نقل است جوانی نزد شیخ نخودکی آمد و گفت: سه قفل در زندگی‌ام وجود دارد و سه کلید از شما می‌خواهم! قفل اول این است که دوست دارم یک ازدواج سالم داشته باشم، قفل دوم اینکه دوست دارم کارم برکت داشته باشد و قفل سوم اینکه دوست دارم عاقبت بخیر شوم.

شیخ نخودکی فرمود: برای قفل اول، نمازت را اول وقت بخوان. برای قفل دوم نمازت را اول وقت بخوان و برای قفل سوم هم نمازت را اول وقت بخوان!

جوان عرض کرد: سه قفل با یک کلید؟

شیخ نخودکی فرمود: نماز اول وقت، «شاه کلید» است.

در حالات مرحوم شيخ جعفر شوشتري  نقل شده است:

در شوشتر رسم بوده که ایام عید نوروز که مردم به تنظیف خانه‌ها و تعمیر و نوسازی وسایل زندگی می‌پرداختند، مسگرها که کارشان اصلاح ظرف‌های فرسوده بود در کوچه‌ها می‌گشتند و صدا می‌زدند: دیگ سفید می‌کنیم، دیگ سفید می‌کنیم. مقصودشان این بود دیگ‌هایی را که در طول سال‌ در خانه‌ها کار کرده و سیاه شده است بگیرند و سفید کنند. در آن ایام مرحوم شیخ جعفر روزی در میان جمعیت عظیمی منبر رفت، تا روی منبر نشست بعد از حمد و ثناء و صلوات فرمود:

«ایها الناس! قدراً نُبیّض، قدراً نبیض؛ ای مردم، ما دیگ سفید می‌کنیم، دیگ سفید می‌کنیم».

مقصودش این بود دیگ‌ دل‌ها بر اثر نافرمانی‌ها و بدعملی‌ها سیاه شده است، آیا وقت آن نرسیده که این دل‌های سیاه را سفید کنیم؟ مردم، شما که دیگ‌های آشتان را در این ایام سفید می‌کنید، آیا دیگ‌های جانتان نیاز به سفید کردن ندارد؟

نقل شده است این حرف چنان دگرگونی و انقلاب در دل‌های شنوندگان ایجاد کرد که مجلس یک تکان خورد و صدای ناله و شیون از مجلسیان برخاست!

از شيخ جعفر شوشتري -که از اعاظم علمای گذشته بوده- نقل شده است:روزی بالای منبر نشست و گفت: الان که از منزل به مسجد می‌آمدم، بین راه چهارپایی را دیدم باری سنگین بر دوشش گذاشته بودند، آن زبان‌بسته نفس‌زنان آن بار سنگین را می‌کشید و می‌برد، دلم به حال آن حیوان سوخت، همچنان به او نگاه می‌کردم تا مقابل خانه‌ای رسید و بار از دوشش برداشتند. او که نفسی راحت کشید، نگاهی به من کرد، دید من با ترحم به او نگاه می‌کنم. به من گفت: ای شیخ برو به حال زار خودت گریه کن! من که با هر زحمتی بود بارم را به مقصد رساندم و راحت شدم، اما تو با این کوله‌بار سنگین گناهان کی و چگونه به مقصد خواهی رسید تا راحت شوی؟!

آنگاه فرمود: آری ای مردم، این الاغ است که وقتی کنار یک نهر آب می‌رسد و می‌بیند که نمی‌تواند از آن عبور کند، قدم از قدم برنمی‌دارد اما تو ای انسان کنار جهنم سوزان می‌رسی بی‌پروا جلو می‌روی، آن حیوان خود را به آب نمی‌زند اما تو خود را به آتش می‌زنی.

