. با چنین رفتارها بسیاری از پرسش های موجود در ذهن کودک نسبت به اهل بیت (علیهم السلام) پاسخ داده می شود، و افزون بر این، به اهل بیت (علیهم السلام) نیز محبت پیدا می کند. چون کودک از رفتار پدر و مادر پیروی می کند و هر عملی که از آنان سر بزند آن را ارزشمند تلقی کرده، رفتارش را با آن منطبق می سازد؛ اگر کودک در محیط خانه مکرر مشاهده کند که پدر و مادر احترام خاصی به اهل بیت (علیهم السلام) قایلند و نسبت به آن ها اظهار دوستی و ارادت می کنند، یقینا تحت تأثیر رفتار پدر و مادر قرار گرفته از آنان تبعیت می نماید. تأثیر پذیری کودک از رفتار و عملکرد والدین طبیعی است چون نخستین بار در محیط خانواده با کنش ها و واکنش های آنان مواجه شده به شدت از آن متأثر می شود.

آنچه مهم است و آثار تربیتی فراوان دارد اظهار محبت است. ابراز دوستی با زبان و رفتار بر روح و روان کودک تأثیر می گذارد. از این رو پدر و مادر اگر ارادت قلبی و باطنی خود نسبت به اهل بیت (علیهم السلام) را در گفتار یا رفتار خویش اظهار کنند کودک با مشاهده آن به اهل بیت (علیهم السلام) گرایش پیدا کرده علاقه مند می شود. همان گونه که سیره معصومان (علیهم السلام) بر اظهار محبت بوده و آنان نسبت به کودکان ابراز علاقه کرده و احساسات رقیق از خود نشان می دادند. چنان که رفتار رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) با فرزندان حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها)، امام حسن و امام حسین (علیهم السلام) نیز نشان دهنده این امر است.

از مفضل نقل شده که روزی بر امام موسی کاظم (علیه السلام) وارد شدم. دیدم فرزند خردسال او، امام رضا (علیه السلام) روی دامان پدر نشسته و امام کاظم (علیه السلام) او را می بوسد و زبانش را می مکد. و گاه بر شانه اش می گذارد و گاه او را در آغوش می گیرد و می گوید:

پدرم فدای تو باد! چه بوی خوشی و چه اخلاق نیکویی داری و چه روشن و آشکار است فضل و علم و دانش تو!

سیره و رفتار محبت آمیز و ابراز احساسات رسول خدا (صلی الله علیه و آله) نسبت به اهل بیت و هم چنین سیره ائمه اطهار (علیهم السلام) در این مورد نشان دهنده آن است که از این طریق می توان به بهترین وجه اهل بیت را به مردم معرفی کرد. اظهار محبت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) به اهل بیت به خصوص حسنین (علیهم السلام) اغلب جنبه آشناسازی داشت و پیامبر می خواست با این کار منزلت فرزندانش را در نزد خود عملاً به مردم نشان دهد.

3. آشنا سازی با شرکت در محافل مذهبی

یکی دیگر از روشهای مؤثر در فرایند آشناسازی کودکان با اهل بیت (علیهم السلام) شرکت دادن آنان در مجالس و محافلی است که در مناسبت های مختلف به یاد و نام معصومان (علیهم السلام) برگزار می گردد. هر چند در این روش در مورد آشناسازی با اهل بیت (علیهم السلام) چیزی به صورت مستقیم به کودکان گفته نمی شود، ولی چیزهایی را به صورت غیر مستقیم دریافت می دارند که تأثیرش به مراتب از دستورات مستقیم بیشتر است. کودکان با شرکت در مجالس، اعم از جلسات جشن یا عزاداری چیزهایی را مشاهده می کنند و می بینند که به شدت تحت تأثیر قرار گرفته آن را به دل نگه می دارند. بسیارند کودکانی که پیش از فرا رسیدن مناسبت ها برای شرکت در آن خود به خود آمادگی لازم را می گیرند و این کار به خاطر تأثیرات عمیق و مشارکت در یادبودهای مربوط به اهل بیت (علیهم السلام) است.

گاه مطالبی را کودکان از سخنرانان و مداحان درباره اهل بیت می شنوند که به قدری در ذهن آن ها نفوذ می کند که تا زمانهای طولانی باقی می ماند. چون در سخنرانی های عمومی معمولاً فرد یا افراد خاصی مورد خطاب نیست و مطالب هم به گونه ای ارایه می شود که الزام و دستوری به کسی نمی دهد، از این رو نفوذ آن ها بیشتر از امر و نهی های مستقیم می باشد. کودکان که از نظر تربیتی در شرایط مناسب تری قرار دارند و نسبت به دریافت و پذیرش مطالب آماده تر هستند، از این گونه مجالس و سخنرانی ها بهتر می توانند استفاده کنند و بدین طریق با اهل بیت (علیهم السلام) آشنا شوند.

4. آشنا سازی با نمادهای عزاداری

برخی از نمادهای موجود در میان شیعیان و مسلمانان که در مناسبت های مربوط به اهل بیت (علیهم السلام) به خصوص سوگواریها مورد استفاده قرار می گیرد و شور و شوق فراوانی را در شرکت کنندگان ایجاد می کنند، در آشنا سازی کودکان با اهل بیت (علیهم السلام) مؤثر است. هر چند ممکن است شواهدی از سیره نتوان بر آن ها پیدا کرد، ولی در سیره پیروان اهل بیت وجود دارد و همواره در انجام مراسم جهت اظهار ارادت به معصومان (علیهم السلام) مشاهده می شود. کاربرد زیاد این نمادها از روزگار قدیم تاکنون مانند پوشیدن لباس مخصوص، بستن پرچم و امثال آن، خود قابل توجه است و می تواند تأییدی باشد بر وجود آن ها در زمان معصومان (علیهم السلام). به هر حال تأثیر نمادها بر کودک از نظر روحی و روانی به مراتب بیشتر از ارایه مطالب نظری و دستورات شفاهی است. به خاطر آن که هنوز نیروی تعقل و تفکر کودک به صورت مطلوب به کار نیامده و اغلب اطلاعات را از طریق حسّی دریافت می کند. بنابراین، نشان دادن نمادها به کودکان همراه با توضیحی کوتاه و ساده درباره آن تأثیر مطلوبی بر کودک می گذارد و بدین طریق می توان او را با صاحبان نماد آشنا ساخت.

در فرهنگ تشیع نمادهای مختلفی در مورد اهل بیت (علیهم السلام) به ویژه در عزاداریها وجود دارد که هر کدام به نوعی نشان دهنده اظهار محبت و دوستی با معصومان (علیهم السلام) است. بعضی از این نمادها همانند پرچم در زمان معصومان (علیهم السلام) نیز وجود داشته و از آن ها در جنگهایا موارد دیگر استفاده می کردند. این گونه نمادها جنبه آشنا سازی هم داشته؛ زیرا هر جا در میدانهای جنگ پرچم اسلام بود، پیامبر و علی هم در آن جا حضور داشتند؛ و شاید بسیاری از افراد با دیدن پرچم اسلام و حضور نزد پیامبر با آن حضرت آشنا می شدند.

5. آشنا سازی با سوژه ها

دیگر از روشهای رفتاری مؤثر در تربیت و آشنا سازی کودکان با اهل بیت (علیهم السلام) روش بهره گیری از سوژه ها است. بدین معنا که هرگاه موضوعی در ارتباط با اهل بیت (علیهم السلام) مطرح شد، مربی می تواند بلافاصله آن موضوع را به عنوان سوژه انتخاب نموده درباره اهل بیت (علیهم السلام) و فضایل آن ها با کودکان صحبت کند و بدین طریق آنان را با اهل بیت (علیهم السلام) آشنا سازد.

این شیوه از آشناسازی و معرفی اهل بیت (علیهم السلام) در سیره معصومان (علیهم السلام) وجود داشته و آن ها هم با استفاده از سوژه های موجود در معرفی خود به کمک می گرفته اند. چنان که نقل شده امام سجاد (علیه السلام) پس از حادثه کربلا چه در سفر کوفه و شام و چه بعد از آن از این گونه سوژه ها برای بیان مظلومیت و مصایب پدرش امام حسین (علیه السلام) و یاران آن حضرت استفاده نموده و هر جا زمینه فراهم می شده از حسین (علیه السلام) و یارانش سخن گفته است. سخنان امام سجاد (علیه السلام)، زینب و سایر اهل بیت (علیهم السلام) در سفر کوفه و شام موجب آگاهی مردم از قضایای کربلا و آشنایی آنان با امام حسین (علیه السلام) گردید.

اگر نبود سخنان زینب و امام سجاد در بازار کوفه و مجلس یزید و ابن زیاد، مردم کوفه و شام اهل بیت (علیهم السلام) را نمی شناختند و از وقایع کربلا بی خبر بودند. امام سجاد (علیه السلام) با استفاده از این سوژه چنان اهل بیت (علیهم السلام) را به مردم معرفی کرد که همه آن ها با اهل بیت (علیهم السلام) آشنا شده و از این امر آگاه شدند که آن ها فرزندان پیامبرند و به همین جهت پس از آن با ایشان اظهار همدردی و دوستی نمودند.

امام سجاد (علیه السلام) پس از بازگشت به مدینه هم هر وقت زمینه مناسب فراهم می شد برای پدرش گریه می کرد و مظلومیت و حقانیت او را برای مردم بیان می داشت. هرگاه آن حضرت ظرف غذا یا آبی را می دید و یا گوسفندی را مشاهده می کرد که سر می برند، شروع به گریه می کرد، اگر می پرسیدند که چرا گریه می کنید، می فرمود: چگونه گریه نکنم در حالی که دیدم پدرم امام حسین (علیه السلام) را با لب تشنه به شهادت رسانیدند.

بنابراین، یکی از شیوه های مؤثر در آشنا سازی کودکان با اهل بیت (علیهم السلام) استفاده از سوژه ها است که پدران و مادران اگر با موقعیت شناسی دقیق از این روش بهره گیرند، بهتر به نتیجه می رسند.