راضی بودن به رضای الهی و تسلیم امر او بودن از جایگاه ویژه ای برخوردار است. این در حالی است که در تمامی لحظات زندگی توصیه به دعا و درخواست از خداوند شده است. امیر مؤمنان حضرت علی علیه السلام می فرماید: محبوب ترین چیز نزد خدا دعا است . آیا باید به دعا وعرض نیاز، به عنوان یک وظیفه نگاه کرد یا فقط مساله رفع حاجت مطرح است؟

اگر یکی از دوستان ما فقط زمانی به دیدار ما بیاید و یا تلفنی ارتباط برقرار کند که کاری با ما دارد و چیزی می خواهد چه احساسی به ما دست می دهد؟ این کار تصویر خوشایندی در ذهن ما ایجاد نمی کند و اینکه او ما را به خاطر خودمان نمی خواهد را القا می کند. در رابطه با خداوند هم همینگونه است؛ همان طور که ما اگر با اقوام و یا دوستان خود ارتباط قلبی داشته باشیم با او با محبت رفتار کرده و همواره احوال اورا جویا شده و به دیدارش برویم با خدا نیز نباید فقط با حاجت سخن بگوییم. زیبایی دعا به انس و محبت به خداوند است. در این صورت حتی اگر تقاضایی هم داشته باشیم زیبا است.
واگر هم حاجتی داریم و از خداوند می خواهیم آن را برآورده کند نباید توقع داشت که حتما برآورده شود و روح تسلیم و رضا باید در همه ی دعاها و نیایش های ما باشد. اگر درخواستی از بزرگ به کوچک باشد به آن امر می گویند ولی اگر کوچکتر از بزرگتر درخواستی داشته باشد به آن دعا می گویند . افرادی که جاهل هستند در دعایشان حاکمیت و آمریت وجود دارد. این افراد به خدا می گویند که حتما باید این خواسته ی من را برآورده بکنی .اصرار در مسائل معنوی و مادی خوب است ولی اهم رضای خداست.
در این رابطه در کتاب سفینة النجاة آمده است: حضرت داوود به خدا گفت : همنشین من در بهشت کیست ؟ به نظر می رسید که همنشین او در بهشت یک پیامبر یا عابد یا زاهد باشد. به داوود خطاب شد که همنشین تو در بهشت خانم خانه داری است . این جای تعجب بود که همنشین یک پیامبر یک خانم خانه دار بود . حضرت داود (عليه السلام) به خانه آن زن رفت و در خانه را زد.
زن از خانه بيرون آمد تا حضرت را ديد گفت :
آيا در مورد من وحى رسيده است كه به خانه من آمده اى ؟
حضرت داود (عليه السلام) فرمود: آرى .
زن گفت : آن چيست ؟
حضرت داوود فرمود: آن وحى الهى است در فضيلت تو.
زن گفت : او من نيستم ، شايد زنى همنام من باشد، چون من لياقت آن را ندارم .
حضرت داوود فرمود: آن زن تو هستى .
زن گفت : به خدا كارى كه مرا به چنين موفقيت رسانده باشد از خود نمى بينم.
حضرت داوود (عليه السلام) به او فرمودند: اندكى از زندگى خود را برايم بگو.
زن گفت : هر درد و زيان و رنجى به من مى رسد صبر مى كنم و صبر كردم حتى از خدا نخواستم آن را برطرف سازد و براى صبرم پاداش نخواستم و همواره شكر خدا را نمودم من راضی به رضای خدا هستم و هیچ وقت از خدا ناراضی نبودم.
حضرت فرمودند: به او گفتم به همين خاطر به چنين مقامى رسيدى .

پس این طور نیست که بطور مطلق اگر کسی چیزی از خدا بخواهد ، خدا به او بدهد . مالکیت از آن خداست و اگر تسلیم خواسته خدا باشیم و از روی محبت او را بخوانیم او بهترین ها را برایمان محقق می کند و باید هم در آسایش وهم سختی دعا کنیم و راضی به رضای او باشیم.

حجة الاسلام سید احمد فاطمی فرمودند:
در اوایل طلبگی ام، روزی مرحوم علامه طباطبایی (ره) به حجره ام تشریف آوردند و فرمودند: ” پیداست که در این جا غیبت شده است!” گفتم: بله پیش از آمدن شما، چند نفر که درسشان از من بالاتر بود، این جا بودند و کسی را غیبت کردند. علامه فرمود:” باید می گفتی از این جا بروند، این حجره دیگر برای درس خواندن مناسب نیست؛ اتاق خود را عوض کن.”
(مهر افروخته،ص:95)