6. آشنا سازی با زیباییها

منظور از این روش آن است که اسامی اهل بیت (علیهم السلام) را همراه با چیزهای زیبا به کودک بیاموزند و هرگاه نام یکی از معصومان (علیهم السلام) برده شد، کلام یا خاطره زیبایی را قرین آن سازند تا بدین طریق نام معصوم در ذهن کودک بماند. پس یکی دیگر از شیوه های آشنا سازی کودکان با اهل بیت (علیهم السلام) که جنبه رفتاری و عملی دارد مقارن سازی نام و یاد اهل بیت (علیهم السلام) با زیباییهاست؛ یعنی اهل بیت (علیهم السلام) را همراه با خوبیها و زیباییها به کودک معرفی نمایند. این روش در فرآیند آشناسازی مؤثر است؛ چون کودکان به زیباییها مانند نامهای زیبا، گلهای قشنگ، پرندگان زیبا و امثال آن گرایش زیادی دارند و یاد و نام آنها در ذهن کودک ماندگار است.

اگر همراه با این چیزهای زیبا و مورد علاقه کودک اهل بیت (علیهم السلام) هم برای او معرفی گردد و فضایل آنان متناسب با موضوع تعریف شود، نام و فضایل اهل بیت (علیهم السلام) بهتر در ذهن کودک نقش می بندد و می ماند. پس از آن هر وقت کودک به یاد آن شی ء زیبا بیفتد یا آن را تماشا کند، از باب مقارنه… یاد و نام اهل بیت (علیهم السلام) را تداعی می کند.

روش مقارن سازی با زیباییها روشی است که در سیره اهل بیت (علیهم السلام) نیز به کار رفته است. ائمه اطهار (علیهم السلام) با استفاده از این شیوه در بسیاری از موارد اهل بیت (علیهم السلام) را برای مردم معرفی کرده اند.

درباره امام زمان حجة بن الحسن العسکری (علیه السلام) روایات فراوانی است که آن حضرت را همراه با القاب و اسامی زیبا معرفی نموده اند. مثلاً از رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) نقل شده که فرمود: «المهدی طاووس اهل الجنة؛ مهدی طاووس بهشتیان است.»

از آن جا که کودکان با محسوسات بهتر می توانند ارتباط برقرار کنند، از این رو مقارن سازی اهل بیت (علیهم السلام) با زیباییهایی از این دست در ذهن آن ها بیشتر نفوذ می کند و استقرار می یابد.

7. آشنا سازی از طریق مراوده با علماء

رفت و آمد و برقراری ارتباط با علما و بزرگان دینی و شرکت دادن کودکان در این گونه مناسبات به نوبه خود نقش مهمی در آشنا سازی کودکان با اهل بیت (علیهم السلام) دارد. آشنایی و همنشینی با دوستان اهل بیت (علیهم السلام) به ویژه علمای بزرگ مانند مراجع تقلید، گذشته از اینکه آثار تربیتی و اخلاقی فراوان دارد، انسان را با اهل بیت (علیهم السلام) نیز آشنا ساخته و به آنان علاقه مند می سازد؛ چون علمای دینی و مراجع بزرگوار تربیت یافتگان مکتب اهل بیت (علیهم السلام) و از شاگردان امام صادق (علیه السلام) هستند گویی اخلاق و رفتار اهل بیت (علیهم السلام) در هر عصر در چهره زیبا و نورانی علمای دین تجلی می یابد. از اینجاست که جویندگان راه اهل بیت (علیهم السلام) به خصوص کودکان و نوجوانان تحت تأثیر گفتار و رفتار علما قرار گرفته شیفته اسلام، قرآن و امامان معصوم (علیهم السلام) می شوند.

ارتباط با علما و هم نشینی با آن ها آثار مثبت دینی و تربیتی زیادی را به دنبال دارد. امام صادق (علیه السلام) در این زمینه از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) نقل می کند که فرمود: «مجالسة اهل الدین شرف الدنیا و الاخرة؛ رفت وآمد با علما موجب شرافت دنیا و آخرت است.»

8. آشنا سازی با خواندن آثار معصومان (علیهم السلام)

کتاب خوانی و آشنایی با آثار دیگران بی تردید یکی از عوامل موثر در رشد شخصیت انسان است و از جهات مختلف بر او تأثیر می گذارد. نیاز مادی و معنوی انسان به کتاب خوانی و استفاده از آن برای بهره گیری از تجربیات گذشتگان و علوم پیشینیان بر کسی پوشیده نیست. به خصوص قرائت کتابهای دینی و مذهبی مانند قرآن کریم و احادیث و دعاهای وارد شده از ناحیه معصومان (علیهم السلام) نیازهای روحی و معنوی انسان را تأمین می کند.

نکته پایانی

از آنچه گفته شد به این نتیجه رهنمون می شویم که در شرایط کنونی نیاز شدید به تربیت کودکان و نوجوانان بر محبت و دوستی اهل بیت (علیهم السلام) و آشنا سازی آنان با معصومان (علیهم السلام) است.

آشنایی و شناخت اهل بیت (علیهم السلام) آثار فراوان روحی و معنوی برای کودک دارد که از نظر تربیتی قابل توجه است.

معرفت اهل بیت (علیهم السلام) موجب پرورش روحیه ایثار، فداکاری، عزت نفس، کمک به محرومان و نظایر آن می شود که در هر شرایطی برای یک مسلمان لازم است. شناخت اهل بیت (علیهم السلام) عامل تشویق انسان به خداشناسی، عبادت، دعا و مناجات است در یک کلمه منشاء همه خوبیها و زیباییهاست.

آشنا سازی کودکان با اهل بیت (علیهم السلام) مستلزم آشنا بودن مربیان به خصوص والدین با آنان است. کسانی که به این کار می پردازند، باید شناخت لازم از فرهنگ اهل بیت (علیهم السلام) داشته باشند تا موفق به انجام آن گردند. آگاهی از اخلاق، رفتار و سیره معصومان (علیهم السلام) در امر آشناسازی لازم است. بنابراین، اگر مربیان یا پدران و مادران در این زمینه اطلاعات کافی ندارند، مناسب است قبل از آشناسازی کودکان خود به فراگیری معارف اهل بیت (علیهم السلام) اقدام کنند تا ضمن جلوگیری از بد آموزیهای احتمالی فرهنگ واقعی اهل بیت (علیهم السلام) را به کودک منتقل نمایند.

آنچه از روشهای آشناسازی اعم از گفتاری و رفتاری گفته شد، هر کدام به نوبه خود در فرایند آشنا سازی کودکان با اهل بیت (علیهم السلام) مؤثر است، هیچ گونه تزاحمی در آن ها وجود ندارد. از این رو، می توان از همه آن ها در تربیت و آشنا سازی کودکان با معصومان (علیهم السلام) استفاده کرد. چنان که شیوه اسلام در تربیت و اصلاح فرد همین است و از همه روشها استفاده می کند. مثلاً، هم الگو عرضه می دارد، هم تشویق و تنبیه و هم از پند و اندرز کمک می گیرد.

پی نوشتها:

1. حسین نوری، مستدرک الوسایل، مؤسسه آل البیت، ج 15، ص 128.

2. داستان و دوستان، ج 5، ص 144 (به نقل از معالی السبطین، ج 1، ص 206).

3. بحار، ج 46، ص 109.

4. بحار، ج 1، ص 91.

از مرحوم ملکی تبریزی سوال شد: چطور میشود یک عده در ماه رمضان از این ماه خسته شده و منتظرند زود تمام شود ولی افرادی به آن عشق میورزند ؟فرمودند: چون آنها (گروه اول) در ماه رجب پاک نشده اند.

این روز، روز مباركى است و برای آن روز انجام چند عمل توصیه شده است:

1- غسل .

2- زیارت حضرت امام حسین علیه السلام . از ابن ابى بصیر نقل شده است كه گفت از امام رضا علیه‌السلام پرسیدم كه در چه ماهی امام حسین علیه السلام را زیارت كنیم؟
حضرت فرمودند: در نیمه رجب و نیمه شعبان.

3- اقامه نماز سلمان به نحوی كه در روز اوّل گذشت

4- اقامه چهار ركعت نماز که دو تا دو رکعتی خوانده شود

. و بعد از سلام دست خود را بلند كند و بگوید:

«اَللّهُمَّ یا مُذِلَّ كُلِّ جَبّارٍ ؛ وَ یا مُعِزَّ الْمُؤْمِنینَ اَنْتَ كَهْفى حینَ تُعْیینِى الْمَذاهِبُ؛ وَ اَنْتَ بارِئُ خَلْقى رَحْمَةً بى وَ قَدْ كُنْتَ عَنْ خَلْقى غَنِیّاً وَ لَوْ لا رَحْمَتُكَ لَكُنْتُ مِنَ الْهالِكینَ وَ اَنْتَ مُؤَیِّدى بِالنَّصْرِ عَلى اَعْداَّئى وَ لَوْ لا نَصْرُكَ

اِیّاىَ لَكُنْتُ مِنَ الْمَفْضُوحینَ یا مُرْسِلَ الرَّحْمَةِ مِنْ مَعادِنِها وَ مُنْشِئَ الْبَرَكَةِ مِنْ مَواضِعِها یا مَنْ خَصَّ نَفْسَهُ بِالشُّمُوخِ وَالرِّفْعَةِ فَاَوْلِیاَّؤُهُ بِعِزِّهِ یَتَعَزَّزُونَ وَ یا مَنْ وَضَعَتْ لَهُ الْمُلُوكُ نیرَ الْمَذَلَّةِ عَلى اَعْناقِهِمْ فَهُمْ مِنْ سَطَواتِهِ خاَّئِفُونَ اَسئَلُكَ بِكَیْنُونِیَّتِكَ الَّتِى اشْتَقَقْتَها مِنْ كِبْرِیاَّئِكَ وَ اَسئَلُكَ بِكِبْرِیاَّئِكَ الَّتِى اشْتَقَقْتَها مِنْ عِزَّتِكَ وَ اَسئَلُكَ بِعِزَّتِكَ الَّتِى اسْتَوَیْتَ بِها عَلى عَرْشِكَ فَخَلَقْتَ بِها جَمیعَ خَلْقِكَ فَهُمْ لَكَ مُذْعِنُونَ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ اَهْلِ بَیْتِهِ ».

روایت شده است كه هر کسی که غمى دارد اگر این دعا را بخواند خداوند او را از اندوه و غم آسایش بخشد .

5- عمل امّ داود كه عمده اعمال این روز است و براى برآمدن حاجات و برطرف شدن غصه‌ها و دفع ظلم ظالمان مؤثّر است و كیفیت آن بنا بر آنچه در مصباح شیخ است آنست كه وقتی که فردی بخواهد این عمل را بجا آورد، روز سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم را روزه بگیرد. و در روز پانزدهم نزدیک ظهر غسل كند و وقت زوال ظهر، نماز ظهر و عصر را بجا آورد در حالتی كه ركوع و سجودشان را نیكو انجام دهد و در مکانی خلوت قرار بگیرد كه چیزى او را مشغول نسازد و کسی با او سخن ننماید. وقتی نماز به اتمام رسید رو به قبله بنشیند كند و صد مرتبه سوره حمد، صد مرتبه سوره اخلاص، و ده مرتبه آیة الكرسى را قرائت کند. سپس سوره‌های انعام، بنى‌اسرائیل، كهف، لقمان، یس، صافّات، حَّم سجده، حَّمعَّسَّق، حَّم دخان، فتح، واقعه، مُلْك، نَّ وَ اِذَا السَّماَّءُ انْشَقَّتْ و تا آخر قرآن را قرائت کند و پس از اتمام در حالی که رو به قبله است دعای ذیل را نجوا کند .

دعای امّ داود براى برآمدن حاجات و برطرف شدن غصه‌ها مفید است

صَدَقَ اللهُ الْعَظیمُ الَّذى لا اِلهَ اِلاّ هُوَ الْحَىُّ الْقَیُّومُ ذُو الْجَلالِ وَالاِْكْرامِ الرَّحْمنُ الرَّحیمُ الْحَلیمُ الْكَریمُ الَّذى لَیْسَ كَمِثْلِهِ شَىْءٌ وَ هُوَ السَّمیعُ الْعَلیمُ الْبَصیرُ الْخَبیرُ شَهِدَ اللهُ اَنَّهُ لا اِلهَ اِلاّ هُوَ وَالْمَلاَّئِكَةُ وَ اُولوُا الْعِلْمِ قاَّئِماً بِالْقِسْطِ لا اِلهَ اِلاّ هُوَ الْعَزیزُ الْحَكیمُ .

وَ بَلَّغَتْ رُسُلُهُ الْكِرامُ وَ اَنَا عَلى ذلِكَ مِنَ الشّاهِدین. َ اَللّهُمَّ لَكَ الْحَمْدُ وَ لَكَ الْمَجْدُ وَ لَكَ الْعِزُّ وَ لَكَ الْفَخْرُ وَ لَكَ الْقَهْرُ وَ لَكَ النِّعْمَةُ وَ لَكَ الْعَظَمَةُ وَ لَكَ الرَّحْمَةُ وَ لَكَ الْمَهابَةُ وَ لَكَ السُّلْطانُ وَ لَكَ الْبَهاَّءُ وَ لَكَ الاِْمْتِنانُ وَ لَكَ التَّسْبیحُ وَ لَكَ التَّقْدیسُ وَ لَكَ التَّهْلیلُ وَ لَكَ التَّكْبیرُ وَ لَكَ ما یُرى وَ لَكَ مالا یُرى وَ لَكَ ما فَوْقَ السَّمواتِ الْعُلى وَ لَكَ ما تَحْتَ الثَّرى وَ لَكَ الاْرَضُونَ السُّفْلى وَ لَكَ الاْخِرَةُوَالاُْولى وَ لَكَ ما تَرْضى بِهِ مِنَ الثَّناَّءِ وَالْحَمْدِ وَالشُّكرِ وَالنَّعْماَّءِ .اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى جَبْرَئیلَ اَمینِكَ عَلى وَحْیِكَ وَالْقَوِىِّ عَلى اَمْرِكَ وَالْمُطاعِ فى سَمواتِكَ وَ مَحالِّ كَراماتِكَ الْمُتَحَمِّلِ لِكَلِماتِكَ النّاصِرِ لاَِنْبِیاَّئِكَ الْمُدَمِّرِ لاِعْداَّئِكَ .

اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى میكائیلَ مَلَكِ رَحْمَتِكَ وَالْمَخْلُوقِ لِرَاءْفَتِكَ وَالْمُسْتَغْفِرِ الْمُعینِ لاِهْلِ طاعَتِكَ .اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى اِسْرافیلَ حامِلِ عَرْشِكَ وَ صاحِبِ الصُّورِ الْمُنْتَظِر لاِمْرِكَ الْوَجِلِ الْمُشْفِقِ مِنْ خیفَتِكَ .

اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى حَمَلَةِ الْعَرْشِ الطّاهِرینَ وَ عَلىَ السَّفَرَةِ الْكِرامِ الْبَرَرَةِ الطَّیِّبینَ وَ عَلى مَلاَّئِكَتِكَ الْكِرامِ الْكاتِبینَ وَ عَلى مَلاَّئِكَةِ الْجِن انِ وَ خَزَنَةِ النّیرانِ وَ مَلَكِ الْمَوْتِ وَالاْعْوانِ یا ذَاالْجَلالِ وَالاِْكْرامِ . اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى اَبینا آدَمَبَدیعِ فِطْرَتِكَ الَّذى كَرَّمْتَهُ بِسُجُودِ مَلاَّئِكَتِكَ وَ اَبَحْتَهُ جَنَّتَكَ اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى اُمِّنا حَوّاَّءَ الْمُطَهَّرَةِ مِنَ الرِّجْسِ الْمُصَفّاتِ مِنَ الدَّنَسِ الْمُفَضَّلَةِ مِنَ الاِْنْسِ الْمُتَرَدِّدَةِ بَیْنَ مَحالِّ الْقُدُْسِ . اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى هابیلَ وَ شَیْثٍ وَ اِدْریسَ وَ نُوحٍ وَ هُودٍ وَ صالِحٍ وَ اِبْراهیمَ وَ اِسْماعیلَ وَ اِسْحقَ وَ یَعْقُوبَ وَ یُوسُفَ وَالاْسْباطِ وَ لُوطٍ وَ شُعَیْبٍ وَ اَیُّوبَ وَ مُوسى وَ هارُونَ وَ یُوشَعَ وَ میشا وَالْخِضْرِ وَ ذِى الْقَرْنَیْنِ وَ یُونُسَ وَ اِلْیاسَ وَالْیَسَعَ وَ ذِى الْكِفْلِ وَ طالُوتَ وَ داوُدَ و َسُلَیْمانَ وَ زَكَرِیّا وَ شَعْیا وَ یَحْیى وَ تُورَخَ وَ مَتّى وَ اِرْمِیا وَ حَیْقُوقَ وَ دانِیالَ وَ عُزَیْرٍ وَ عیسى وَ شَمْعُونَ وَ جِرْجیسَ وَالْحَوارِیّینَ وَالاْتْباعِ وَ خالِدٍ وَ حَنْظَلَةَ وَ لُقْمانَ .

اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَارْحَمْ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ وَ بارِكْ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ كَما صَلَّیْتَ وَ رَحِمْتَ وَ بارَكْتَ عَلى اِبْرهیمَ وَ آلِ اِبْرهیمَ اِنَّكَ حَمیدٌ مَجیدٌ .اَللّهُمَّ صَلِّ عَلَى الاْوْصِیاَّءِ وَالسُّعَداَّءِ وَالشُّهَداَّءِ وَ اَئِمَّةِ الْهُدى اَللّهُمَّ صَلّ عَلَى الاْبْدالِ وَالاْوْتادِ وَالسُّیّاحِ وَالْعُبّادِ وَالْمُخْلِصینَ وَالزُّهّادِ وَ اَهْلِ الجِدِّ وَالاِْجْتِهادِ وَاخْصُصْ مُحَمَّداً وَ اَهْلَ بَیْتِهِ بِاَفْضَلِ صَلَواتِكَ وَ اَجْزَلِ كَراماتِكَ وَ بَلِّغْ رُوحَهُ وَ جَسَدَهُ مِنّى تَحِیَّةً وَ سَلاماً وَزِدْهُ فَضْلاً وَ شَرَفاً وَ كَرَماً حَتّى تُبَلِّغَهُ اَعْلى دَرَجاتِ اَهْلِ الشَّرَفِ مِنَ النَّبِیّینَ وَالْمُرْسَلینَ وَالاْفاضِلِ الْمُقَرَّبینَ اَللّهُمَّ وَ صَلِّ عَلى مَنْ سَمَّیْتُ وَ مَنْ لَمْ اُسَمِّ مِنْ مَلاَّئِكَتِكَ وَ اَنْبِی اَّئِكَ وَ رُسُلِكَ وَ اَهْلِ طاعَتِكَ وَ اَوْصِلْ صَلَواتى اِلَیْهِمْ وَ اِلى اَرْواحِهِمْ وَاجْعَلْهُمْ اِخْوانى فیكَ وَ اَعْوانى عَلى دُعاَّئِكَ .

اَللّهُمَّ اِنّى اَسْتَشْفِعُ بِكَ اِلَیْكَ وَ بِكَرَمِكَ اِلى كَرَمِكَ و َبِجُودِكَ اِلى جُودِكَ وَ بِرَحْمَتِكَ اِلى رَحْمَتِكَ وَ بِاَهْلِ طاعَتِكَ اِلَیْكَ وَ اَسئَلُكَ الّلهُمَّ بِكُلِّ ما سَئَلَكَ بِهِ اَحَدٌ مِنْهُمْ مِنْ مَسْئَلَةٍ شَریفَةٍ غَیْرِ مَرْدُودَةٍ وَ بِما دَعَوْكَ بِهِ مِنْ دَعْوَةٍ مُجابَةٍ غَیْرِ مُخَیَّبَةٍ

یااَللهُ یا رَحْمنُ یا رَحیمُ یا حَلیمُ یا كَریمُ یا عَظیمُ یا جَلیلُ یا مُنیلُ یا جَمیلُ یا كَفیلُ یا وَكیلُ یا مُقیلُ یا مُجیرُ یا خَبیرُ یا مُنیرُ یا مُبیرُ یا مَنیعُ یا مُدیلُ یا مُحیلُ یا كَبیرُ یا قَدیرُ یا بَصیرُ یا شَكُورُ یا بَرُّ یا طُهْرُ یا طاهِرُ یا قاهِرُ یا ظاهِرُ یا باطِنُ یا ساتِرُ یا مُحیطُ یا مُقْتَدِرُ یا حَفیظُ یا مُتَجَبِّرُ یا قَریبُ یا وَدُودُ یا حَمیدُ یا مَجیدُ یا مُبْدِئُ یا مُعیدُ یا شَهیدُ یا مُحْسِنُ یا مُجْمِلُ یا مُنْعِمُ یا مُفْضِلُ یا قابِضُ یا باسِطُ یا هادى یا مُرْسِلُ یا مُرْشِدُ یا مُسَدِّدُ یا مُعْطى یا مانِعُ یا دافِعُ یا رافِعُ یا باقى یا واقى یا خَلاّقُ یا وَهّابُ یا تَوّابُ یا فَتّاحُ یا نَفّاحُ یا مُرْتاحُ یا مَنْ بِیَدِهِ كُلُّ مِفْتاحٍ یا نَفّاعُ یا رَؤُفُ یا عَطُوفُ یا كافى یا شافى یا مُعافى یا مُكافى یا وَفِىُّ یا مُهَیْمِنُ یا عَزیزُ یاجَبّارُ یا مُتَكَبِّرُ یا سَلامُ یا مُؤْمِنُ یا اَحَدُ یا صَمَدُ یا نُورُ یا مُدَبِّرُ یا فَرْدُ یا وِتْرُ یا قُدُّوسُ یا ناصِرُ یا مُونِسُ یا باعِثُ یا وارِثُ یا عالِمُ یا حاكِمُ یا بادى یا مُتَعالى یا مُصَوِّرُ یا مُسَلِّمُ یا مُتَحَبِّبُ یا قاَّئِمُ یا داَّئِمُ یا عَلیمُ یا حَكیمُ یا جَوادُ یا بارِىءُ یا باَّرُّ یا ساَّرُّ یا عَدْلُ یا فاصِلُ یا دَیّانُ یا حَنّانُ یا مَنّانُ یا سَمیعُ یا بَدیعُ یا خَفیرُ یا مُعینُ یا ناشِرُ یا غافِرُ یا قَدیمُ یا مُسَهِّلُ یا مُیَسِّرُ یا مُمیتُ یا مُحْیى یا نافِعُ یا رازِقُ یا مُقْتَدِرُ یا مُسَبِّبُ یا مُغیثُ یا مُغْنى یا مُقْنى یاخالِقُ یا راصِدُ یا واحِدُ یا حاضِرُ یا جابِرُ یا حافِظُ یا شَدیدُ یا غِیاثُ یا عاَّئِدُ یا قابِضُ

یا مَنْ عَلا فَاسْتَعْلى فَكانَ بِالْمَنْظَرِ الاْعْلى یا مَنْ قَرُبَ فَدَنا وَ بَعُدَ فَنَاى وَ عَلِمَ السِّرَّ وَ اَخْفى یا مَنْ اِلَیْهِ التَّدْبیرُ وَ لَهُ الْمَقادیرُ وَ یا مَنِ الْعَسیرُ عَلَیْهِ سَهْلٌ یَسیرٌ یا مَنْ هُوَ عَلى ما یَشاَّءُ قَدیرٌ یا مُرْسِلَ الرِّیاحِ یا فالِقَ الاِْصْباحِ یا باعِثَ الاْرْواحِ یاذَاالْجُودِ وَالسَّماحِ یا راَّدَّ ما قَدْ فاتَ یا ناشِرَ الاْمْواتِ یا جامِعَ الشَّتاتِ یا رازِقَ مَنْ یَشاَّءُ بِغَیْرِ حِسابٍ وَ یا فاعِلَ ما یَشاَّءُ كَیْفَ یَشاَّءُ وَ یا ذَاالْجَلالِ وَالاِْكْرامِ یا حَىُّ یا قَیُّومُ یا حَیّاً حینَ لا حَىَّ یا حَىُّ یا مُحْیِىَ الْمَوْتى یا حَىُّ لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ بَدیعُ السَّمواتِ وَالاَْرْضِ یا اِلهى وَ سَیِّدى صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَارْحَمْ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ وَ بارِكْ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ كَما صَلَّیْتَ وَ بارَكْتَ وَ رَحِمْتَ عَلى اِبْرهیمَ وَ آلِ اِبْرهیمَ اِنَّكَ حَمیدٌ مَجیدٌ

وَارْحَمْ ذُلىّ وَ فاقَتى وَ فَقْرى وَانْفِرادى وَ وَحْدَتى وَ خُضُوعى بَیْنَ یَدَیْكَ وَاعْتِمادى عَلَیْكَ وَ تَضَرُّعى اِلَیْكَ اَدْعُوكَ دُعاَّءَ الْخاضِع ِالذَّلیلِ الْخاشِعِ الْخاَّئِفِ الْمُشْفِقِ الْباَّئِسِ الْمَهینِ الْحَقیرِ الْجائِعِ الْفَقیرِ الْعاَّئِذِ الْمُسْتَجیرِ الْمُقِرِّ بِذَنْبِهِ الْمُسْتَغْفِرِ مِنْهُ الْمُسْتَكینِ لِرَبِّهِ دُعاَّءَ مَنْ اَسْلَمَتْهُ ثِقَتُهُ وَ رَفَضَتْهُ اَحِبَتُّهُ وَ عَظُمَتْ فَجیعَتُهُ دُعاَّءَ حَرِقٍ حَزینٍ ضَعیفٍ مَهینٍ باَّئِسٍ مُسْتَكینٍ بِكَ مُسْتَجیرٍ اَللّهُمَّ وَ اَسئَلُكَ بِاَنَّكَ مَلیكٌ وَ اَنَّكَ ما تَشاَّءُ مِنْ اَمْرٍ یَكُونُ وَ اَنَّكَ عَلى ما تَشاَّءُ قَدیرٌ.

وَ اَسئَلُكَ بِحُرْمَةِ هذَا الشَّهْرِ الْحَرامِ وَالْبَیْتِ الْحَرامِ وَالْبَلَدِ الْحَرامِ وَالرُّكْنِ وَالْمَقامِ وَالْمَشاعِرِالْعِظامِ وَ بِحَقِّنَبِیِّكَ مُحَمَّدٍ عَلَیْهِ وَ آلِهِ السَّلامُ یا مَنْ وَهَبَ لاِدَمَ شَیْثاً وَ لاِِبْراهیمَ اِسْماعیلَ وَ اِسْحاقَ وَ یا مَنْ رَدَّ یُوسُفَ عَلى یَعْقوُبَ وَ یا مَنْ كَشَفَ بَعْدَ الْبَلاَّءِ ضُرَّ اَیُّوبَ یا راَّدَّ مُوسى عَلى اُمِّهِ وَ زاَّئِدَ الْخِضْرِ فى عِلْمِهِ وَ یا مَنْ وَهَبَ لِداوُدَ سُلَیْمانَ وَ لِزَكَرِیّا یَحْیى وَ لِمَرْیَمَ عیسى یا حافِظَ بِنْتِ شُعَیْبٍ وَ یا كافِلَ وَلَدِ اُمِّ مُوسى

اَسئَلُكَ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تَغْفِرَ لِى ذُنُوبى كُلَّها وَ تُجیرَنى مِنْ عَذابِكَ وَ تُوجِبَ لى رِضْوانَكَ وَ اَمانَكَ وَ اِحْسانَكَ وَ غُفْرانَكَ وَ جِنانَكَ وَ اَسئَلُكَ اَنْ تَفُكَّ عَنّى كُلَّ حَلْقَةٍ بَیْنى وَ بَیْنَ مَنْ یُؤْذینى وَ تَفْتَحَ لى كُلَّ بابٍ وَ تُلَیِّنَ لى كُلَّ صَعْبٍ وَ تُسَهِّلَ لى كُلَّ عَسَیرٍ وَ تُخْرِسَ عَنّى كُلَّ ناطِقٍ بِشَرٍّ وَ تَكُفَّ عَنّى كُلَّ باغٍ وَ تَكْبِتَ عَنّى كُلَّ عَدُوٍّ لى وَ حاسِدٍ وَ تَمْنَعَ مِنّى كُلَّ ظالِمٍ وَ تَكْفِیَنى كُلَّ عاَّئِقٍ یَحُولُ بَیْنى وَ بَیْنَ حاجَتى وَ یُحاوِلُ اَنْ یُفَرِّقَ بَیْنى وَ بَیْنَ طاعَتِكَ وَ یُثَبِّطَنى عَنْ عِبادَتِكَ یا مَنْ اَلْجَمَ الْجِنَّ الْمُتَمَرِّدینَ وَ قَهَرَ عُتاةَ الشَّیاطینِ وَ اَذَلَّ رِقابَ الْمُتَجَبِّرینَ وَ رَدَّ كَیْدَ الْمُتَسَلِّطین عَنِ الْمُسْتَضْعَفینَ اَسئَلُكَ بِقُدْرَتِكَ عَلى ما تَشاَّءُ وَ تَسْهیلِكَ لِما تَشاَّءُ كَیْفَ تَشاَّءُ اَنْ تَجْعَلَ قَضاَّءَ حاجَتى فیما تَشاَّءُ.

پس از نجوا نمودن این دعا، فرد به سجده رود و دو طرف صورت خود را بر روی زمین و خاك بگذارد و بگوید:

اَللّهُمَّ لَكَ سَجَدْتُ وَ بِكَ امَنْتُ فَارْحَمْ ذُلّى وَفاقَتى وَاجْتِهادى وَ تَضَرُّعى وَ مَسْكَنَتى وَ فَقْرى اِلَیْكَ یا رَبِّ .

توصیه شده است که در سجده اشک ریخته شود ولو به اندازه سر سوزنی که این علامت استجابت دعا می‌باشد. ان شاء الله

گردآوی:بخش مذهبی بیتوته